de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print

Beschreibung von Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 4° 13
Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 3: Die theologischen Handschriften: Quartreihe. Die juristischen Handschriften, beschrieben von M. Stähli, Wiesbaden, 1981 (Mittelalterliche Handschriften in Niedersachsen 4), S. 51 - 53 .

Innocentius III. Johannes Belethus. Bernoldus Constantiensis. Henricus Suso etc.

Pergament — 218 Bl. — 23 × 16,5 cm — 13.-15.Jh.

Lagen: 4 IV (32). V (42). 3 IV (66). V (76). IV (84). 4 IV (116). I (118). 7V (188). 2 VI (212). III (218). Aus vier Teilen zusammengesetzt.

Holzdeckelband mit ehemals hellem Lederbezug, Metallschließen erhalten. Auf dem Rückendeckel oben Kettenansatzspuren.

Pergamentspiegel des Vorder- und Rückdeckels. Antiphonale: Dnca. 4. quadragesimae - fer.6. infra hebd.4. quadragesimae. 14./15.Jh. Weitere Bruchstücke dieser Hs. in Theol. 2° 29, Bl. I und Theol. 2 ° 66, Spiegel.

Herkunft: Auf dem Vorderdeckel die alten Titel- und Signaturschilder des Franziskanerklosters Lüneburg: Innocentius de officiis misse et alii traetatus de eodem. Roralogium sapiencie. (Rotes) I 12. Zur Provenienz siehe auch den Eintrag 42v und den Schenkungsvermerk in Teil IV, 214v: Hunc librum dedit frater Johannes Schesel pro libraria et communi usu fratrum minorum in Luneborch et est in ordine undecimus. Zu Schetzel vgl. Ms. Theol. 4° 25.

Lehmann S. 60. — P.Künzle S. 147 Nr. 97.

Pergament — 13 Jh.2

Nach Bl. 66 Verlust wenigstens einer Lage. Kustoden teilweise abgeschnitten. Schriftraum: 16-16,5 × 11,5-12 cm, 28 Zeilen, Tinteliniierung, zweispaltig. Textualis formata von verschiedenen Händen. Rote und blaue Lombarden mit Fleuronnée in der Gegenfarbe, rote Überschriften.

1ra-76rb Innocentius III.: De sacro altaris mysterio. Prolog: Tria sunt in quibus lex divina consistit. (2rb) Text: Cum apostolice sedis antistes. (42v) leer bis auf einen Eintrag des 14.Jhs.: Iste liber est fratrum minorum. totum continuo canonem censui subseribendum. Textverlust nach Bl.66: Ende des 4. und Anfang des 5. Buches (PL 17, 885 Z.18-899 Z.18). PL 217, 773-916.

76rb Verse. Walter I 12601 und 16777.

76v leer.

14. Jh.2

Schriftraum: 18,5-19 × 11-11,5 cm, 42-43 Zeilen. Tintenliniierung, einspaltig. Textualis von verschiedenen Händen.

77r-84r [Johannes Belethus: Summa de ecclesiasticis officiis. Rationale, cap. 1-36]. In primitiva ecclesia statutum fuit … — … hoc tantum oremus retinuimus. PL 202, 13-45 mit erheblichen Abweichungen und Kürzungen gegenüber dem Druck. Zur Datierung dieses Werkes vgl. D. Van den Eynde, in: Antonianum 26 (1951) S. 233.

13. Jh.

Schriftraum: 19-19,5 × 11-11,5 cm, 29 Zeilen, Blindliniierung, zweispaltig. Gotische Minuskel, Überschriften und Textergänzungen am Rand von wenig späterer Hand nachgetragen. Rote und blaue Lombarden, meist unverziert. 118r kolorierte Federzeichnung, Reiter von vorne mit kaiserlichen Insignien. Abbildung s. Tafel IX.

85ra-115r [Bernoldus Constantiensis OSB: Micrologus de ecclesiasticis observationibus]. (85ra-85va) Capitula. (85v) Text: Presbyter cum se parat ad missam … — (115r) cum V milibus hominum saturari mereamur. PL 151, 977-1022. Glorieux Migne S. 61. Zu Verfasser und Werk vgl. S. Bäumer, in: Neues Archiv für ältere dt. Geschichtskunde 18 (1892) S. 432-446, ohne Erwähnung dieser Handschrift.

115r-117r Zusatz. Missam beatus Petrus primum celebrasse fertur Antiochie. 116v Incipit ordo librorum catholicorum qui in ecclesia romana ponuntur in circulo anni … — … decadas psalmorum sancti Augustini usque ad septuagesimam. Dieser Zusatz nach Bäumer, S. 436 sonst nur in den Hss. Oxford, All-Souls College Cod.28 und Lambeth-Palace Cod.380.

117v ›Incipiunt capitula libri Encheridion beati Augustini ad Laurentium ecclesie urbice. Laurentio scribens eius eruditione‹. Quod credulitas fidei christiane.

118r Kolorierte Federzeichnung.

118va In einer Textualis des 13./14.Jhs. Notanda de litteris et de syllabis. Litterarum alie sunt vocales, alie consonantes; vel sunt vocales a e i o u.

14./15 Jh.

Schriftraum: 18 × 10,5-11,5 cm, 36 Zeilen, Tintenliniierung, einspaltig. Bastarda von zwei verschiedenen Händen, rubriziert. Rote Lombarden, ab 170v Buchstaben der ersten Zeile gelängt und häufig mit kleinen Fratzen versehen, die Lombarden z. T. mit Fleuronnée und Drolerien verziert.

119r-202r [Henricus Suso OP]: Horologium sapientiae. Prolog: Sentite de domino in bonitate. (120v) Text: Hanc amavi et exquesivi a iuventute mea … — (202r) in decore tuo conspicientes Jhesum Cristum dominum nostrum qui cum patre et sancto spiritu vivas… Darunter von einer Hand des 15.Jhs.: Qui hoc in tractatu personam habet discipuli dictus est Hinricus Suyl et fuit de ordine predicatorum ut dicit Herp in… (Rest weggeschnitten). Ed. von : J. Strange 1856, K. Richstätter 1929, P. Künzle: Heinrich Seuses Horologium Sapientiae, 1977 (= Spicilegium Friburgense 23). Zur Parallelhandschrift aus dem Lüneburger Benediktinerkloster St. Michaelis (Göttingen, Ms.Luneb. 84,1430) s. Künzle S. 342f..

202r Walter I 8259.

202v-207r [Guigo Carthusianus II.: Scala claustralium]. Incipit epistola beati - ad Gervasium de quattuor gradibus exercicii hominis spiritualis: Dum quadam die corporali manuum labore … — … pacem in idipsum. Tu ergo frater mi Gervasi … ora pro me cum bene tibi fuerit. PL 40, 997-1004 sowie 184, 475-484. Zum Autor und dieser Schrift vgl. Wilmart S. 230f.

207r-213r Bonaventura OFM: De triplici via. ›lncipit speculacio fratris Bonaventure secundum triplicem viam.‹ Prolog: Ecce descripsi eam tripliciter. (207r) Text: Nunc breviter libet meditacionis formam inspicere … — … per osculum et dilectionem, hoc est seraphin. Ad que nos perducat qui super novem thronos angelorum in eternum vivit et regnat amen. Ed. Quaracchi t. VIII, 3-18, mit Abweichungen vom Druck. Glorieux 305 Distelbrink Bonaventurae scripta S. 22f.

213v-214v [Henricus Suso]: Cursus de aeterna sapientia. ›Incipiunt hore de eterna sapiencia.Salutem mentis et corporis donet nobis Ihesus … — … [Ad compl.] Eterna sapiencia custodiat corda et corpora nostra amen. P. Künzle S. 606ff.

215r-215v Excerpta de collationibus.

216r leer.

216v Ps. Bernardus Claraevallensis: Documenta pie vivendi. Excerptum. › (Überschrift von wenig späterer Hand:) Religionis regimine Bernardi‹. Si plene vis assequi quod intendis … — … totum mundum darent pro eo … sic cogita super istas duas civitates amen. PL 184, 1173a-1174c. Glorieux Migne S. 73.

217r leer.

217v Petrus Damiani OSB: Epistola. Excerptum: Cap. VI de anima. ›Epistola Petri Damiani de die mortis excitatis ad timorem dei.Pensandum est cum iam peccatrix anima … — … propositum indeclinabiliter custodire. PL 145, 737D-738D. Zur Überlieferung der Werke des Petrus Damiani und zu diesem Brief vgl. K. Reindel, in: DA 18 (1962) S. 365.

217v Oratio: Gloria tibi o Ihesu fili dei vivi cui deus pater omne iudicium tradidit.

218r leer.

218v Excerpta: Tulius in libro de officiis … — … Pitagoras in suis preceptis cuidam interroganti se quomodo inter sapientes discipulos computari posset…


Abgekürzt zitierte Literatur

Distelbrink Bonaventurae scripta B. Distelbrink, Bonaventurae scripta authentica, dubia vel spuria critice recensita, Rom 1975 (Subsidia scientifica franciscalia 5)
Glorieux P. Glorieux, Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, 2 Bde., Paris 1933 und 1934 (Études de philosophie médiévale 17, 18)
Glorieux Migne P. Glorieux, Pour revaloriser Migne. Tables rectificatives, Lille 1952 (Mélanges de science religieuse; Année 9: Cahier supplémentaire)
Lehmann P. Lehmann, Mitteilungen aus Handschriften IV. München 1933 (Sitzungsberichte d. Bayer. Akad. d. Wiss. Philos.-Hist. Kl., 1933 H. 9)
PL Patrologiae cursus completus. Series Latina, Bd. 1–221, hrsg. von J. P. Migne, Paris 1844–1865
Wilmart D. A. Wilmart, Auteurs spirituels et textes dévots du moyen age Latin, Paris 1932

Beschreibung konvertiert im Rahmen des Projektes Digitalisierung der mittelalterlichen Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg.
Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel (copyright information)