de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print

Beschreibung des Cod. Guelf. 152 Helmst.
Dieter Merzbacher: Katalog der mittelalterlichen Helmstedter Handschriften. T. 1: Cod. Guelf. 1 bis 276 Helmst. Beschrieben von Helmar Härtel, Christian Heitzmann, Dieter Merzbacher, Bertram Lesser. Wiesbaden: Harrassowitz, 2012. S. 162-168.

Theologische Sammelhandschrift

Papier — I, 322, I Bl. — 31 × 21 cm — Erfurt — um 1450

Wasserzeichen: Dreiberg Piccard VII 1838 (1444. 1445), 1839 (1446), 1848 (1448), 1866 (1450–1453), 1869 (1451), 1928 (1445), 2180 (1448), 2181 (1450), 2182 (1450), 2185 (1452–1455), 2195 (1448–1451), Ochsenkopf Piccard XII 468 (1447–1450) ähnlich. Lagen: VI (11). VIII (27). VI-1 (38). 2 VI (62). VI-2 (72). 9 VI (180). VI-3 (189). 11 VI (321). Erstes Bl. nicht foliiert. Reklamanten. Tintenfoliierung (19. Jh.). Schriftraum: 23,5–25,5 × 14–16 cm, zweispaltig, 42–60 Zeilen. Bastarda. Mehrere Hände. Einige Überschriften von späterer Hand. Rubriziert bis 237r, außer 280v und 281r violett. Lombarden zwei- und drei-, 1ra und 73ra vierzeilig.

Einband: Holzdeckel mit braunem Lederüberzug. Einzelstempel Blattwerk: EBDB s000809. Blüte: EBDB s001899. Drache: EBDB s004214. Lilie: EBDB s002268. Rosette fünfblättrig: EBDB s006604, EBDB s006496. Rosette sechsblättrig: EBDB s007271. Stern sechsstrahlig: EBDB s008850. Die Stempel weisen auf die Werkstatt "Legat Kanonikus Wilhelm" in Aachen (EBDB w000809), Herbst Northeim 370 vermutet jedoch Erfurter Arbeit. Zwei Schließen, nur noch die obere vorhanden. VD und HD je fünf Schonernägel. Metalleisten an den Kanten. Lagenmitten durchweg mit beschriebenen Pergamentstreifen verstärkt. Auf dem VD Titelschild: De diversis questionibus et solucionibus et de miseriis [mun]di et nature et de festo annunciationis. Einliegender Zettel mit Eintrag von Adolph Franz (1842–1916) zu Nicolaus Magni de Iawor (73ra).

Vorbesitzer: Johannes loningk justo titulo possidet hunc librum (1r, durchgestrichen), vgl. dazu Herbst Northeim 370 (1484 an der Universität Erfurt immatr.), 1487 Bakkalar ebd., Schwinges/Wriedt 219 Nr. 35. Iv: Istum librum contulit Cort Loninges civis Northeymensis pro remedio anime sue uxoris et puerorum suorum et domini Johannis Loningis fratris sui monasterio Sancti Blasii in Northeym Anno domini Millesimoquingentesimo xvij. Im Northeimer Bücherverzeichnis von Johann Letzner (1592) unter Nr. 171 verzeichnet; vgl. Cod. Guelf. 10 Helmst. Seit 1624 in der Universitätsbibliothek Helmstedt.

Heinemann Nr. 177. — Herbst Northeim 370–373. — Krämer 607. — Tatarzyński 21–25. — Markowski 282.

1ra–25va Nicolaus de Dinkelspuhel: De dilectione dei et proximi. Zwölf Sermones. Scribitur Matthaeus xxij[,35] quod cum quidam legis doctor interrogasset … — … Huic gaudio opponitur accidia que est quedam tristicia. Et de illa dictum est inter alia vicia capitalia alias supra loco suo etc. Druck: Straßburg 1516 (VD 16 N 1531 und 1532), 1ra–22va. 2VL 6, 1053; Bloomfield 5352; Madre 162–168. Vgl. Stegmüller RB 5723 (sermo 2).

25va–64rb Nicolaus de Dinkelspuhel: De decem praeceptis decalogi. Elf Sermones. Preter precepta legis nature communia ut sunt illa. Omne bonum est faciendum. Nullum malum est faciendum … (28r) Überschrift von neuerer Hand: ›Explicatio Decalogi‹. … Redeundo ad materiam preceptorum in qua eram et descendendo specialius ad decalogum … (64rb) … sit deo accepta et digna premio glorie sempiterne ad quam nos perducere dignetur sancta trinitas et indivisa unitas. Cui est honor et gloria virtus et potestas per infinita secula seculorum. Amen. Et sic est finis et cetera vant fleiß. Druck: VD 16 N 1531 und 1532, 22va–49ra (Sermo 2 fehlt in der Hs., Explicit abweichend). 2VL 6, 1053; Madre 169–174. Vgl. Stegmüller RB 5723; Schneyer Wegweiser 418.

64va–68vb Jacobus de Paradiso: Planctus peccatorum. Scribis contra me amaritudines et consumere me vis peccatis adulescencie mee … [Iob 13, 26]. Tempore quodam flebili sedere michi cupienti … — … Quod nobis prestare dignetur Christus Ihesus per secula benedictus. Amen etc. Finis huius planctus. Gegen Ende des Texts (68vb) Elf Hexameter rot unterstrichen: Sit tibi potus aqua … Walther I 18341. Druck: Johannes Lydius, Wesseli Gansforti … Opera omnia, Amsterdam 1617, 24v–32v. 2VL 4, 478–487; Meier 61f. Nr. 76; Mertens 36 u. ö; Tatarzyński 21. Vgl. Zumkeller 849. — 69r–72v leer.

73ra–100vb Nicolaus Magni de Iawor: De superstitionibus. Titel von späterer Hand: ›De illusionibus diaboli questiones scholastice‹. Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus scribitur psalmus 37 [Ps 37,8]. Constat fidem veram caritate informatam lumen existere animarum humanarum atque vitam earundem ac cunctorum lumborum spiritualium … — … et presumpcione divine voluntatis prestante nobis domino nostro cui laus et decus sit sine fine etc. Teilabdruck: J. Hansen, Quellen und Untersuchungen zur Geschichte des Hexenwahns, Bonn 1901, repr. Hildesheim 1963, 67–71. 2VL 6, 1078–1081; Stegmüller RB 3210,1 (Henricus de Langenstein: Tractatus superstitionum); Tatarzyński 21. Auszüge mit Inhaltsangabe nach der Hs. in A. Franz, Der Magister Nikolaus de Jawor, Freiburg im Breisgau 1898, 163–196 (191 Anm. 1 abweichender Schluss), zur Überlieferung 255–264; K. Bracha, Teolog, diabel i zabobony: Świadectwo traktatu Mikołaja Magni z Jawora De superstitionibus (1405 r.), Warschau 1999.

101ra–108va De septem apparitoribus sive de septem vitiis et virtutibus. (Etymachiatraktat). Misit rex Saul apparitores ut caperent David Regum xix° [I Sm 19,14]. David interpretatur desiderabilis et significat peccatorem … — … Seneca vicia sine modo et ordine persequanda sunt quia modum et ordinem non habent etc. Druck: GW M35865. Text weicht ab von Edition N. Harris, The Latin and German "Etymachia". Textual history, edition, commentary, Tübingen 1994 (MTU 102), 108–152. Bloomfield 3084 und 3930; Kaeppeli 566; Madre 335 (Nr. 20); 2VL 2, 636–639 und 5, 1052f.; Markowski 241. - 108vb leer.

109ra–116ra Matthaeus de Cracovia: Dialogus conscientiae et rationis de frequenti communione corporis Christi. Multorum tam clericorum quam laycorum querela est non modica occupacio … — … datum est nobis corpus domini nostri Ihesu Christi qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in secula seculorum benedictus. Amen. Et sic finitur dyalogus consciencie et racionis de frequenti communione corporis Christi. Druck: GW M21753, vgl. W. Milde, Incunabula Incunabulorum. Früheste Werke der Buchdruckkunst, Mainz, Bamberg, Straßburg, 1454–1469, Wolfenbüttel 1972 (Ausstellungskataloge der Herzog August Bibliothek 4), 10f. Nr. 3. Edition: Mateusza z Krakowa, Opuscula theologica, ed. W. Senko und A. L. Szafranski, Warschau 1974 (Textus et studia 2,1), 367–409, danach H. Beifuss, Der Dialogus rationis et conscientiae des Matthäus von Krakau. Geistesgeschichtliche Einordnung, Interpretation und Textausgabe, Universität Leipzig, Habil.-Schr. 2007, Leipzig 2007, 500–571. Bloomfield 3136; 2VL 6, 172–182, hier 177f.; M. Nuding, Matthäus von Krakau, Theologe, Politiker, Kirchenreformer in Krakau, Prag und Heidelberg zur Zeit des Großen Abendländischen Schismas, Tübingen 2007 (Spätmittelalter und Reformation N.R. 38), 255; Tatarzyński 21f.

116rb–128vb Jacobus de Paradiso, De arte bene moriendi. Überschrift von neuerer Hand: ›De arte bene moriendi tractatus Jacobi Carthusiensis‹. Omnes morimur et quasi aqua dilabimur in terram [II Sm 14,14]Cum igitur condicio humane nature ex suis naturalibus principiis … — … gaudebimus et laudabimus quod nobis concedere dignetur ille qui est via veritas et vita Christus Ihesus per secula benedictus. Amen. Druck: GW M10846-M10847. Bloomfield 3623; 2VL 4, 482; Meier 47–49, Nr. 53 (Hs. genannt); Mertens 187–203 u.ö.; Tatarzyński 22; R. Rudolf, Ars moriendi, Köln/Graz 1957 (Forschungen zur Volkskunde 39), 100f. (Hs. genannt) und 138.

128vb–133va Tractatus de arte bene moriendi. Incipit prologus in librum de arte moriendi. Cum de presentis exilii miseria mortis transitus propter moriendi inpericia … — … super omnia est necesse ut antequam mors occupat terminos eius mori discat. Hec Augustinus. Et sic est finis tractatus de arte bene moriendi. Druck: GW 592, 592a, 2597, 2600, 2605. Bloomfield 1076; Kaeppeli 965 (Eberhardus Mardach Norembergensis); Madre 292–295; 2VL 6, 1056 und 9, 40–49; Tatarzyński 22 (Matthaeus de Cracovia?).

133va-b Petrus Damiani, Epistola ad Blancam de die mortis. Pensandum est iam cum peccatrix anima … — … perfectionis adipiscende proponitum indeclinabiliter custodire. Explicit quedam epistola Petri Damiani de die mortis excitans ad timorem dei. Druck: Die Briefe des Petrus Damiani, hrsg. von K. Reindel, München 1988 (MGH Epistolae: 2, Die Briefe der deutschen Kaiserzeit 4,2), 259f.; PL 145, 737D-738D. Bloomfield 3881.

133vb–186vb Quaestiones.

133vb–135rb Jacobus de Paradiso: De missis votivis pro defunctis. ›Dubium de missis‹. Filia cuiusdam layci nuper defuncta in vita disposuit sibi redimi gratas missas speciales satisfactorias sub ista restrictione qua videlicet nulla … — … suffragium fuisse devolutum quia etiam hoc in vita facere potuit. Druck: GW M10884, 1r–3r. 2VL 4, 483; Meier 33f. Nr. 34 (Hs. genannt); Mertens 279 u.ö.; Tatarzyński 23.

135rb–136ra Jacobus de Paradiso: Quaestio. Utrum una missa sit efficacior ad divinam placandum iusticiam … — … quanto de satisfactione penarum animabus per missas dimittitur. Druck: GW M10884, 3r–4r. Meier Werke 33f. (Nr. 34); Mertens 37 u.ö. Tatarzyński 23.

136ra–153va Johannes Bremer: Quaestio magistralis de sanguine Christi. ›Questio de sanguine Christi‹. Utrum pro hominis copiosa redemcione sanguis Christi in cruce effusus generaliter in eiusdem gloriosa resurrectione sit necessario reassumptus totaliter … — … et hac in via informata gracia et in patria consumata in gloria etc. Vgl. Cod. Guelf. 19.6 Aug. 2°, 69r–84r (abweichender Schluss). 2VL 1, 1020f.; Ziesak 218 (Nr. 3, Hs. genannt).

153va-b Epistola theologicae facultatis Parisiensis de dissensione in oppido Rupelle exorta super materia sanguinis Christi. (2./28.5.1448). Universis christifidelibus decanus et facultas theologice veritatis Parisiensis salutem in domino sempiternam. Notum facimus quod tum discordia seu disentio in famoso opido Rupelle (La Rochelle) Xanctonensis diocesis (Saintes, Dép. Charente-Maritime) inter quasdam personas … — … Johann bretonnelle petiit sibi concedi … inscripti sigillo decane facultatis fecimus et iussimus a presentatione communicari anno et die quibus super. (28.5.1449).

153vb–160va Johannes Hus: Quaestio de sanguine Christi. Queritur utrum Cristus omnem sanguinem qui de corpore suo effluxit … Quaestio endet 154vb: … proponitur est katholice tenenda. Der Tractatus fährt fort: Quia determinationem questiones simplices … — … lupi rapaces oves dispergent et pastores dyaboli postmodum vigilabunt [!] etc. est finis. Magdeburger Rezension. Druck: Johannes Hus, De Sanguine Christi, ed. W. Flajšhans, in: Opera omnia, Bd. 1,3, Prag 1903, repr. Osnabrück 1966, 3–37. Ziesak 227f. Nr. 18 (Hs. genannt).

160vb–164vb Sententia facultatis theologicae universitatis Erfordensis super dubiis Henrici Toke. Anno domini 14461446‹. Super dubiis circa sacramentum quod dicitur esse in Wilzenack et sacer sanguis sive cruor appellatur … — … altissimus sua gratia tueri dignetur in longevum. Erfordie datum ipso die beatorum Cosme et Damiani martirum sub facultatis nostre sigillo anno domini 1446°. Magistri theologice facultatis studii Erffordensis. Ziesak 222f. Nr. 8 (Hs. genannt); E. Breest, Das Wunderblut zu Wilsnack, in: Märkische Forschungen 16 (1881) 131–302, hier 218 und 300f. (Abdruck der 14 Fragen dt. und lat.); 2VL 10, 1171–1178, hier 1174 Hs. genannt.

164va–170vb Matthias Doering: Determinatio de sanguine Christi contra Johannem Hus. Scriptum magistri Mathie Dorinck minister ordinis minorum contra determinationem cuiusdam questionis. De cruoribus in diversis locis … — … ad sapientes et potentes remitto … Hec et quecumque per me scripta vigore protestantium Katholicorum submitto piis et benevolis correctionibus. Ziesak 220f. (Nr. 6, Hs. genannt); P. Weigel, Ordensreform und Konziliarismus. Der Franziskanerprovinzial Matthias Döring (1427–1461), Frankfurt/M. 2005 (Jenaer Beiträge zur Geschichte 7), 366f.; 2VL 10, a.a.O.

170vb–174rb Johannes Kannemann, Responsiones sive Declarationes super quaestionibus magistri Henrici Token contra locum Wilsnacensem. ›Sequitur scriptum magistris Johannis Kaneman doctoris theologie ordinis minorum‹. Questio prima. Utrum sacramentum nullam habens in se alienam transmutationis formam iam quasi vetustate consumptum … — … maxima sollicitudine precavenda; idem habetur ex epistola Cirilli missa maxima dyocesis Anthiocena que habetur. … vide tamen ibidem nostris etc. L. Oliger, Johannes Kannemann, ein deutscher Franziskaner aus dem 15. Jahrhundert, in: Franziskanische Studien 5 (1918) 39–67. Ziesak 234f. Nr. 27 (Hs. genannt); Weigel Ordensreform (siehe oben), 371f. (Reg. 97); 2VL 10, a.a.O.

174rb–176va Matthias Doering: Epistola super Wilsnack. Factum fratris Mathei ordinis minorum minister Saxonum. Cum per unanimem consensum venerabilium dominorum doctorum … — … per me dum consolati dixerim … cuiuscumque aliter sentire volentis etc. Ziesak 221f. Nr. 7 (Hs. genannt); Weigel Ordensreform (siehe oben), 372 (Reg. 99); 2VL 10, a.a.O.

176va–186vb Jacobus de Paradiso: De concertatione super cruore in Wilsnack. In materia hostiarum transformatarum et ut dicitur olim tinctarum … — … ad veritatis cognicionem in hiis non preiudicans sanius sentienci Amen. Druck: J. Fijalek, Mistrz Jakób z Paradyża i uniwersytet Krakowski w okresie soboru Bazylejskiego, Bd. 2, Krakow 1900, 291–294. Meier 35f., Nr. 37 (Hs. genannt); Mertens 37, 279; Ziesak 228f. Nr. 19 (Hs. genannt); Tatarzyński 23f. 2VL 10, a.a.O. — 187r–189v leer.

190ra–203va Innocentius III papa: De contemptu mundi. ›De miseria huius mundi et precipue humane nature‹. Quare de vulva matris mee egressus sum [Ier 20,18]Si talia locutus est ille quem mater sanctificavit in utero … — … et ignis ardens in secula seculorum. Unde liberet nos deus noster qui est benedictus in secula seculorum. Amen. Prolog fehlt hier. Druck: PL 217, 701–746; Lotharii Cardinalis (Innocentii III) ‚De miseria humanae conditionis', ed. M. Maccarrone, Lugano 1955 (Thesaurus mundi 7), verglichen damit wird in der Hs. 1. III nicht als eigenes Kapitel gezählt, es fehlen in ihr 1, X. XXVI-XXVIII. XXX (1. Satz) sowie 3, II. III. VIII. 3, I ist in der Hs. dem zweiten Teil als Schlusskapitel hinzugezählt und 3, XVIII um einen Satz erweitert. Neuere Ausgabe: Lotario dei Segni ‚De miseria condicionis humane', ed. R. E. Lewis, Athens/Georgia 1978, 91–233. Bloomfield 1753; 2VL 4, 390–392; Tatarzyński Dzieła, 218f.

203va–206va Jacobus de Paradiso: Solutiones quarundam dubitationum de anno jubilaeo. Visum est quibusdam devotis religiosis michi imponere onus solucionis … — … Hec michi visa sunt sine preiudicio aliorum currente anno domini 1450. Deo gratias. Meier Werke 69f. Nr. 87 (Hs. genannt); Mertens 284 u.ö.; Tatarzyński 24; Paulus 23f. und 474, Anm. 92f.

206va–212va Franciscus de Maironis (?): Tractatus de indulgentiis. Quodcumque ligaveris super terram erit ligatum et in celis … Duos fines ultimos et in seculi consumatione futuros describitur … — … late tractant doctores sed hic sufficiant demonstrare presentis tractatus de quo deus gloriosus in secula seculorum sit benedictus. Druck: GW M22448, 88va–95ra, und 10532, 93rb–100ra (beide Drucke mit Abweichungen). Bloomfield 4895; Schneyer 2, 75 Nr. 131; CALMA 3, 458 Nr. 7.

212va–215va Dialogus inter Christum et Cain. ›Incipit dyalogus inter Christum et Caym‹. Descendit prius ad inferiores partes terre [Eph 4,9]. Cum dominus Ihesus nostre redemptionis opere in cruce consumato … — … Et illos alios dampnatos in eternis miseriis et tenebris dereliquit. Explicit dyalogus inter Christum et Chaym. Druck: P. G. Schmidt, Altercacio Cayn cum Christo. Ein Streitgespräch über die Ewigkeit der Höllenstrafen im Kontext des Descensus ad inferos, in: Sprache und Recht. Beiträge zur Kulturgeschichte des Mittelalters. Festschrift für R. Schmidt-Wiegand, hrsg. von K. Hauck u.a., Berlin/New York 1986, 722–741 (nach Erfurt, UB, Cod. Amplon. Q. 388); vgl. Soest, Stadtbibl., Cod. 31/32, 95r: [Sermo] in nocte vel die pasce. Meier 83 Nr. 100, unter zweifelhaften und unechten Werken des Jacobus de Paradiso; Cardelle Dialoge 301–303 Nr. R3 (303 Hs. genannt); Schneyer/Hödl: Gottschalcus Hollen de Meppen 78 (Sermo in feria 6 in parasceve); Tatarzyński Dzieła, 219-221.

215va–227rb Godefridus Altissiodorensis (Ps.-Bernardus Claraevallensis): Declamationes de colloquio Simonis et Iesu super Evangelium ‚Ecce reliquimus omnia'. ›Tractatus beati Bernhardi super Ecce reliquimus omnia ‹. Ut tibi dilectissime presentes exhortationes … — … ut vitam habeamus Ihesus Christus dominus noster qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat dominus per infinta secula seculorum. Amen. Etc. est finis. Druck: PL 184, 437–476.

227va–230va Nicolaus de Lyra: Quaestio de salute Salomonis. Queritur utrum per sacram scripturam possit efficaciter probari finalis salus Salomonis … — … quo fides saluberrima que ad veram vitam ducit gignitur defenditur et roboratur. Explicit hec questio. P. Glorieux, La littérature quodlibétique, 2, Paris 1935, 200f. (Probatio adventus Christi, nach Rom, BAV, Vat. Lat. 869, 138b). Vgl. Stegmüller RB 5982.

230va–232ra ›Questio de Aristotile‹. Utrum Aristoteles sit salvatus et videtur quod sic. Predicator veritatis digne est salvatus … — … que ibi dicitur non est fides adhibenda etc. est huius questionis fides.

232rb–266rb Jacobus de Paradiso: Speculum restitutionis male acquisitorum. Atollens mentis oculos in latissimum alveum tocius orbis contemplor innumerabilem hominum multitudinem in via morum variis erroribus detineri … — … et in aliis scriptis meis non prescribens in hiis sanius sencienti currente. Anno domini m° cccc° quinquagesimo apicem summi apostolatus gubernante Nicolo quinto. Deo Gratias. Finis huius speculi restitutionis. Meier Werke, 18f. Nr. 9 (Hs. genannt); Mertens 38 Anm. 116 u.ö.; Tatarzyński 24f.; Markowski 240. — 266v–273v leer.

274ra–319ra Henricus de Langenstein: Sermones de BMV. (274r–280v) ›De annunciacione Marie‹. Dixit Maria ad angelum: Quomodo fiet istut … Patres et domini reverendi. Si magna et mirabilia huius festivitatis velimus attente pensare … Hohmann Nr. 50. (280va) De assumptione BMV. Quasi cedrus exaltata sum in libano … In hac utique ipsa solemnitate … Hohmann Nr. 170. (300va) De conceptione BMV. Edificavit dominus deus costam in mulierem … . Ad laudem gloriose virginis Marie de ipsius conceptione quam devotio quorumdam Christi fidelium … Hohmann Nr. 8. (308va) De nativitate BMV. Ipse fundavit eam altissimus … Domini et patres venerabiles magne utique et gloriose festivitatis diem primordia humane salutis recolentes … Hohmann Nr. 112; 2VL 3, 763–773. — 319v–323v leer.


Abgekürzt zitierte Literatur

Bloomfield M. W. Bloomfield, Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices 1100–1500 A.D., Cambridge/Mass. 1979 (Publications of the Medieval Academy of America 88)
CALMA C.A.L.M.A. Compendium auctorum latinorum medii aevi, hrsg. von M. Lapidge u.a., Bd. 1–, Firenze 1999–
EBDB Einbanddatenbank (http://www.hist-einband.de/, besonders die Sammlung Wolfenbüttel)
GW Gesamtkatalog der Wiegendrucke, Bd. 1–, Leipzig 1925–1938, Stuttgart 1978–
Heinemann O. von Heinemann, Die Helmstedter Handschriften, Bd. 1–3, Wolfenbüttel 1884–1888, ND Frankfurt/M. 1963–1965 (Kataloge der Herzog-August-Bibliothek Wolfenbüttel. Die alte Reihe 1–3)
Herbst Northeim H. Herbst, Handschriften aus dem Benediktinerkloster Northeim, in: Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens und seiner Zweige 50 (1932), 355–377 und 611–629
Hohmann T. Hohmann, Initienregister der Werke Heinrichs von Langenstein, in: Traditio 32 (1976), 399–426
Kaeppeli T. Kaeppeli, Scriptores ordinis praedicatorum, Bd. 1–4, Rom 1970–1993
Krämer S. Krämer, Handschriftenerbe des deutschen Mittelalters, Bd. 1–3, München 1989–1990 (Mittelalterliche Bibliothekskataloge Deutschlands und der Schweiz. Ergänzungsband 1)
Madre A. Madre, Nikolaus von Dinkelsbühl. Leben und Schriften, Münster/Westf. 1965
Markowski M. Markowski, Repertorium commentariorum medii aevi in Aristotelem Latinorum qui in bibliothecis Saxoniae Inferioris asservantur, Kraków 2007 (Corpus philosophorum medii aevi)
Meier Werke L. Meier, Die Werke der Erfurter Kartäusers Jakob von Jüterbog in ihrer handschriftlichen Überlieferung, Münster/Westf. 1955 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie des Mittelalters 37,5)
Mertens D. Mertens, Iacobus Carthusiensis. Untersuchungen zur Rezeption der Werke des Kartäusers Jakob von Paradies (1381–1465), Göttingen 1976 (Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschichte 50 = Studien zur Germania Sacra 13)
Piccard G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17)
PL Patrologiae cursus completus. Series Latina, Bd. 1–221, hrsg. von J. P. Migne, Paris 1844–1865
Schneyer J. B. Schneyer, Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters für die Zeit von 1150–1350, Bd. 1–11, Münster/Westf. 1969–1990, Bd. 1–4 ebd. 21973–1974 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 43,1–11)
Schneyer/Hödl CD-ROM inventory of medieval latin sermons 1350–1500 = Repertorium der lateinischen Sermones des Mittelalters von 1350–1500, nach den Vorarbeiten von J. B. Schneyer, hrsg. von L. Hödl und W. Knoch, Münster/Westf. 2001
Schwinges/Wriedt Das Bakkalarenregister der Artistenfakultät der Universität Erfurt 1392–1521, hrsg. von R. C. Schwinges und K. Wriedt, Jena u.a. 1995 (Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Thüringen. Große Reihe 3)
Stegmüller RB F. Stegmüller, Repertorium biblicum medii aevi, Bd. 1–11, Madrid 1950–1980
Tatarzyński R. Tatarzyński, Polonica w średniowiecznych rękopisach łacińskich Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel, Kraków 2004 (Bibliotheca Iagiellonica. Fontes et studia 13)
Tatarzyński Dzieła R. Tatarzyński, Dzieła Jakuba z Paradyża (1381–1465) w rękopisach Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel, in: Przegląd Tomistyczny 12 (2006), 177–235
2VL Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, Bd. 1–12, hrsg. von K. Ruh u. a., 2., völlig neu bearbeitete Aufl., Berlin, New York 1978–2005, Ergänzungsbde.: Deutscher Humanismus 1480–1520. Verfasserlexikon, Bd. 1–3, hrsg. von F. J. Worstbrock, Berlin, New York 2005–2015
Walther I H. Walther, Initia carminum ac versuum medii aevi posterioris Latinorum, Göttingen 1959 (Carmina medii aevi posterioris Latina 1)
Ziesak A.-K. Ziesak, Wilsnack. Zur Geschichte einer märkischen Wunder- und Wallfahrtsstätte, Berlin 1991
Zumkeller A. Zumkeller, Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken, Würzburg 1966 (Cassiciacum 20)

Korrekturen, Ergänzungen:
  • Lizenzangaben korrigiert (schassan, 2020-04-17)
  • Normdaten ergänzt oder korrigiert. (schassan, 2015-09-04)

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Katalogisierung der mittelalterlichen Helmstedter Handschriften Teil I.
  • Weitere Literaturnachweise im OPAC suchen.
  • Weitere Literaturnachweise suchen (ehem. Handschriftendokumentation)
Dieses Dokument steht unter einer Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz (CC BY-SA). Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Copyright Information der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.