de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print :: Faksimile in der WDB

Beschreibung von Cod. Guelf. 78 Weiss. (Heinemann-Nr. 4162)
Butzmann, Hans: Die Weissenburger Handschriften. Frankfurt/M.: Klostermann, 1964. (Kataloge der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel: Neue Reihe, Bd. 10) S. 233239

Psalter mit Hymnen und Gebeten

Pergament — 83 Bl. — 23,7 × 16,5 cm — XI. Jh.

Lagen: Quaternionen, eine reduzierte Quaternio, BL 27 lose, zwischen 50 und 53 neues Doppelblatt; eine Quinternio (19), eine reduzierte Quinternio (1825), zwei reduzierte Sexternionen (3444, 4656) und zwischen 5. und 6. Lage Hälfte eines Doppelblattes (45). Die Zusammensetzung einzelner Lagen durch spätere Bearbeitung beeinflußt. (BL 22 wurde in jüngerer Tintenfoliierung nicht mitgezählt). Die Handschrift ist defekt, am Schluß fehlt mindestens eine Lage. Schriftraum 17,5 × 12 cm. Zweispaltig. 33 Zeilen; im Nachtrag (XIII.—XIV. Jh.) Tintenliniierung, 27 Zeilen. Alles von einer Hand. Sehr ausgeglichene zierliche, formensichere karolingische Minuskel. Besonders im Psalter viele Ab-kürzungen. Uberschriften in roter Capitalis rustica. Lied-und Versanfänge in Unzialis, rot angestrichen, mit kleineren und größeren roten Anfangsbuchstaben vor der Spalte. Der ursprüngliche Text ist im XIII. bis XIV. Jh. mehrfach bearbeitet worden, so stammen die Capitula usw. ab 46 aus jüngerer Zeit, sie sind zum Teil auf Rasur nachgetragen. Die erste Lage des Nachtrages war vom Hauptschreiber schon vorbereitet, wohl auch schon teilweise beschrieben, doch sind von diesem Text — außer der Überschrift 46ra — alle Spuren durch Rasur für die Neuschrift getilgt. Die jüngere Schrift ist ohne Niveau, j a häufig unbeholfen und über Rasuren verkleckst.

Herkunft: Schriftheimat unsicher, doch läßt die Bl. 38r auf Rasur nachgetragene Hymne auf Sergius und Bacchus auf Benutzung der Handschrift in Weissenburg schließen. (Vgl. Weiss. 62, Nachblatt). Ausgeflochtene schmale Registerzungen, im letzten Teil primitive angenähte Leder schnitzel. Starke Benutzungsspuren, die Ecken sind abgegriffen und vergilbt. Nicht in der Wiener Liste.

Heinemann 4162. — G. Milchsack, Hymni et Sequentiae, P. 1, Halle 1886. Hier sind viele Hymnen aus vorliegender Handschrift ohne Quellenangabe abgedruckt; siehe die Einzelnachweise zu den Hymnen.

1r Psalterium. Von allen Versen nur die Anfänge, soweit sie auf eine Zeile gehen.

22r Cantica.

25v Symnolum Athanasianum. ›Fides catholica‹.

26r Hymni.

Einzelne Überschriften und Anfänge: (26r) Primo dierum omnium, quo mundus extat conditus vel. Chevalier 15450. Analecta hymnica 51, Nr. 25. ›Angelica laus‹. Te decet laus, te decet ymnus, tibi gloria deo patri. Chevalier Nr. 53872. ›Ad matutinas laudes‹. Aeterne rerum conditor, noctem diemque qui regis . Chevalier Nr. 647. Anal. 51, Nr. 24. ›Super nocturnas‹. Nocte surgentes vigilemus omnes, Semper in psalmis . Chevalier Nr. 12055. Anal. 51, Nr. 24. (26v) ›Post matutinas laudes‹. Ecce iam noctis tenuatur umbra, lucis aurora rutilans coruscat. Nur Strophe 1. 2. Chevalier Nr. 5129. Daniel 1, S. 172, Nr. 147. ›Ad primam‹. Iam. lucis orto sydere, deum precemur supplices, ut in diurnis actibus nos. Chevalier Nr. 9272. Anal. 51, Nr. 41. ›Ad tertiam‹. Nunc sanctę nobis Spiritus, unus patris cum filio dignare . Chevalier Nr. 12586. Analecta 50, Nr. 18. ›Ad sextam.Rector potens verax deus, qui temperas rerum voces, splendore. Chevalier Nr. 17061. Analecta 50, Nr. 20. ›Ad nonam.Rerum deus, tenax vigor, inmotus in te permanens. Chevalier Nr. 17528. Daniel 1, 51, Nr. 42. ›Ymnus ad vesperam.Lucis creator optime, lucem dierum proferens. Chevalier Nr. 10691. Analecta 51, Nr. 34. (27r) ›Ad nocturnas‹. Somno refectis artubus, spreto cubili surgimus, nobis. Chevalier Nr. 19210. Analecta 51, Nr. 25. ›Ad matutinas laudes‹. Splendor paternq glorie de luce lucem proferens, lux. Chevalier 19349. Analecta 50, Nr. 5. ›Ad vesperas‹. Inmense cęli conditor, qui mixta ne confunderent, aquę. Chevalier 8453. Analecta 51, Nr. 35. ›Feria III ad nocturnas‹. Consors paterni luminis, lux ipse lucis et dies, noctem. Chevalier 3830. Analecta 51, Nr. 26. ›Ad matutinas laudes‹. Ales diei nuntius lucem propinquam praecinit, nos ex. Chevalier Nr. 796. Analecta 50, Nr. 22. (27v) ›Ad vesperas‹. Telluris ingens conditor, mundi solum qui eruens. Chevalier 20268. Analecta 51, Nr. 36. ›Feria III ad nocturnas‹. Rerum creator optime rectorque noster respice. Chevalier 17322. Analecta 51, Nr. 27. ›Ad matutinas laudes‹. Nox et tenebre et nubila confusa mundi et turbida. Chevalier 12402. Analecta 50, Nr. 23. ›Ad vesperas‹. Cęli deus sanctissime, qui lucidum centrum poli candore. Chevalier 3484. Analecta 51, Nr. 37. ›Feria V ad nocturnas‹. Nox atra rerum contegit, terrę colores omnium. Chevalier 12396. Analecta 51, Nr. 28. (28r) ›Ad matutinas laudes‹. Lux ecce surgit aurea pallens fatiscat cecitas, que. Chevalier 10811. Analecta 50, Nr. 24. ›Ad vesperas‹. Magne deus potentie, qui ex aquis ortum genus . Chevalier 29520. Analecta 51, Nr. 38. ›Feria VI ad nocturnas‹. Tu trinitatis unitas orbem potenter qui regis. Chevalier 20712. Analecta 51, Nr. 29. ›Ad matutinas laudes‹. Aeterna cqli gloria, beata spes mortalium, celsi tonan-tis. Chevalier 609. Analecta 51, Nr. 32. (28v) ›Ad vesperas‹. Plasmator hominis deus, qui cuncta solus ordinans. Chevalier 4968. Analecta 51, Nr. 39. ›Sabbato‹. Summe deus clementię mundique factor. Chevalier 19666. Analecta 51, Nr. 30. ›Ad matutinas‹. Aurora iam spargit polum, terris dies illabitur. Chevalier 1633. Analecta 51, Nr. 33. ›Ad vesperas dominicales‹. O lux beata trinitas et principalis unitas, iam sol. Chevalier 13150. Analecta 51, Nr. 40. ›Item alius‹. Deus creator omnium polique rector, vestiens diem. Chevalier 4426. Analecta 50, Nr. 7. (29r) ›Ad completorium‹. Te lucis ante terminum, rerum creator poscimus, ut. Chevalier 20138. Analecta 51, Nr. 44. ›Alius‹. Christe, qui lux est et dies, noctis tenebras detegis lucisque. Chevalier 2934. Analecta 51, Nr. 22. ›Alius‹. Iesu redemptor saeculi verbum patris altissimi, lux. Chevalier 9649. Analecta 51, Nr. 45. ›Ymnus de adventu domini‹. Conditor alme syderum, aeterna lux credentium. Chevalier 3734. Analecta 51, Nr. 47. (29v) ›Item alius‹. Verbum supernum prodiens, a patre olim exiens, qui. Chevalier 21591. Analecta 51, Nr. 48. ›Alius‹. Vox clara ecce intonat, obscura quqque increpat, pellantur. Chevalier 22199. Analecta 51, Nr. 49. ›Ymnus de nativitate domini‹. Veni, redemptor gentium, ostende partum virginis, miretur. Chevalier 21254. Vgl. Analecta 50, Nr. 8. Milchsack I, 131. ›Item alius‹. A solis ortus cardine ad usque terrę limitem. Hier nur Strophe 1-7. Chevalier 26. Analecta 50, Nr. 53. Milchsack I, 132. (30r) ›Item alius super nocturnas‹. Agnoscat omne saeculum venisse vitq prae-mium post hostis. Chevalier 758. Analecta 50, Nr. 71. ›Ad matutinas laudes‹. Corde natus ex parentis ante mundi exordium alfa et co. Chevalier 3902. Analecta 50, Nr. 25. Milchsack I, 154. (30v) Neu über Rasur, nur alte Überschrift: ›De sancto Stephano‹. Sancte dei pretiose, protomartir Stephane, qui virtute. Hier nur Strophen 1, 7, 9. Chevalier 18461. Analecta 52, Nr. 542. Desgl. mit neuer Überschrift: ›De sancto Iohanne‹. Celi cives in gaudio manentes coram domino, voces. Chevalier 5477. Analecta 51, Nr. 165. Milchsack I, 2. Diese hier abgedruckt aus Weissenburg 66, 55r; dabei schwere rhythmische und grammatische Fehler verbessert. ›In epiphania domini in primo nocturno‹. Illuminans altissimus micancium astrorum globas. Chevalier 8390. Analecta 50, Nr. 10. Neu auf eingeschaltetem Doppelblatt: (31r) ›Hostis Herodes impie‹. Christum venire quid times. Chevalier 8075. Daniel 1, Nr. 120. Milchsack I, 155. ›In purificacione sancte Marie virginis‹. Quod chorus vatum venerandus olim spiritu sancto cecinit. Chevalier 16881. Analecta 50, Nr. 155. Fit porta Christi pervia, referta plena gracia. Chevalier 6346. Analecta 52, Nr. 367. ›In annunciacione‹. Ave maris Stella, dei mater alma, atque Semper virgo. Chevalier 1889. Analecta 51, Nr. 123. (31v) ›In assumpcione sancte Marie‹. Quem terra, pontus, ethera colunt, adorant, praedicant. Chevalier 16347. Analecta 50, Nr. 72. Daniel 1, 168, Nr. 144. Die in der Handschrift fehlenden Strophen 5—9 sind von Daniel Bd 1, 168, Nr. 144 eingeklammert. ›In nativitate‹. Gaude viscerihus mater, intimis, felix ecclesia, que. Chevalier 7042. Analecta 51, Nr. 125. ›De sancto Benedicto‹. Christe sanctorum decus atque virtus, vita et forma, via, lux et auctor. 6 Strophen. Chevalier 3006. Daniel 1, 258, Nr. 272 (hier nur Strophe 1). Milchsack I, 1. (32r) ›Dominica prima in XLma‹. Audi benigne conditor, nostras praeces cum fletibus. Chevalier 1451. Analecta 51, Nr. 54. ›In primo nocturno‹. Summi largitor premii spes qui es unica mundi, preces. Chevalier 19716. Analecta 51, Nr. 60. ›Dominica secunda‹. Ex more docti mistico servemus hoc ieiunium. Chevalier 5610. Analecta 51, Nr. 55. (32v) ›Dominica tercia‹. Ut nox tenebris obsita, equans per horas tempora. = Si ter quaternis trahitur horis dies ad mit zusätzlicher Anfangsstrophe. Chevalier 21021 und 18897. Analecta 51, Nr. 67. Das. zusätzliche Anfangsstrophe, S. 68. Milchsack. I, 5. ›Dominica quarta‹. Iesu quadragenarie dicator abstinencie, qui ob salutem. Chevalier 9607. Analecta 51, Nr. 58. (33r) Neu über Rasur: Pange lingua gloriosi praelium certaminis et super. Hier nur Strophen 1—5 und Anfang von Strophe 6. Darunter: quere ante magoribus vigiliis. Chevalier 14481. Analecta 50, Nr. 66. Von hier ab wieder alte Schrift: ›De passione domini‹. Vexilla regis prodeunt, fulget crucis mysterium, quo carne carnis conditor. Hier fehlen Strophe 2 und 3; die von Daniel eingeklammerte Strophe 7 ist von jüngerer Hand am Rande beigefügt. Chevalier 21481. Daniel 1, 156, Nr. 159. Analecta 50, Nr. 67. Strophen 7 und 8 nach dem Wortlaut von Analecta 50, S. 75. Nur Uberschrift neu: ›Dominica in palmis‹. Rex Christe factor omnium, redemptor et credentium. Chevalier 17408. Analecta 51, Nr. 72. (33v) ›Alius‹. Signum crucis mirabile, olim per orbem. Chevalier 18986. Analecta 51, Nr. 80. ›Alius‹. Rex angelorum praepotens, qui sponte pauper factus es. Hier fehlt Strophe 6. Chevalier 17598. Analecta 51, Nr. 70. ›In pascha ad vesperas.Ad caenam agni providi et stolis albis candidi, post. Chevalier 110. Analecta 51, Nr. 85. Nur Uberschriften neu über Rasur: ›De sanctis post pascha‹. Vita sanctorum deus angelorum vita cunctorum. Chevalier 21977. Analecta 51, Nr. 85. Ende 33r nach Einschaltblatt. (34r) Neu über Rasur. Lustra sex qui iam peracta tempus implens corporis. Chevalier 10765. Analecta 50, Nr. 66. Hier und 54v einige Zusätze; siehe Ende der Beschreibung. (35r) Fortsetzung des Hymnars, s. 55v. ›Alius‹. Te lucis auctor personent, huius caterve carmina. Chevalier 20159. Daniel 1, 122. ›Alius‹. Aurora lucis rutilat, caelum laudibus intonat, mundus exultans. Hier nur bis Strophe 5. Chevalier 1644. Analecta 51, Nr. 84. ›Alius‹. Sermone blando angelus praedixit mulieribus in Galilea. Chevalier 18851. (35v) ›In ascensione domini‹. Festum nunc celebre magnaque gaudia compellunt animos carmina. Chevalier 6264. Analecta 50, Nr. 145. ›Item alius‹. Astra polorum superascendit Christus ad patris dexteram. Chevalier 1383. Analecta 51, Nr. 90. ›Alius‹. Iesu nostra redemptio, amor et desiderium, deus creator. Hier nur Strophen 1—4. Chevalier 9582. Analecta 51, Nr. 89. ›In pentecosten‹. Veni creator spiritus, mentes tuorum visita. Hier fehlt Strophe 7. Chevalier 21204. Analecta 50, Nr. 144. (36r) ›Item alius‹. Iam Christus astra ascenderat, regressus unde venerat. Chevalier 9215. Analecta 51, Nr. 92. Neu auf Rasur. ›In primo nocturno ascensionis‹. Eterne rex altissime, redemptor et fidelium, quo mors. Chevalier 654. Analecta 51, Nr. 88. Wieder die alte Schrift: (36v) Zwei letzte Strophen eines auf der Recto-Seite radierten Hymnus. Cum his coronatus rosis. ›In natalicia sancti Johannis baptistae‹. Ut queant laxis resonare fibris mira gestorum famuli. Strophe 9 neu auf Rasur geschrieben. Chevalier 21039. Analecta 50, Nr. 96. ›Item alius‹. Preco preclarus sacer et propheta regis ęterni. Hier nur Strophen 1, 2 und 5, bis dum creatorem, weil 37r mit Rasur beginnt. Chevalier 15262. Analecta 50, Nr. 147. (37r) Neu auf Rasur: ›Maria Magdalena‹. Iesu Christe auctor vite, qui in tuo sanguine peccatum lavisti. Chevalier 9469. Analecta 51, Nr. 174. Dann wieder alte Schrift: ›In festum sanctorum apostolorum Petri et Pauli‹. Aurea luce et decore roseo lux lucis omne perfudisti. Chevalier 1596. Analecta 51, Nr. 188. ›In festum sancti Laurentii‹. Conscendat usque sydera celique pulset intima. Chevalier 3807. Analecta 50, Nr. 227. ›In exaltationem sanctae crucis‹. Salve crux sancta, salve mundi gloria, vera spes nostra. Chevalier 17875. Analecta 50, Nr. 225. (37v) ›De sancto Michahele‹. Tibi Christe splendor patris vita et virtus. Chevalier 20455. Analecta 50, Nr. 156. ›Alius‹. Christe sanctorum deus angelorum, rector humani. Chevalier 3000. Analecta 50, Nr. 146. ›In dedicatione ęcclesię‹. Christe cunctorum dominator ahne patris qterni genitus. Hier nur Strophen 1, 2, die obendrein durchstrichen sind, 58r radiert. Chevalier 2854. Analecta 51, Nr. 105. Neu auf Rasur: (38r) › Sergii et Bachi‹. Pangite celi reboemus odas, alma per manus domini. Chevalier 14545. Analecta 50, Nr. 151. Dasselbe mit Abweichungen Weissenburg 56, Vorblatt. Strophen 5—11 fehlen an beiden Stellen. Milchsack I, 4 druckt nach vorliegender Handschrift ab. ›In dedicatione templi. Urbs beata Hierusalem‹. Quere post Cantica. Rubric neu aus Rasur. ›In primo nocturne‹. Rubric alt: Alius. Christe cęlorum habitator ahne, hęc domus fulget. Chevalier 2846. Analecta 51, Nr. 104. ›In festo omnium sanctorum‹. Omnes superni ordines, quibus dicatur hic dies. Hier fehlen die Strophen 3, 5, 7, 9—13. Chevalier 14062. Analecta 50, Nr. 228. (38v) ›Alius‹. Iesu salvator seculi redemptis ope subveni. Chevalier 9677. Analecta 51, Nr. 130. ›Item alius‹. Christe redemptor omnium, conserva tuos famulos. Chevalier 2959. Analecta 59, Nr. 129. ›De sancto Martino‹. Martine confessor dei, Valens vigore Spiritus, carnis. Hier nur Strophen 1—6. Chevalier 11189. Daniel 4, 142. (39r) Neu auf Rasur. ›De sancta Katherina‹. Ave Katerina martyr et regina, virgo deo digna. Chevalier 1716. Analecta 52, Nr. 248. ›De sancto Andrea‹. Laus angelorum inclita, spes conditorum unica, lumen. Chevalier 10494. Analecta 51, Nr. 140. ›Antiphona de Evangelistis super magnificat‹. Ecce ego Johannes. Nur 1. Zeile, das übrige wieder radiert. Wieder alte Schrift: ›De apostolis‹. Exultet cqlum laudihus, resultet et terra gaudiis. Chevalier 5832. Analecta 51, Nr. 108. (39v) ›Item alius‹. Eterna Christi munera, apostolorum gloria laudes. (apostolorum gloria neu auf Rasur). Chevalier 590. Analecta 50, Nr. 17. ›Item alius‹. Summi tonantis unice, Christe, lumen de lumine, qui. Chevalier 19751. Analecta 51, Nr. 110. Milchsack I, 7. ›De uno martyre‹. Martyr dei qui unicum patris sequendo filium, victis. Chevalier 11228. Analecta 51, Nr. 113. ›Item alius‹. Deus tuorum militum sors et Corona. Chevalier 4534. Analecta 51, Nr. 114 a. (40r) ›De sanctis‹. Rex gloriose martyrum Corona confitentium, qui. Chevalier 17455. Analecta 51, Nr. 112. ›Alius‹. Sanctorum meritis inclyta gaudia pangamus. Chevalier 18607. Analecta 50, Nr. 153. Am Rand jüngere Korrektur in Rot fluvido statt fluido. ›De uno confessore‹. Iste confessor domini sacratus festa plebs cuius celebrat. Chevalier 9136. Analecta 51, Nr. 118. (40v) Neu auf Rasur. Iesu redemptor omnium perpes corona presulum. Chevalier 9628. Analecta 51, Nr. 117. Wieder alte Schrift: ›De virginibus‹. Iesu corona virginum, quem mater illa concoepit, quę. Chevalier 9507. Analecta 50, Nr. 21. ›Item alius‹. Virginis proles opifexque matris, virgo quem gessit. Chevalier 21701. Analecta 51, Nr. 121. (41r) Cantica. ›Cantica in dominicas nocturnas‹. (45r) Über teilweiser Rasur nachgezogen und erneuert: ›In dedicatione ecclesiae.Urbs beata Hierusalem dicta pacis visio, quae construit. Chevalier 20918. Analecta 51, Nr. 102. (45v) Neu (XIV. Jh.). Antiphonen mit Noten S8Seitenfüllsel). Diligite iustitiam. (46r) Capitula. von Advent bis De virginibus (XIII./XIV. Jh.). Die Überschrift: Capitula de adventu noch alt. Die folgenden Texte teilweise auf Rasur. Am Schluß Überschrift: Capitula ad primam dicenda per circulum anni. Dann Zusätze. Gebete auf neuer Rasur. ›De dominica nostra in natalitia domini‹. (65v) Zum Teil auf Rasur: Orationes. ›Orationes dominica prima‹. Letzter Abschnitt Vincula Petri. (77v) ›Oraciones de sanctis‹. Bricht ab mit dem Hinweis Germani episcopi quaere in fine. (34r) Orationes. Preciosa in conspectu domini mors sanctorum eius. ›Oratio post nativitatem Christi de dominica III.Deus, qui per beate Marie virginis . (34v) Auszüge aus der Summula de Summa Raimundi de Pennaforte. ›Versus notabiles de Summa Remundi‹. Munda sit oblata nunquam sine lumine cantes … — … firmitur in Christum credens salvabitur inde.


Korrekturen, Ergänzungen:
  • Lizenzangaben korrigiert (schassan, 2020-04-17)
  • Manuscripta Mediaevalia Objektnummer hinzugefügt (schassan, 2019-08-20)

  • Weitere Literaturnachweise im OPAC suchen.
  • Weitere Literaturnachweise suchen (ehem. Handschriftendokumentation)
Dieses Dokument steht unter einer Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz (CC BY-SA). Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Nutzungshinweise der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.