Beschreibung von Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 2° 29 (Lüneburg 2, S. 51-54.) Katalogisiert durch Irmgard Fischer Elektronische Ausgabe nach TEI P5 TEI-P5 konforme Kodierung durch Frederica Eichler Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel

Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel (copyright information)

Katalogisiert durch Irmgard Fischer.

Beschreibung konvertiert im Rahmen des Projektes Digitalisierung der mittelalterlichen Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg.

Lüneburg Ratsbücherei Theol. 2° 29 D 17 Manuscripta Mediaevalia Objektnummer 90121748,T Bertrandus de Turre - Conradus de Brundelsheim (Soccus) - Johannes de Marienwerder - Johannes Andreae et alii Franziskanerkloster Lüneburg 15. Jh.1

Pap.

I, 300 Bl. 30-30,5 21 Zusammengesetzte Handschrift.12·VI (144). VI+1 (157). 7·VI. V+1 (252). VI. V. IV-1 (281). VI+2 (295). II+1

Unbeschrieben: Bl. 252, 270v, 279v, 281, 300. Reklamanten meistens abgeschnitten.

Einband 1965 erneuert, dabei wurden die beiden alten Schließen und vorn und hinten je 5 Buckel wiederverwendet. Auf dem Vorderdeckel altes Titelschild wiederaufgeklebt: Postilla Bertrandi in epistolas autumnales de sanctis cum sermonibus earundem interpositis et alia quedam videlicet juridica. Darunter altes Signaturschild: braunes D 17.

Pergamentspiegel vorn beim Neubinden abgelöst, jetzt Vorsatzblatt I: Fragment aus einem Antiphonale (Dominica I quadragesimae). 14./15. Jh. Weitere Bruchstücke dieser Hs. in Theol. 2° 66 und Theol. 4° 13 (Spiegel).
Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 2: Die theologischen Handschriften: Folioreihe, bearbeitet von I. Fischer, Wiesbaden 1972, S. 51-54. Lehmann, Mitteilungen S. 41: Theol. 2° 27. I Bl. 1-252 Bl. 1ra-89ra Sermones anonymi super epistolas de sanctis In vigilia assumptionis BMV, expositio epistolae Bl. 1ra: Ego quasi vitis fructificaui etc. Eccli. XXIIII. Ad exposicionem presentis epistole accedamus que diuiditur per hunc modum De eodem, sermo I Bl. 2vb: Transite ad me omnes Eccli. 24 vbi supra. Virgo beningnissima, mater dei sanctissima que in hac die sollempnissima In festo beati Francisci patris et fundatoris ordinis fratrum minorum, expositio epistolae Bl. 36rb: Michi absit gloriari etc. ad Gal. VI in fine. Presens lectio que finitur in fine epistole beati Pauli apostoli ad Galatas conuenienter legitur De eodem, sermo I Bl. 39rb: Michi absit gloriari ad Gal. VI. Apud homines hic videmus communiter quod id, quod singulariter diligunt In purificatione BMV, expositio epistolae Bl. 84ra: Statim veniet ad templum suum dominator Malachie III° capitulo. Circa primum sciendum quod Christus venit hodie ad materiale templum De eodem Bl. 85rb: Pvrgabit filios Leui vbi supra 3°. Dico quod tangit propheta sanctitatis probacionem In festo cathedrae s. Petri, expositio epistolae Bl. 86rb: Petrus apostolus Ihesu Christi. In quo quidam de se ipso tria breuiter tangit scilicet firmitatem indefectibilem (Bl. 89ra:) quod tandem sue glorie participes effici mereamur amen. Initien vollständig im Register. Bl. 89ra-157rb Bertrandus de Turre Sermones super epistolas de sanctis Bl. 89ra: Incipiunt postille et sermones magistri Bertrandi de epistolis sanctorum per totum anni circulum Benedictio domini super caput iusti etc. Eccli. XLIIII. Ad euidenciam istius operis in quo ponuntur epistole que leguntur in sanctorum festiuitatibus De s. Andrea, expositio epistolae Bl. 91va: Corde creditur ad iusticiam ad salutem, ad Rom. In hac epistola agit apostolus de virtute fidei et sex actibus De s. Nicolao et aliis confessoribus, expositio epistolae Bl. 94rb: Ecce sacerdos magnus . Ad euidenciam dicendorum sunt aliqua premittenda, primum est quod omnes sancti homines De s. Laurentio, expositio epistolae Bl. 154vb: Qvi parce seminat etc. II ad Cor. IX. Notandum quod beatus Laurencius inter omnes martires in tribus priuilegiatus existit De angelis, expositio epistolae Bl. 156rb: Significauit deus etc. Apoc. 1. Ad euidenciam aliqualem vtriusque festiuitatis angelorum et presentis epistole que tunc legitur (Bl. 157rb:) multa alia sumitur de libro isto, epistola que legitur in festis angelorum etc. Schneyer, Predigtreihen S. 51. Schneyer, Repertorium 1, 1969 S. 550-552 Nr. 592-639. Druck Straßburg 1502. Bl. 158ra-181vb Conradus de Brundelsheim(soccus) Sermones de sanctis (De s. Andrea - de ss. Fabiano et Sebastiano) De s. Andrea, sermo I Bl. 158ra: Uenite post me, faciam vos fieri piscatores hominum, Mt. IIII. Beatus Gregorius exponens hec verba dicit, per hec uerba dominus omnes homines ad eternitatem vocat. De eodem, sermo II Bl. 159vb: Uenite et videte etc. Dicit beatus Gregorius, nemo potest in vna eademque re deo et hostibus eius gratis existere De s. Agnete Bl. 179vb: Despondi enim vos vni viro virginem castam exhibere Christo. Dicit enim Bernhardus, tria sunt que matrimonium carnalem constituunt De sancto Vincencio de ss. Fabiano et Sebastiano Bl. 181rb: Ivsti autem imperpetuum viuent etc. Sap. V. Dicit Augustinus, iusticia est virtus generalis comprehendens (Bl. 181va:) duram et amaram penalitatem, proximo fidelitatem ostendendo ‖ Schneyer, Predigtreihen S. 505. Schneyer, Repertorium 1, 1969 S. 738-739 Nr. 267-282. Druck u. a. Hain 14826. Bl. 182ra-249rb Johannes de Marienwerder Expositio symboli apostolorum Bl. 182ra: Pro tabula exposicionis symboli apostolorum est sciendum quod totus liber est distinctus Prolog Bl. 185va: Uenite ambulemus in lumine dei nostri Ysa. 2°. Qui uolumus prout debemus in fide credibilium proficere art. I Bl. 192rb: Credo in deum patrem omnipotentem creatorem celi et terre: In hoc symbolo fides benedicte trinitatis Christi domini diuinitatis et humanitatis exprimitur Bl. 249rb: in littore celestis patrie me exspectans, per Ihesum Christum dominum nostrum saluatorem amen. Zu Verfasser und Werk vgl. LThK2 Bd. 5, 1059. Parallelhss. u. a.: Bamherg Q. III. 18 Bl. 55; Bamherg Q. III. 27 Bl. 1. Berlin theol. qu. 80 Bl. 26 (Rose 521). Erlangen 550 Bl. 131. Stuttgart HB I 116 Bl. 139. Bl. 249va-251vb Sermo (de s. Andrea vel alio apostolo) Ambulans Ihesus iuxta mare Galilee. Hic ponit ewangelista vocacionem apostolorum et bene secundum Chrisostomum; nam statim posito Johanne in carcere sic in proposito Jacobus et Johannes fecerunt.

Wasserzeichen: Briquet 5126 (Schwert); Briquet 7626 (Mensch); ähnlich Piccard Ochsenkopfwasserzeichen Abt. XII 174; ein weiterer nicht identifizierter Ochsenkopf mit doppelkonturiger Stange endend in Kreuzblume mit Kreis.

Schriftraum 21,5-24,5 14-16 , zweispaltig, 42-49 Zeilen.

Bastarda von verschiedenen Händen, zum Teil identisch mit denen in Theol. 2° 26, 27 und 28.

Rote Anfangsbuchstaben und Überschriften, rubriziert.
II Bl. 253-300 Bl. 253ra-264va Augustinus de Ancona Expositio super Matthaeum (cap. 1, 1-16) Liber generacionis Ihesu Christi etc. Hic incipit ewangelium secundum Matheum et secundum Ieronimum totum istud ewangelium diuiditur in 8 partes principales fiebat homo facere deo proximam. Hec omnia Bertrandus etc. Stegmüller, RB II 1512. Glorieux, Répertoire Nr. 409n, beide ohne Nennung dieser Hs. Bl. 265ra-274vb Sermones varii Bl. 265ra: Nvnc manent fides, spes, karitas, tria hec, maior autem horum est caritas; ad Cor. 14. Secundum sentenciam Aristotelis quot modis distinguitur vnum oppositorum tot modis distinguitur et alterum Dominica in septuagesima Bl. 272ra: Simile est regnum celorum homini patrifamilias, Mt. XX. Septuagesime cuius hodie celebratur inicium humane captiuitatis merito (Bl. 274vb:) paciencia perfectum opus habet etc. Jac facit. Initien vollständig im Register. Bl. 275r-277r Vita s. Ludovici episcopi Tolosani Lodewicus fidelis Christi famulus humilisque Francisci discipulus, dei summi sacerdos et pontifex sanctus Expl: laudanti virtutes dei et meriti sancti eius Lodewici. Vgl. BHL 5055, abweichende Fassung. Bl. 277r-v Vita s. Annae matris virginis Mariae Magister Vincencius speculator hystoriarum libro 7° capitulo 64° rubrica de ortu beate virginis prenunciata per angelum dicit, anno imperii Augusti scilicet Octauiani maior mater omnium predictorum diuinitus ordinata fuit. Vgl. Vincentius Bellovacensis, Speculum historiale, 1624 p. 194 (lib. VI cap. 64). Bl. 277v-280v Vita s. Barbarae Temporibus Maximiani imperatoris filii Dyocleciani tanta fuit persecucio Christianorum ut fere fides Christi extingueretur vobiscum pergam ut per confessionem ‖ Bl. 282ra-295vb Johannes Andreae Apparatus ad Clementinas III 7 (De sepulturis) Dudum: due sunt principales partes in prima prohemio Clementis Contra eos non immerito turbaremur: quia tunc Ticius interire non ferentur. Schulte, 2 S. 217 Nr. 6. Bl. 296ra-299rb De modo allegandi in iure canonico et civili Tytulis premissis videndum est de modo allegandi in iure canonico et ciuili tam in iudiciis quam in scolis. Pro euidencia premitto quod corpus iuris diuiditur in ius canonicum et ciuile quoniam allegantur in summis Inno. in lec. super tali c. et in lectura etc.

Wasserzeichen: Briquet 7626 (Mensch); 11687 (Berge); 14166 (Ochsenkopf); ähnlich Briquet 8483 (Buchstabe P); ähnlich Piccard Ochsenkopfwasserzeichen Abt. VI 254; Abt. XII 416 und XIII 269 .

äußere Anordnung unregelmäßig.

verschiedene Hände.

Rote Anfangsbuchstaben und Überschriften, rubriziert.