de :: en
Permalink: PURL

Search

View as: OAI :: XML :: Print

Beschreibung von Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 2° 93 (Lüneburg 2, S. 192-194.)
Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 2: Die theologischen Handschriften: Folioreihe, bearbeitet von I. Fischer, Wiesbaden 1972, S. 192-194.

Johannes Herolt — Petrus Lombardus

Pap. — 404 Bl. — 28,5 × 20,5 cm — Benediktinerkloster St. Michael — 15. Jh.2 / 1462

Wasserzeichen: Piccard Ochsenkopfwasserzeichen Abt. VII 427 (1462-63) und ähnlich Piccard Ochsenkopfwasserzeichen Abt. VII 242 (1459-62). Lagen: 31·VI (372). V (382). VI (394). IV+2 (404). Reklamanten und Kustoden. Am oberen Blattrand Mitte alte Zählung der Sermones: 1-163. Schriftraum 20-20,5 × 14-14,5 cm , zweispaltig, 39-49 Zeilen. Bastarda von einer Hand. Schreiber: Hermannus Hamborch, 1462, Mönch in Heiligenthal (s.u. Bl. 382vb); er ist identisch mit Hermannus de Luneborch, der 1454 im Prälatenkrieg sein Kloster verlassen mußte und auch die Hs. Theol. 2° 84 schrieb. Rote Lombarden, rubriziert; bei etlichen Sermones auch rote Überschriften. Bl. 2ra Bibelzitat in Textura, 7zeiliger Anfangsbuchstabe rot und braun.

Alter glatter brauner Ledereinband, durch Hitzeeinwirkung nachgedunkelt und brüchig. Eckenbeschläge. Vorn und hinten je 4 Buckel. Beide Schließen abgerissen. Am hinteren Deckel oben Kettenansatzspuren. Auf dem Vorderdeckel altes gerahmtes Titelschild: Discipulus.

Herkunft: Bl. 1r: Liber sancti Michaelis in Luneborg michi Henrico Biter per dominum Iuonem priorem ibidem communicatum siue creditum et concessum feria tertia ante Dionisii anno MCCCCLXXVIII [1478] . Bl. 1v Exlibris: Biblioth. coenob. St. Michael.

Lehmann, Mitteilungen S. 56. — Martini, S. 43 Nr. 9.

Bl. 2ra-402r Johannes Herolt (Discipulus): Sermones. (Bl. 2ra-329rb) Sermones de tempore. (Bl. 2ra) [Dom. I adventus:]Ecce rex tuus uenit tibi mansuetus. [Za 9,9] Zacharie IX°; Mt. … Johannis XII°. Egregius doctor noster sanctus Thomas de Aquino dicit quod nulla actio sit perfecta. (Bl. 4ra) [De eodem:]Hora est iam nos de sompno surgere. [Rm 13,11] Rom. 13. Boecius, De consolacione philosophie, vnicuique inserta est naturalis cupiditas. (Bl. 5vb) [Dom. II adventus:]Erunt signa in sole et luna et stellis. [Lc 21,25] Luc. 21. Mt. 24. Aristoteles 2° topicorum, inest deo iusticiam facere. (Bl. 327rb) Dominica 2 V: Est puer vnus hic … duos pisces. [Io 6,9] Joh. 6. Mt. 14. Concludendo sermones istos de tempore, notandum quod per quinque panes … viuum querebant, tunc mortuum inveniebant. Rogemus dominum. Explicit de tempore. (Bl. 329va-380vb) Sermones communes. (Bl. 329va) [De cogitationibus:]Cogitacio eorum apud altissimum. [Sap 5,16] Sap. V. Sciendum quod tria sunt principaliter cum quibus meremur et peccamus. (Bl. 331ra) De malis cogitationibus. (Bl. 332va) De locutione. (Bl. 335ra) De operibus. (Bl. 337va) De VII mortalibus. (Bl. 340ra) De preceptis ((2 serm.)). (Bl. 342vb) De IX alienis peccatis ((2)). (Bl. 345va) De fidei articulis ((2)). (Bl. 348vb) De sacramentis. (Bl. 350rb) De apostolis (3). (Bl. 357rb) De vno martire. (Bl. 358vb) De martyribus. (Bl. 359vb) De vno confessore ((2)). (Bl. 362va) De confessoribus. (Bl. 364rb) De virginibus. (Bl. 366rb) De angelis. (Bl. 368rb) De omnibus sanctis. (Bl. 369va) De animabus. (Bl. 373ra) De beata uirgine Maria (3). (Bl. 378rb) [De BMV:]Ego mater pulchre dilectionis … spei. [Sir 24,24] Eccli. 24. Sciendum quod nemo potest digne laudare beatam uirginem Mariam … (Bl. 380vb) qui sic saluat sperantes in se. (Bl. 380vb-382vb) 5 exempla de BMV. (Bl. 380vb) Sabbatum est Marie dedicatum, sicut dies dominica dedicata est resurrectioni. (Bl. 381ra) Nota exemplum quomodo beata uirgo Maria adiuuat hominem in uita. (Bl. 381va) Nota aliud exemplum in quo cognoscere poteris quomodo beata uirgo Maria subuenit homini in morte … (Bl. 382va) Item aliud exemplum de quodam rustico qui dampnatus fuisset …((Bl. 382vb) omnia iniusta restituit et sic uitam suam postmodum in bono finiuit. Rogemus beatissimam uirginem Mariam etc. Et sic est finis per me fratrem Hermannum Hamborch Sacre Uallis professum anno domini M°CCCC sexagesimo 2°, de quo laudatus sit Christus … amen. (Bl. 382vb) Versus. Centum versuum (?) tenet sexaginta tres modulos iste, | Discipulus dicitur nam discipulus recitatur. | Simplicia lucida obscura iure (?) secantur. | Qui te collegit nominis Heroldi elegit. | Ob hoc tu Christus da nobis gaudia vite. Amen. (Bl. 383r-402r) Tabulae. (Bl. 383r-392v) [Tabula alphabetica super sermones praecedentes:] Abstinenciam seruare in diuiciis … Ypocrisis octo modis committitur et quando est mortale et quando non. 100 X. (Bl. 392v) Tabula de decem preceptis. (Bl. 392v-393r) De septem peccatis mortalibus. (Bl. 393r) De septem sacramentis. (Bl. 393r—395v) Tabula super sermones de sanctis. (Bl. 395v) In dedicatione. (Bl. 395v-397v) Tabula super sermones quadragesimales. (Bl. 397v-402r) [Tabula de exemplis:] Abstinencia. Mulier que portauit loricam … Vsurarius qui in agone … recommendauit eam demonibus. 118 M. Die Hs. wurde verglichen mit dem Druck Hain 8488 und stimmt weitgehend damit überein. Weitere Drucke s. Hain; vgl. ferner Schneyer, Sermoneshandschriften, S. 52 und Schneyer, Predigtreihen, S. 189, 70, 212, 28. (Bl. 402r-403r) [Petrus Lombardus: Sententiarum lib. III dist. IX]. De adoracione humanitatis Christi an eadem sit oracio humanitati et diuinitati exhibita: Preterea inuestigari oportet utrum caro Christi … — … inuestigacionis absolucio explicatur. Mit einigen Interlinearglossen. Druck: Ad Claras Aquas 21916, Tom. II p. 591-593.


Abgekürzt zitierte Literatur

Hain L. Hain, Repertorium bibliographicum, 2 Bde., Stuttgart, Paris 1826 und 1838
Lehmann, Mitteilungen P. Lehmann, Mitteilungen aus Handschriften IV. München 1933 (Sitzungsberichte d. Bayer. Akad. d. Wiss. Philos.-Hist. Kl., 1933 H. 9)
Martini A. Martini, Beiträge zur Kenntnis der Bibliothek des Klosters St. Michaelis in Lüneburg, Lüneburg 1827
Piccard G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17)
Schneyer, Predigtreihen J. B. Schneyer, Wegweiser zu lateinischen Predigtreihen des Mittelalters, München 1965 (Veröffentlichungen der Kommission für die Herausgabe ungedruckter Texte aus der mittelalterlichen Geisteswelt 1)
Schneyer, Sermoneshandschriften J. B. Schneyer, Beobachtungen zu lateinischen Sermoneshandschriften der Staatsbibliothek München, München 1958 (Sitzungsberichte d. Bayr. Akad. d. Wiss. Philos.-Hist. Kl., 1958 H. 8)

Beschreibung konvertiert im Rahmen des Projektes Digitalisierung der mittelalterlichen Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg.
Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel (copyright information)