Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 3: Die theologischen Handschriften: Quartreihe. Die juristischen Handschriften, beschrieben von M. Stähli, Wiesbaden, 1981 (Mittelalterliche Handschriften in Niedersachsen 4), S. 94 - 95 . (Vorläufige Beschreibung)

Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 4° 61

Johannes Kannemann. Thomas de Aquino. Thomas de Hibernia

Papier — 320 Bl. — 15,5 × 10,5 cm — 1473/1474

Wasserzeichen: Ochsenköpfe Piccard XI 338 (1473-75) und XII 811-812 (1471-74). Lagen: IV + 1 (9). 8 VI (105). VII (119). IX (137).7 VI (221). VII + 1 (236).7 VI (320). In Bl. 78 u. 79 durch eingebrannte Löcher Textverlust. Reklamanten bis auf geringe Reste abgeschnitten. Die Pergamentspiegel fehlen, Schriftabdrücke auf Vorder- und Rückendeckel. Schriftraum: 12,5-13 × 7,5-8 cm, 44-52 Zeilen. Cursiva von einer Hand. Rote Lombarden, rubriziert.

Holzdeckelband mit braunem Lederbezug, Schließe abgerissen. Streicheisenlinien und Einzelstempel. Vorderdeckel: Pflanzenmotiv und Ranke mit Früchten (Trauben?), Rükkendeckel mehrfach gerautet, Löwe in Spitzoval [EBDB w101553], Federblattrosette in Kreis, Lilie in Raute.

Herkunft: Auf dem Vorderdeckel die alten Titel- und Signaturschilder des Franziskanerklosters Lüneburg: Exposicio Johannis Kannemann super Pater noster, Ave Maria, Simbolum et X precepta. Mi. Doc. (Rotes) I 2. Auf dem Rücken Titelschild neuerer Zeit. Blattweiser (braune Lederstreifen).

Lehmann S. 58.

1r-v Notae liturgicae in dominica resurrectionis. Matutin, Lectio s. Gregorii pp.

Bl. 2-5 leer.

6ra-99r Johannes Kannemann OFM: Super pater noster. (9rb) Register. — 9v leer. (10r) ›Ihesus, Maria, Franciscus.‹ Prolog: Iocundum officium hominis apti necessitatem nostram eterno salvatori. (20v) Text: Pater noster. Remotis impedimentis et oracionis et descriptis ad orandum necessariis … — … velociter discent secundum graciam benignitatis tue, Ihesu bone, qui vivis etc.Et est finis.Stegmüller RB 4744 , mit Nennung dieser Handschrift. Zum Verfasser und seinen Schriften vgl. ferner . L. Oliger, in: Franziskanische Studien 5 (1918) S. 39-67.

99v-134v Johannes Kannemann: Super Ave Maria. Prolog: Indignus omnis homo annunciare nostre excellentissime, sanctissimeque reparatricis virginis Marie laudes. (103r) Text: Ave. Dimissis dignitatem salutacionis, qualitatem salutacionis … — … exposco apud deum intercessorem pro labore. Deo gracias …servavi in hanc compilacionem speculatori laudes suas et raro de eo aliquid accepi. (135ra-136ra) Register. — 136v-137v leer. Stegmüller RB 4745 , nur diese Handschrift genannt. Vgl. auch Oliger s.o. S. 64.

138r-222r Johannes Kannemann: Expositio symboli. Prolog: Incredulitas omnis humane angustie nostre necessitatis. (142v) Text: Credo. Petrus sicut fuit caput omnium dicente domino: Tu vocaberis Cephas … — … collectorem pro labore pio et lectorem pro studio benigno Ihesus Christus fidei auctor et remunerator dignetur, qui cum patre … amen. Completum anno 73 in profesto s. Michaelis. Stegmüller RB 47456, nur diese Handschrift genannt. Vgl. aber auch Oliger s.o. S. 64.

222v-224r [Thomas de Hibernia (Palmeranus)]: Liber de tribus punctis christianae religionis. Punctus I. ›Regula Christianorum de tribus punctis.Religio munda et immaculata apud deum … custodire ab hoc seculo. Jacobi .1, [Iac 1,27] Volens religionem aliquam intrare … — … illucescente fidei veritate cantatur in prima [hora] scilicet: Quicumque vult. Stegmüller RB 47456, ohne Nennung dieser Handschrift. Parallelhandschrift Lüneburg Ms. Theol.2 ° 77, 94v.

224r-230v Thomas de Aquino OP: De articulis fidei. ›Sanctus Thomas super simbolum apostolorum‹. Postulat a me vestra dilectio ut de articulis fidei … — … surget corpus spirituale [1Cor 15,44] ad quam gloriam nos perducat… Ed. P. Mandonnet: Thomae Aquinatis opuscula omnia, III, Paris 1927, p. 1-18. Glorieux 14h. Grabmann Thomas v. Aquin S. 321ff. Shooner Thomas de Aquino S. 259, mit Beschreibung der Handschrift. (231ra-233ra) ›Registrum super symbolum.‹ (233va-235rb) ›Registrum super precepta.‹ (235v-236r) von anderer Hand: Oportebat Christum pati etc. Circa illam partem moraliter loquendo est notandum secundum philosophum. — 236v leer.

237r-319r Johannes Kannemann: De decem praeceptis. Inter omnia hominum agnicioni necessaria non est salubrius caritati aut necessitudini … — … in dilectione proximi omnia illa precepta includuntur.Et est finis 1474 exaltacione s. crucis.‹ — 319v-320v leer. Oliger s.o. S. 64. Meier Barfüßerschule Erfurt S. 53.


Abgekürzt zitierte Literatur

EBDB Einbanddatenbank (http://www.hist-einband.de/, besonders die Sammlung Wolfenbüttel)
Glorieux P. Glorieux, Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, 2 Bde., Paris 1933 und 1934 (Études de philosophie médiévale 17, 18)
Grabmann Thomas v. Aquin M. Grabmann, Die Werke des heiligen Thomas von Aquin. Eine literarhistorische Untersuchung und Einführung, 3. Aufl. Münster/Westf. 1949, ND ebd. 1967 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 22,1/2)
Lehmann P. Lehmann, Mitteilungen aus Handschriften IV. München 1933 (Sitzungsberichte d. Bayer. Akad. d. Wiss. Philos.-Hist. Kl., 1933 H. 9)
Meier Barfüßerschule Erfurt L. Meier, Die Barfüßerschule zu Erfurt, Münster/Westf. 1958 (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters 38,2)
Piccard G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17)
Shooner Thomas de Aquino H. V. Shooner, Codices manuscripti operum Thomae de Aquino, Bd. 2, Rom 1973 (Editores operum sancti Thomae de Aquino 3)
Stegmüller RB F. Stegmüller, Repertorium biblicum medii aevi, Bd. 1–11, Madrid 1950–1980