|| [ID00001]
ORATIVNCVLA in funere Reverendißimi, Serenißimi, &
Potentißimi Principis ac Domini, Dn: HENRICI IULII SAPIENTIS, IVLII PACIFICI FILII, HENRICI bellicosi nepotis, postulati
episcopi Halberstadensis & ducis Brunsvic: ac Lunaeburg: habita
In schola ad illustrem aulam Guelphicam propridiè
exequiarum, à M. Vito Ioannis Osterodensi scholae istius R.
Ex Officina Typographica Iulij Adolphi à Sohne. 1613.
|| [ID00002]
SERENISSIMO AC ILLUSTRISSIMO PRINCIPI ET DOmino Dn:
FRID-HVLDERICO, HENRICI IVLII sapientis filio natu maximo, paternum jam
imperium adeunti, duci Brunssv: & Luneb: Dn: suo clementißimo.
Oratiunculam hanc debitae subjectionis testem, Gratitudinis in dicem,
Omni animi summißione L. M.. D. D.
M. Vitus Ioannis Scholae Guelp: R.
|| [ID00003]
ETsi vereor, auditores, ne turpe sit, de laudibus disertissimi principis me
indisetum dicere, minimeque deceat eum, qui alios, eosque eloquentissimos
laudare velit, ipsum a facun dia & eloquentiâ inopem ac imparatum
accedere: Tamen ille ipse princeps mortuus, de cujus laudibus orationem
institui, huc meadegit, ut in tanto omnium luctu verbis potius infantiam meam,
quam vultu moerorem declararem. Nam quoad longissime mens mea potest respicere
spatium praeterti temporis, & pueritiae memoriam recordari ultimam, inde
usque, repetens; huic me debere video, si quod principium ad aliquam in hac
vita felicitatem inveni. Cum enim litteratissimus princeps, idemque
munificentissimus, praeclarè intelligeret, actum esse de litteris, earumque
cultorbus, nisi a potentissimis regibus, principibus & Maecenatibus
juvarentur; non tantum in gymnasiis & Academia immensis sumptibus
doctissimum quemque, qui juventutem educaret in litteris; Verum etiam
beneficarios aluit numero benè multos, in eosque nihil non beneficiorum
contulit, ut instructi a bonis litteris patriae, alij alio loco, cum laude
bonoque publico servirent. Qui si omnes, ab annis sanè multis, illi secundum
DEVM OPT: MAX: soli, & profectum in litteris, & fortunas suas
accepta ferunt; ego certe nomen meum, sine adulatione opinor, recte quoque in
ijs profitebor. Nam me admodum pueru̅ e choro musico, fortissimi
heröis & D. D. Philippi, ducis Grubenh: jllustrissimae memoriae, in
numerum beneficiariorum adscitum, tam in scholis monasticis, quam in illustri
Juliâ liberaliter erudiri curavit. Quod studiorum spaciu̅ dum
curro, admodum adolescens, sistente me venerando consistorio Guelphico
&c. benignissimo & de litteris optime merito viro, domino PETRO
VVINDRVVIO &c. quem honoris caussa nomino, coenobij Riddageshusani
alumnis erudiendis suni praefectus, & paulo post
|| [ID00004]
(cum
nimiru̅ vicinae urbis rabies in nobile illud pietatis
& musarum domicilium, tyrannide plus quam Turcica grassata esset,
meque, cùm multis alijs, non sine discrimine vitae, nec sine dispendio rerum
mearum inde expulisset) hujus scholae Guelphicae gubernatio mihi est demandata.
Quae beneficia in me cum recordor, fieri non potest, quin mihi praesentem eum,
& exprobrantem audire videar, cur verborum honorem illi denegarem, qui
tam liberaliter me habuisset, & in me munificentiae suae rivulos quasi
effudisset. Quare, licet infantiam meam agnoscerem, & tenuitatis in
dicendo mihi probè essem conscius; adduci tamen non potui, ut tacerem, &
malui committere, ut a quibusdam indisertus audirem, quám a multis ingratus;
proindeque brevem vitae & virtutum illius historiam paucissimis verbis
delibatam recitare, & ex infinito laudum numero, capita modo rerum
attingere in animuminduxi.
Quod dum facio, vos omnes oro & obtestor, vt me benigne attenteque
audire ne dedignemini. Hic vero non diffiteor, auditores, quam difficili in
causa mea versetur oratio. Cujus si vela hîc pandere, &, vt poeta
loquitur, classibus austros dare vellem, proh DEum immortalem, in qvam vastum
mare inveherer! Sive enim vetustatem; sive amplitudinem atque potentiam; sive
virtutem hujus familiae spectemus, cujus quaeso eloquentia tanta est, ut
illustrissimam domum Brunsvvicen sem, è qua tanquam ex equo Trojano tot
fortissimi, & nulli heroum virtute secundi principes jam inde ab aliquot
seculis prodierunt, laudibus efferre, & pro eo, ac meretur, dicendo
ornare queat satis? Quid ego Brunonem Ludolphi Saxonis filium, qui primus omnium
huic familiae nomen dedit, praedicem? Quid Otthonem Brunonis fratrem? qui non
tantum gravissima cum Hungaris bella gessit, verum etiam à principibus Germaniae
designatus Romanorum Rex fortiter eum hono
|| [ID00005]
rem
contempsit, & dignitatem vltrò oblatam constanti animo in Conradum
Lotharingiae ducem, defuncti Caesaris Ludovici fratrem rejecit. Quid Henricum
Aucupem commemorem? qui virtutum suarum splendore multorum Regum (penè dixissem
omnium) ita obscuravit, vt hi iuvisse remp:, ille constituisse: hi humana, ille
divina opera gessisse videatur. Quid Otthonem primum? in quo praeter oris
& corporis decus majestatis plenum, cum fortitudine certavit humanitas;
cum perpetua felicitate clementia. Quid Otthonem secundum? qui praeter insigne
robur animi Latinae & Graecae linguae fuit scientissimus. Quid Otthonem
tertium? qvi, quod vndecim annos natus summae rerum praeficeretur, puer quidem
nominatus est, sed ante annos animumque gerens curasque viriles nomen accepit,
ut mira culum mundi diceretur. Et ne abeam longius, quid ego Henricum Leonem
incredibili potentia & virtute principem laudem? qvi, etiamsi cum
sexcentis comparetur, non secus, ac in stellarum exercitu aliqua clarissima,
promicat. Quid Otthonem nepotem Henrici Leonis? qui solus ad propagandam hanc
familiam mansit superstes. Quid Fridericum quem ob res praeclare gestas
Imperatorem designatum invidia sustulit de medio non sine gemitu bonorum omnium.
Quid VVilhelmum victoriosum? qui nunquam non victoriam ab hostibus suis
reportavit. Quid principis nostri abavum Henricum seniorem rerum gestarum gloria
clarissimum? Quid avum Henricum bellicosum? qui & varias fortunae vices
fortitulit animo, & praelio accerrimo ad Sivershusium commisso, in quo
hostem ad internecionem propè concîdit, longe lateque est celebris. Quid
patruos Carolum Victorem & Philippum Magnum? quorum alter forrtissimus,
alter praeter scientiam rei militaris Latinè & Hetruscè fuit doctissmus.
Vterque autem pro salute Reipublicae & patriae, cum se fortiter
defensissent, occubuerunt.
|| [ID00006]
Videtis, auditores, quantus & quam amplus mihi campus dicendi aperiatur,
in quem si exspatiari, & paucos saltem flosculos decerpere liberet, dies
citius, quam oratio me deficeret. Sed revocat me princeps noster, qui majoribus
par in quibusdam etiam major, ita laudibus corum afficitur, ut desideret tamen,
& recenseri malit suas; quibus ad tantum fastigium est evectus, ut
sublimi feriat sidera vertice, ut Poëta loquitur.
Natus est igitur serenissimus dux Henricus Iulius anno millesimo quingentes:
sexages. quarto Idi bus Octobris; Patre Iulio pacifico, principe laudatissimo,
orthodoxae religionis, & bonarum literarum cultore & nutricio
munificentissimo: qui â patre sacris quidem destinatus fuit, sed divinitus,
fratribus in praelio ad Sivershusium interfectis, paternum imperium adeptus,
credi vix potest, quam in signibus beneficiis subditos suos cumularit. Nam quod
doctrina Christiana à sordibus idolatriae plus quam Ethnicae defecata docetur:
quod Academia Iulia est aperta: quod justiciae & pacis in his terris
tuendae necessaria praesidia vigent: quod judicia publica florent, cui quaeso
alij, qua̅ principi Iulio laudatissimae memoriae debemus? verum de
summo hoc principe plura dicere nihil attinet, cum hoc pridem praestiterint viri
eloquentiae laude clarissimi. Mater serenissimi principis defuncti Hedevvigis
fuit, Ioachimi secundi septemviri Marchici, principis beneficentissimi filia,
neptis Sigismundi primi Regis Poloniae, matrona sanctissima, de qua jure
dubites, humanamne, an divinam in his terris vitam egerit. Puer acceptam ab
heroicis parentibus heroicam indolem, litterarum & virtutum studio
excolere coepit, agrum hunc lectissimis seminibus conserente Heimberto
Oppechino, viro gravi & doctissimo. Cum latine cum didicisse, &
gustum graecitatis aliquem imbibisse parentes animadverterent, sive aliquid
legeret, sive cum hospite, sive
|| [ID00007]
cum aulae vel doctrinae
magistro loqueretur, sive scriberet aliquid; Henricum Grunfeldium I CTM.
clarissimum ei erudiendo praefecerunt, ut cum humanioribus litteris
jurisprudentiam conjungeret. In quo studio ita profecit, ut nesciam, sit ne
principibus Romani Imperij (penè dixissem totius Europae) an ICTIS. ut ut sint
doctissimi praeferendus. Fuit ille hoc robore animi, ut eum jàm tùm secundum
sacras litteras institutiones Iustinianeae potius, quam otium: pandectae, quam
mundi illecebrae: codex, quam alij ineptiarum scriptores delectarint. Nec igitur
mirum, quod tanto facilius studij hujus habitum arripuit, quanto vehem entiori
im petu ad illud ferebatur. Nihil me comminisci; nihil a me dari gratiae, testes
sunt gravissimi homines, nec neget ipsa invidia aut improbitas. Infantem bimum,
Halberstadenses canonici, episco pâ a prioribus episcopis aere alieno oneratâ,
hac ipsum conditione elegerunt, ut gubernatione duodecim annos penes collegium
manente, mille ipsi Ioachimici quotannis penderentur, reliqui reditus ad
dissolvendum aesalienum converterentur. Postquam ipse gubernationem adijt, proh
DEVM immortalem, quantis & quam amplis dioecesin beneficijs affecit! Hic
ego vos incolas ad unum omnes appello, adeste, & disertè pro fitemini,
quid boni ex hoc tam perenni fonte hauseritis. Laudatis propulsatam a cervicibus
vestris pontificis Romani tyrannidem? princeps propulsavit. Gaudetis, quod
doctrina Christiana pristino nitori restituta absque humanis sordibus vobis
proponitur? princeps proponi curavit. Approbatis restitutum, profligato impuro
caelibatu conjugium? princeps restituit. Pascitis oculos vestros arce
Groningensi magnificentissimè exaedificata? princeps exaedificavit. Agnoscitis
sexcenta alia in vos collata beneficia? princeps contulit. Anno a nato Christo,
quinto & octuagesimo, uxorem duxit, Dorotheam, Augusti Saxoniae
electoris filiam; si genus spectes,
|| [ID00008]
matronam regiâ stirpe
natam: Si pietatem, vitamque omnem, religiosam & nulli non virtutum
deditam: Si animum clementissimam adeoque tali principe, verè dignam. Eam vero
biennio pòst doloribus partus superatam amisit, (si amissi dicendi sunt, qui
haereditatem illam adeunt, in quam solius Christi merito sunt adscripti) relicta
filia ejusdem nominis, quam Rudolpho Anhaltino elocavit, cum hic bello infesta
essent omnia. Hanc idem mansit fatum, nec falsum esse, suo quoque exemplo
probavit, quod lyricus canit:
Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas Regumque turres. Anno nono & octuagesimo, serenissimi patri, du cis Iulij exuvias, cum sexto non: Maij diem suum obijsset, & ditionem Brunsuicensem, perpetuis ferè bellorum fluctibus patris aetate, agitatam, in portum reduxisset, eoque fortiter occupato, nunquam commisisset, ut navim hanc novi fluctus in mare referrent, ut poëta ait, XI. Iunij, magnificentissimè hîc extulit, terraeque mandavit. Gubernatione regionum amplissimarum suscepta, anno nonagesimo, mense aprili in Daniam trajecit, & cum regia ac lectissima virgine Elisabetha, jam proh dolor! vidua moestissima, Friderici 2. Daniae regis heröica animi magnitudine, alijsque virtutibus conspicui, & Sophiae Megapolitanae, matronae sanctissimae filia, Christiani 4. Sorore, ipso paschatos die Croneburgi nuptias celebravit, sponsam ad sacrum nuptiale deducentibus Christiano 4. sponsae fratre (nam pater Andersoae in Selandia 4. Aprilis anno 88. in vivis esse desierat) & Vlrico Megapolitano, sponsae avo materno: reducentibus Iacobo tum VI. Scotiae iam primo hujus nominis magnae Britanniae rege, principe sapientissimo & potentissimo, cui Anna serenissimae principis nostrae soror anno superiori nupserat: & Sigism undo Augusto Megapolitano, Ioannis Alberti filio. Non infaecundum au sterile hoc fuit conjugium: Nam quinque fili
|| [ID00009]
os, & totidem filias, quarum natu
maximam Ernesto Nassovio, illique aetate proximam Augusto Saxoni nuptum dedit,
ex eá suscepit. Quàm magnifico & planè regio apparatu, illam domum
duxerit, meminerunt ij, qui istius pompae fuerunt spectatores. Non male dixit,
quisquis ille fuit, Antonnium Philosophum, imperatoribus optimis accenseri
potuisse nisi Faustinam duxisset uxorem; nec quisquam intelligentium neget, e
conjugis vitijs nihil esse, quod non ad ipsum maritum redundet. Quid contrà ego
de laudatissima principis, nostri conjuge dicam? Laudemné summam, qua DEUM colit
religionem? Efferamné castitatem, & inviolabilem ejus in matrimonio
fidem? Praedicem né summam erga subditos clementiam, & reliquarum
virtutum chorum? Facerem hoc profecto, auditores, nisi malos dentes metuerem,
qui quod vivam laudarem, me forteanarrodere, & istius vitij insimulare
possent, a quo semper fui alienissimus. Quare ad principem defunctum redeo. Ille
igitur, gubernatione, ut supra diximus, suscepta, in eo totus fuit, ut justicia
vigeret; floreret religio & pietas: quod ipsi, auditores, non potestis
non animadvertere, & videre exempla eximiae pietatis &
prudentiae, quocunque animùm & oculos convertitis. Ecclesiam intuemini?
videtis cùm evangelij doctrinam a fece haereseon repurgatam, clarosque in ea
doctores; tum magnificentissimi templi muros, illius auspitijs hîc surgentes:
Occurrunt beneficia amplissima, quae grato animo agnoscemus ipsius subditi,
& dum spiritum ducimus, ad coelum efferemus laudibus, nec Bohemi quibus
purior religio est cordi, tacebunt, aut intermori patientur. Conijcitis oculos
in scholas? videtis viros praestantissimos, & longè lateque celebres:
occurrunt beneficia serenissimi parentis a principe nostro amplificata:
conspiciendum se praebet collegium IVLIVM magnis sumptibus ab ipso exstructum.
Contemplamini jud cia? Videtis illorum for
|| [ID00010]
mam ita
constitutam, sive consistorium, sive praetorium, sive judicium provinciale
spectetis, ut ne improbitas quidem habeat, quod in ijs desideret. Quin ipse
& scholis & judicijs praefuit; ipse non raro gravissimas
controversias composuit; ipse deliberavit; ipse, auditis quidem alijs, solus
quid fieri voluerit, ex praescripto justiciae, & determinatione legum
mandavit. Quis illo fuit disertior? quis eloquentior? quem non tantum doctissimi
mortalium, verum invictissimi quoque Imperatores de rebus gravissimis divinitus
disserentem audiverunt & mirati sunt. Quis illo fuit temperantior?
quislaborum patientior? qui non tantum totos dies, verùm etiam totas noctes
laboribus, pro salute reip: susceptis impendit. Quam liberalis, quam munificus
fuerit, pro me dicat avaritia, quae saepiùs hac ipsius virtute abusa fuit. Quam
ingenua in ipso natura, quam omnis fuci, doli, & fraudis expers fuerit
ingenium: quam singularis erga sub ditos moderatio & clementia: quam
paterna bonitas, qua veniam dedit multis, etiam indignis: pro me testetur ipsa
improbitas licet invita. Quantus in scientia juris, ut supra diximus, quantus
fuerit tum in sacris, tum in imperiorum historijs, non ipsum ignorat mendacium.
Quam acer, quam industrius fuerit in negotijs, Salutem reip: attingentibus, si
homines fateri nolint, ipsos dies, ipsasque noctes, quibus somnum oculis non
vidit suis, faciam loquentes, & incredibile̅ ejus
diligentiam, qua non tantum artifices aequavit, sed etiam longè superavit,
admirantes. Quod temporis habuit laborum vacuum, bonis litteris, cum primis
autem medicinae & chymiae tribuit, cujus adeo fuit peritus, ut cum
artificibus comparari potuerit. In mathesi quoque nihil non operae posuit,
neque quisquam principum eo fuit humanitatis simul & musicae cultor
acrior. Nam non tantum praestantissimos musicorum in aulâ aluit, verum etiam
ipse musicae scientissimus ante plusculos annos certamen musicum, celebratum per
|| [ID00011]
Germaniam, praemijs etiam amplissimis propositis
instituit. Et denique ne plura consecter, virtutum bono principi convenientium,
verae pietatis in DEVM; observantiae in magistratum, beneficentiae in litteras
& pauperes; justiciae & clementiae in subditos laude fuit
conspicuus. Princeps autem optimè educatus, ipse, quomodo educandi essent
liberi, non ignoravit. Quare his artibus, quibus aetas puerilis & ad
pietatem, & ad regias virtutes informari solet, teneros ipsorum animos
imbui, in primis vero natu maximum filium, tanquam ad omnia summa natum,
& futurum amplssimarum regionum dominum & haeredem, immensis
sumptibus, etiam in longinquioribus terris in litteris educari curavit.
Cambyses, auditores, ob crudelitatem nomen accepit, ut dominus; Daréus ob
avaritiam, ut caupo diceretur. Quanto autem longius ab his & id genus
alijs vitijs princeps noster abfuit; tanto acrius illum calumnia petijt,
& quam potuit turpissimè deformare conata est. Quod aetatis nostrae
poëta clarissimus expressit hoc tersissimo epigrammate:
Mitius aeut melius nunquam Germania pectus, Vidit honorata sceptra tenere manu. Attamen hoeipsum virosa calumnia nunquam Cessat in auditis commaculare probris. Si cuiquam nocuit, nocuit sibi: parcior irae, Tunc, ubi res armis expedienda fuit. Siste mibi antiquos heröas; siste recentes; Cui velit, aut poßit cedere nullus erit. At vicinae urbis libertatem appetiit: Non nego; si nimirum legitima libertas, licentia faciendi, quicquid libet, & dicenda sit. At sanguinem sitijt: Neque hoc nego; si nimirum mirabili metamorphosi crudelitas sit versa in clemen
|| [ID00012]
tiam, quâ illos
prosecutus fuit, qui principis sui fundos, vicos, oppida vastatum cum copijs
excurrerant, & egregium sanctitatis, quam perp etuò simulant, specimen
ediderant. Quisn: crudele̅ eum neget? qui ijs, quos pro merito
punire poterat, pepercit. Quis tyrannum? qui furentium audacia, scelus
anhelantiu̅, & patriae nostrae ignem & flammam
non solum minitantium, sed etiam cùm profana, tùm sanctissima aedificia
incendentiu̅, conatus, cum maximè posset, non refutavit, sed
de tantis injurijs, ne quid gravius dicam, consilio quam vi, jure quam armis
experiri maluit. Verum in tam crassis mendacijs, quibus optimum principem
calumnia oneravit, discutiendis, ego multus esse non debeo, cum princeps ipse
verissimis commentarijs pro jure ducum Brunsuicensium contra refractariam urbem,
magno labore, tam noctu quam interdiu confectis, omnes illas nugas dissiparit.
Nec vero minus ijdem testantur, quam disertae, quám luculentae, quám tersae
orationi studuerit, sive ip si perorandum fuit, sive manus admovenda calamo. Hic
igitur, quid dicam amplius? comparémne an praeferam eum majoribus? Multi,
fateor, eorum fuerunt, & fortitudinis & eruditionis laude
clarissimi: verum, qui principem nostrum sapientiâ, & omnium ferè rerum,
quibus animus humanus expolitur, scientia superaret, nemo fuit: qui si
reviviscant, & superatos se agnoscant, & gloriam hanc aequo
animo principi nostro concedant. Ecquid enim fuit, pro divinus lle animus scire
non desiderarit? & quod desideravit, non didicerit? Ex quo factum est,
ut non tantum suis, verum etiam exteris, & quidem summis monarchis
admirationi fuerit. Ades calumnia, & nega, quae dixi, si potes. Negas ne
praete rsummam in DEVM & homines pietatem, laborem in negotijs?
prudentiam in consilijs? facundiam in sermonibus? Negas fortitudinem in
periculis? temperantiam in conviis? libertatem in beneficijs? magnificentiam in
operibus? Negas profectum in litteris? eloquenti
|| [ID00013]
am in
orationibus? Convincam si negas: Quin pro me potentissimi heröes, clarissimi,
& fide dignissimi viri tibi facilimè os occludant. Prodeant in medium
manes sapientissimi Caesaris Rudolphi 2. qui se non opinari, sed scire: non
audivisse, sed vidisse, quae dixi, testentur. Prodeat in medium fratri
subrogatus Matthias Caesar potentissimus, qui non eat inficias, se &
principis nostri virtutem & fidem habuisse perspectam, & in
comitijs Ratisbonae nuper coactis, ejus operâ quod esset sapientissimus ac
eloquentissimus, quam, aliorum omnium, in negotijs, in quibus cardo salutis
imperij vertitur, proponendis, uti maluisse. Quantum autem dolorem ex ipsius
obitu conceperit, misso huc legato testatum fecit, nec ad legatos aulae nostrae
Ratisbonâ discessuros dissimulavit. Prodeant in medium alij imperij Romani
proceres, qui tantum abest, ut dixerint, falsam ei laudem oratione mea affictam,
ut adserere necessum habeant, plurimum verae laudis si non detractum, at certe
silentio esse involutum. Et quis potest esse tam aversus avero, tam praeceps,
tam mente captus, qui neget haec omnia, quae dixi, in principem nostrum
convenire? quae pluribus ego persequerer, nisi in ipso orationis cursu vigesimus
Iulij subito me reprimeret. O acerbissimum nobisque omnibus luctuosissimum
diem! quas tu lachrymas nobis, quem tu luctum ecclesiae & scholis
elicuisti? Triennium est, eoque am plius, auditores, cum serenissimus princeps
Pragam proficisceretur, ut provincijs suis de tranquillitate prospiceret.
Profectus est vivus; redijt mortuus. Cui quaeso hoc, non excutiat lachrymas?
Quod si in amplexibus regiae conjugis, astantibus lecto carissimis liberis,
sanctasque illiqus, & extremas voces, nec non salutares admonitiones
tanquam ex oraculo audientibus discessisset, obitus ejus aequiori fortè animo
esset ferendus. Iam apud exteros diem suum obijt, relictis ex regiâ conjuge 9.
liberis, 4. filiis & 5. fili
|| [ID00014]
abus (nam quintus
filiorum patri 11. Iulij, anno 1606. in coelestem
beatarum animarum familiam cooptatus est) quorum quidem multis eum annis; quidam
neviderunt quidem, & nimis maturè patre orbati in acerbissimo hoc luctu
matri dolorem geminant. O coelum! o terra, & quicquid est elementorum!
ecquis credere vobis potuit, cum funestum hunc inte ritum nobis denunciaretis?
Terra vehementissimè concussa; ignis quo passim monasteria, oppida, vici
conflagrarunt, nobile illud religionis & justitiae propugnaculum casurum
esse praedixerunt. Non sum auditores, his in rebus superstitiosus: Sed audistis
ipsi, ut de aqua jam nihil dicam, ventos in aëre inusitato, post hominum
memoriam impetu depraeliantes, qui non tantu̅ aedificia ex imis
fundamentis everterunt, verum etiam aliquot millia arborum dejecerunt &
prostraverunt. Nec, ut opinor, excidit vobis vox, quâ hic viciniae, mense
Ianuario, ex aëre nobis praedicta sunt futura. Haec profecto Dei ipsius vox
judicanda est, cum terra contremiscit, adeoque elementa omnia, coelumque
ipsum, magnam nobis denunciant vim malorum. Sed tu, o serenissime Henrice Iuli!
quae nos cunque tandem maneat fortuna, felix es & beatus. Tu varijs
fortunae vicibus, quibus te hîc exercuit, ereptus, istius ludibria rides: Tu
perpetuis negotiorum fluctibus jactatus, ad tranquillitatis portum appulisti: Tu
quia in vera DEI, filijque ejus redemptoris nostri agnitione, placidissimè
obdormivisti, jam consortio frueris beatorum. Nobis, nobis imminent haec mala,
quae elementa, coelumque ipsum portendere videntur. Te ereptum dolent hae
regiones amplissimae: Te ereptum dolet imperium; quod in hac paucitate
cruditorum principum, in tantis tempestatibus te moderatore se esse privatum,
quid aliud quam divini numinis iram arbitretur? Heu patria! tu illa florens
quondam &
|| [ID00015]
superbiens quasi tot heroibus, ad quam
paucitate̅ es redacta? Ernestum, VVolffgangum, &
Philip: fratres, duces Grubenhagenses fortissimos & in armis
exercitatissimos, qui paterno te complectebantur amore, absque prole mascula
fatis concessisse; Erici quoque, fortissimi parentis, fortissimi filij eandem
fuisse fortunam, ecquid sine gemitu recordari potes? Iam principum quotquot
habuisti unquam, sapientissimum amisisti. Vos etiam auditores, quos tristes
video, & vos, ô Musae! quas audito hoc tristissimo obitu non tantum
ingemuisse omnes, sed etiam profusissimis lachrymis tam caro capiti parentasse,
non temere affirmo; vos inquam Maecenatem, Augustum, adeoque DEVM aliquem
amisisse videmini. Quod si haec schola fari & vocem emittere posset, hoc
diceret: Tu litteratissime princeps, cum praeclare intelligeres, quanti
& ecclesiae & reip: interesset, conservari litteras, me
aedificasti, aluisti, conservasti. Per te floreo: Per te adversus omnes
mendaciorum impetus sto immota: Per te non in barbarie, quod fortè optaret
inscitia, sed in bonis litteris educo juventutem. Tu mihi Maecenas, tu pater
fuisti. Quo jam orbata ad quos confugiam? quos implorem? quos obtester?
Tristissima hac voce sic moveor, auditores, ut prae dolore & lachrymis,
quas mihi elicit, plura dicere nequeam. Te vero benignissime DEVS, qui pro
sanctissima voluntate & consilio tuo, & vitam das &
aufers regibus, veneror atque invoco, ut, quoniam coelesti providentiae tuae
visum fuit, serenissimum principem nostrum, ab omnibus molestijs curis &
angoribus liberatum, in aeternam & beatam ecclesiae triumphantis
consuetudinem transferre, ut serenissimae principi ac dominae Elisabethae
defuncti principis viduae, & generosissimae proli acerbissimum dolorem
lenias, & illustrissimam domum Brunsuicensem clementer protegas,
gubernes, & diutissimè inco
|| [ID00016]
lumem &
florentem serves; in primis vero illustrissimo principi Frid: Hulderico, domino
nostro clementissimo, paternum jam im perium adeunti, salutaria consilia
& felicem gubernationem largiaris, quae non tantum DEO grata, ecclesiae
& reip: salutaris, verum ipsi etiam ad posteros honorifica sit &
gloriosa. Multa nobis impendent pericula, neque humana consilia nobis quicquam
absque divino proderunt. Tuam opem, benignissime DEVS, nos subditi ad unum,
omnes imploramus: Tu nefariam vim a capite nostro propulsabis: Tu latrones a
vita, fortunisque omnium nostrum arcebis, eosque, qui inferre delubris DEi
immortalis, ac facultatibus nostris, illinc sceleratas saces, hinc acerbissimas
expilationes gestiunt, ad sanitatem, nisi dedita opera scelerosi esse malint,
reduces aut in illorum caput cogitatum scelus convertes. DIXI.
FINIS.