ORATIVNCVLA in funere Reverendißimi, Serenißimi, & Potentißimi Principis ac Domini, Dn: HENRICI IULII SAPIENTIS, IVLII PACIFICI FILII, HENRICI bellicosi nepotis, postulati episcopi Halberstadensis & ducis Brunsvic: ac Lunaeburg: habita In schola ad illustrem aulam Guelphicam propridiè exequiarum, à M. Vito Ioannis Osterodensi scholae istius R.

Ex Officina Typographica Iulij Adolphi à Sohne. 1613.

SERENISSIMO AC ILLUSTRISSIMO PRINCIPI ET DOmino Dn: FRID-HVLDERICO, HENRICI IVLII sapientis filio natu maximo, paternum jam imperium adeunti, duci Brunssv: & Luneb: Dn: suo clementißimo.

Oratiunculam hanc debitae subjectionis testem, Gratitudinis in dicem,

Omni animi summißione L. M.. D. D. M. Vitus Ioannis Scholae Guelp: R. ETsi vereor, auditores, ne turpe sit, de laudibus disertissimi principis me indisetum dicere, minimeque deceat eum, qui alios, eosque eloquentissimos laudare velit, ipsum a facun dia & eloquentiâ inopem ac imparatum accedere: Tamen ille ipse princeps mortuus, de cujus laudibus orationem institui, huc meadegit, ut in tanto omnium luctu verbis potius infantiam meam, quam vultu moerorem declararem. Nam quoad longissime mens mea potest respicere spatium praeterti temporis, & pueritiae memoriam recordari ultimam, inde usque, repetens; huic me debere video, si quod principium ad aliquam in hac vita felicitatem inveni. Cum enim litteratissimus princeps, idemque munificentissimus, praeclarè intelligeret, actum esse de litteris, earumque cultorbus, nisi a potentissimis regibus, principibus & Maecenatibus juvarentur; non tantum in gymnasiis & Academia immensis sumptibus doctissimum quemque, qui juventutem educaret in litteris; Verum etiam beneficarios aluit numero benè multos, in eosque nihil non beneficiorum contulit, ut instructi a bonis litteris patriae, alij alio loco, cum laude bonoque publico servirent. Qui si omnes, ab annis sanè multis, illi secundum DEVM OPT: MAX: soli, & profectum in litteris, & fortunas suas accepta ferunt; ego certe nomen meum, sine adulatione opinor, recte quoque in ijs profitebor. Nam me admodum pueru̅ e choro musico, fortissimi heröis & D. D. Philippi, ducis Grubenh: jllustrissimae memoriae, in numerum beneficiariorum adscitum, tam in scholis monasticis, quam in illustri Juliâ liberaliter erudiri curavit. Quod studiorum spaciu̅ dum curro, admodum adolescens, sistente me venerando consistorio Guelphico &c. benignissimo & de litteris optime merito viro, domino PETRO VVINDRVVIO &c. quem honoris caussa nomino, coenobij Riddageshusani alumnis erudiendis suni praefectus, & paulo post (cum nimiru̅ vicinae urbis rabies in nobile illud pietatis & musarum domicilium, tyrannide plus quam Turcica grassata esset, meque, cùm multis alijs, non sine discrimine vitae, nec sine dispendio rerum mearum inde expulisset) hujus scholae Guelphicae gubernatio mihi est demandata. Quae beneficia in me cum recordor, fieri non potest, quin mihi praesentem eum, & exprobrantem audire videar, cur verborum honorem illi denegarem, qui tam liberaliter me habuisset, & in me munificentiae suae rivulos quasi effudisset. Quare, licet infantiam meam agnoscerem, & tenuitatis in dicendo mihi probè essem conscius; adduci tamen non potui, ut tacerem, & malui committere, ut a quibusdam indisertus audirem, quám a multis ingratus; proindeque brevem vitae & virtutum illius historiam paucissimis verbis delibatam recitare, & ex infinito laudum numero, capita modo rerum attingere in animuminduxi. Quod dum facio, vos omnes oro & obtestor, vt me benigne attenteque audire ne dedignemini. Hic vero non diffiteor, auditores, quam difficili in causa mea versetur oratio. Cujus si vela hîc pandere, &, vt poeta loquitur, classibus austros dare vellem, proh DEum immortalem, in qvam vastum mare inveherer! Sive enim vetustatem; sive amplitudinem atque potentiam; sive virtutem hujus familiae spectemus, cujus quaeso eloquentia tanta est, ut illustrissimam domum Brunsvvicen sem, è qua tanquam ex equo Trojano tot fortissimi, & nulli heroum virtute secundi principes jam inde ab aliquot seculis prodierunt, laudibus efferre, & pro eo, ac meretur, dicendo ornare queat satis? Quid ego Brunonem Ludolphi Saxonis filium, qui primus omnium huic familiae nomen dedit, praedicem? Quid Otthonem Brunonis fratrem? qui non tantum gravissima cum Hungaris bella gessit, verum etiam à principibus Germaniae designatus Romanorum Rex fortiter eum hono rem contempsit, & dignitatem vltrò oblatam constanti animo in Conradum Lotharingiae ducem, defuncti Caesaris Ludovici fratrem rejecit. Quid Henricum Aucupem commemorem? qui virtutum suarum splendore multorum Regum (penè dixissem omnium) ita obscuravit, vt hi iuvisse remp:, ille constituisse: hi humana, ille divina opera gessisse videatur. Quid Otthonem primum? in quo praeter oris & corporis decus majestatis plenum, cum fortitudine certavit humanitas; cum perpetua felicitate clementia. Quid Otthonem secundum? qui praeter insigne robur animi Latinae & Graecae linguae fuit scientissimus. Quid Otthonem tertium? qvi, quod vndecim annos natus summae rerum praeficeretur, puer quidem nominatus est, sed ante annos animumque gerens curasque viriles nomen accepit, ut mira culum mundi diceretur. Et ne abeam longius, quid ego Henricum Leonem incredibili potentia & virtute principem laudem? qvi, etiamsi cum sexcentis comparetur, non secus, ac in stellarum exercitu aliqua clarissima, promicat. Quid Otthonem nepotem Henrici Leonis? qui solus ad propagandam hanc familiam mansit superstes. Quid Fridericum quem ob res praeclare gestas Imperatorem designatum invidia sustulit de medio non sine gemitu bonorum omnium. Quid VVilhelmum victoriosum? qui nunquam non victoriam ab hostibus suis reportavit. Quid principis nostri abavum Henricum seniorem rerum gestarum gloria clarissimum? Quid avum Henricum bellicosum? qui & varias fortunae vices fortitulit animo, & praelio accerrimo ad Sivershusium commisso, in quo hostem ad internecionem propè concîdit, longe lateque est celebris. Quid patruos Carolum Victorem & Philippum Magnum? quorum alter forrtissimus, alter praeter scientiam rei militaris Latinè & Hetruscè fuit doctissmus. Vterque autem pro salute Reipublicae & patriae, cum se fortiter defensissent, occubuerunt. Videtis, auditores, quantus & quam amplus mihi campus dicendi aperiatur, in quem si exspatiari, & paucos saltem flosculos decerpere liberet, dies citius, quam oratio me deficeret. Sed revocat me princeps noster, qui majoribus par in quibusdam etiam major, ita laudibus corum afficitur, ut desideret tamen, & recenseri malit suas; quibus ad tantum fastigium est evectus, ut sublimi feriat sidera vertice, ut Poëta loquitur. Natus est igitur serenissimus dux Henricus Iulius anno millesimo quingentes: sexages. quarto Idi bus Octobris; Patre Iulio pacifico, principe laudatissimo, orthodoxae religionis, & bonarum literarum cultore & nutricio munificentissimo: qui â patre sacris quidem destinatus fuit, sed divinitus, fratribus in praelio ad Sivershusium interfectis, paternum imperium adeptus, credi vix potest, quam in signibus beneficiis subditos suos cumularit. Nam quod doctrina Christiana à sordibus idolatriae plus quam Ethnicae defecata docetur: quod Academia Iulia est aperta: quod justiciae & pacis in his terris tuendae necessaria praesidia vigent: quod judicia publica florent, cui quaeso alij, qua̅ principi Iulio laudatissimae memoriae debemus? verum de summo hoc principe plura dicere nihil attinet, cum hoc pridem praestiterint viri eloquentiae laude clarissimi. Mater serenissimi principis defuncti Hedevvigis fuit, Ioachimi secundi septemviri Marchici, principis beneficentissimi filia, neptis Sigismundi primi Regis Poloniae, matrona sanctissima, de qua jure dubites, humanamne, an divinam in his terris vitam egerit. Puer acceptam ab heroicis parentibus heroicam indolem, litterarum & virtutum studio excolere coepit, agrum hunc lectissimis seminibus conserente Heimberto Oppechino, viro gravi & doctissimo. Cum latine cum didicisse, & gustum graecitatis aliquem imbibisse parentes animadverterent, sive aliquid legeret, sive cum hospite, sive cum aulae vel doctrinae magistro loqueretur, sive scriberet aliquid; Henricum Grunfeldium I CTM. clarissimum ei erudiendo praefecerunt, ut cum humanioribus litteris jurisprudentiam conjungeret. In quo studio ita profecit, ut nesciam, sit ne principibus Romani Imperij (penè dixissem totius Europae) an ICTIS. ut ut sint doctissimi praeferendus. Fuit ille hoc robore animi, ut eum jàm tùm secundum sacras litteras institutiones Iustinianeae potius, quam otium: pandectae, quam mundi illecebrae: codex, quam alij ineptiarum scriptores delectarint. Nec igitur mirum, quod tanto facilius studij hujus habitum arripuit, quanto vehem entiori im petu ad illud ferebatur. Nihil me comminisci; nihil a me dari gratiae, testes sunt gravissimi homines, nec neget ipsa invidia aut improbitas. Infantem bimum, Halberstadenses canonici, episco pâ a prioribus episcopis aere alieno oneratâ, hac ipsum conditione elegerunt, ut gubernatione duodecim annos penes collegium manente, mille ipsi Ioachimici quotannis penderentur, reliqui reditus ad dissolvendum aesalienum converterentur. Postquam ipse gubernationem adijt, proh DEVM immortalem, quantis & quam amplis dioecesin beneficijs affecit! Hic ego vos incolas ad unum omnes appello, adeste, & disertè pro fitemini, quid boni ex hoc tam perenni fonte hauseritis. Laudatis propulsatam a cervicibus vestris pontificis Romani tyrannidem? princeps propulsavit. Gaudetis, quod doctrina Christiana pristino nitori restituta absque humanis sordibus vobis proponitur? princeps proponi curavit. Approbatis restitutum, profligato impuro caelibatu conjugium? princeps restituit. Pascitis oculos vestros arce Groningensi magnificentissimè exaedificata? princeps exaedificavit. Agnoscitis sexcenta alia in vos collata beneficia? princeps contulit. Anno a nato Christo, quinto & octuagesimo, uxorem duxit, Dorotheam, Augusti Saxoniae electoris filiam; si genus spectes, matronam regiâ stirpe natam: Si pietatem, vitamque omnem, religiosam & nulli non virtutum deditam: Si animum clementissimam adeoque tali principe, verè dignam. Eam vero biennio pòst doloribus partus superatam amisit, (si amissi dicendi sunt, qui haereditatem illam adeunt, in quam solius Christi merito sunt adscripti) relicta filia ejusdem nominis, quam Rudolpho Anhaltino elocavit, cum hic bello infesta essent omnia. Hanc idem mansit fatum, nec falsum esse, suo quoque exemplo probavit, quod lyricus canit:
Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas Regumque turres. Anno nono & octuagesimo, serenissimi patri, du cis Iulij exuvias, cum sexto non: Maij diem suum obijsset, & ditionem Brunsuicensem, perpetuis ferè bellorum fluctibus patris aetate, agitatam, in portum reduxisset, eoque fortiter occupato, nunquam commisisset, ut navim hanc novi fluctus in mare referrent, ut poëta ait, XI. Iunij, magnificentissimè hîc extulit, terraeque mandavit. Gubernatione regionum amplissimarum suscepta, anno nonagesimo, mense aprili in Daniam trajecit, & cum regia ac lectissima virgine Elisabetha, jam proh dolor! vidua moestissima, Friderici 2. Daniae regis heröica animi magnitudine, alijsque virtutibus conspicui, & Sophiae Megapolitanae, matronae sanctissimae filia, Christiani 4. Sorore, ipso paschatos die Croneburgi nuptias celebravit, sponsam ad sacrum nuptiale deducentibus Christiano 4. sponsae fratre (nam pater Andersoae in Selandia 4. Aprilis anno 88. in vivis esse desierat) & Vlrico Megapolitano, sponsae avo materno: reducentibus Iacobo tum VI. Scotiae iam primo hujus nominis magnae Britanniae rege, principe sapientissimo & potentissimo, cui Anna serenissimae principis nostrae soror anno superiori nupserat: & Sigism undo Augusto Megapolitano, Ioannis Alberti filio. Non infaecundum au sterile hoc fuit conjugium: Nam quinque fili os, & totidem filias, quarum natu maximam Ernesto Nassovio, illique aetate proximam Augusto Saxoni nuptum dedit, ex eá suscepit. Quàm magnifico & planè regio apparatu, illam domum duxerit, meminerunt ij, qui istius pompae fuerunt spectatores. Non male dixit, quisquis ille fuit, Antonnium Philosophum, imperatoribus optimis accenseri potuisse nisi Faustinam duxisset uxorem; nec quisquam intelligentium neget, e conjugis vitijs nihil esse, quod non ad ipsum maritum redundet. Quid contrà ego de laudatissima principis, nostri conjuge dicam? Laudemné summam, qua DEUM colit religionem? Efferamné castitatem, & inviolabilem ejus in matrimonio fidem? Praedicem né summam erga subditos clementiam, & reliquarum virtutum chorum? Facerem hoc profecto, auditores, nisi malos dentes metuerem, qui quod vivam laudarem, me forteanarrodere, & istius vitij insimulare possent, a quo semper fui alienissimus. Quare ad principem defunctum redeo. Ille igitur, gubernatione, ut supra diximus, suscepta, in eo totus fuit, ut justicia vigeret; floreret religio & pietas: quod ipsi, auditores, non potestis non animadvertere, & videre exempla eximiae pietatis & prudentiae, quocunque animùm & oculos convertitis. Ecclesiam intuemini? videtis cùm evangelij doctrinam a fece haereseon repurgatam, clarosque in ea doctores; tum magnificentissimi templi muros, illius auspitijs hîc surgentes: Occurrunt beneficia amplissima, quae grato animo agnoscemus ipsius subditi, & dum spiritum ducimus, ad coelum efferemus laudibus, nec Bohemi quibus purior religio est cordi, tacebunt, aut intermori patientur. Conijcitis oculos in scholas? videtis viros praestantissimos, & longè lateque celebres: occurrunt beneficia serenissimi parentis a principe nostro amplificata: conspiciendum se praebet collegium IVLIVM magnis sumptibus ab ipso exstructum. Contemplamini jud cia? Videtis illorum for mam ita constitutam, sive consistorium, sive praetorium, sive judicium provinciale spectetis, ut ne improbitas quidem habeat, quod in ijs desideret. Quin ipse & scholis & judicijs praefuit; ipse non raro gravissimas controversias composuit; ipse deliberavit; ipse, auditis quidem alijs, solus quid fieri voluerit, ex praescripto justiciae, & determinatione legum mandavit. Quis illo fuit disertior? quis eloquentior? quem non tantum doctissimi mortalium, verum invictissimi quoque Imperatores de rebus gravissimis divinitus disserentem audiverunt & mirati sunt. Quis illo fuit temperantior? quislaborum patientior? qui non tantum totos dies, verùm etiam totas noctes laboribus, pro salute reip: susceptis impendit. Quam liberalis, quam munificus fuerit, pro me dicat avaritia, quae saepiùs hac ipsius virtute abusa fuit. Quam ingenua in ipso natura, quam omnis fuci, doli, & fraudis expers fuerit ingenium: quam singularis erga sub ditos moderatio & clementia: quam paterna bonitas, qua veniam dedit multis, etiam indignis: pro me testetur ipsa improbitas licet invita. Quantus in scientia juris, ut supra diximus, quantus fuerit tum in sacris, tum in imperiorum historijs, non ipsum ignorat mendacium. Quam acer, quam industrius fuerit in negotijs, Salutem reip: attingentibus, si homines fateri nolint, ipsos dies, ipsasque noctes, quibus somnum oculis non vidit suis, faciam loquentes, & incredibile̅ ejus diligentiam, qua non tantum artifices aequavit, sed etiam longè superavit, admirantes. Quod temporis habuit laborum vacuum, bonis litteris, cum primis autem medicinae & chymiae tribuit, cujus adeo fuit peritus, ut cum artificibus comparari potuerit. In mathesi quoque nihil non operae posuit, neque quisquam principum eo fuit humanitatis simul & musicae cultor acrior. Nam non tantum praestantissimos musicorum in aulâ aluit, verum etiam ipse musicae scientissimus ante plusculos annos certamen musicum, celebratum per Germaniam, praemijs etiam amplissimis propositis instituit. Et denique ne plura consecter, virtutum bono principi convenientium, verae pietatis in DEVM; observantiae in magistratum, beneficentiae in litteras & pauperes; justiciae & clementiae in subditos laude fuit conspicuus. Princeps autem optimè educatus, ipse, quomodo educandi essent liberi, non ignoravit. Quare his artibus, quibus aetas puerilis & ad pietatem, & ad regias virtutes informari solet, teneros ipsorum animos imbui, in primis vero natu maximum filium, tanquam ad omnia summa natum, & futurum amplssimarum regionum dominum & haeredem, immensis sumptibus, etiam in longinquioribus terris in litteris educari curavit. Cambyses, auditores, ob crudelitatem nomen accepit, ut dominus; Daréus ob avaritiam, ut caupo diceretur. Quanto autem longius ab his & id genus alijs vitijs princeps noster abfuit; tanto acrius illum calumnia petijt, & quam potuit turpissimè deformare conata est. Quod aetatis nostrae poëta clarissimus expressit hoc tersissimo epigrammate:
Mitius aeut melius nunquam Germania pectus, Vidit honorata sceptra tenere manu. Attamen hoeipsum virosa calumnia nunquam Cessat in auditis commaculare probris. Si cuiquam nocuit, nocuit sibi: parcior irae, Tunc, ubi res armis expedienda fuit. Siste mibi antiquos heröas; siste recentes; Cui velit, aut poßit cedere nullus erit. At vicinae urbis libertatem appetiit: Non nego; si nimirum legitima libertas, licentia faciendi, quicquid libet, & dicenda sit. At sanguinem sitijt: Neque hoc nego; si nimirum mirabili metamorphosi crudelitas sit versa in clemen tiam, quâ illos prosecutus fuit, qui principis sui fundos, vicos, oppida vastatum cum copijs excurrerant, & egregium sanctitatis, quam perp etuò simulant, specimen ediderant. Quisn: crudele̅ eum neget? qui ijs, quos pro merito punire poterat, pepercit. Quis tyrannum? qui furentium audacia, scelus anhelantiu̅, & patriae nostrae ignem & flammam non solum minitantium, sed etiam cùm profana, tùm sanctissima aedificia incendentiu̅, conatus, cum maximè posset, non refutavit, sed de tantis injurijs, ne quid gravius dicam, consilio quam vi, jure quam armis experiri maluit. Verum in tam crassis mendacijs, quibus optimum principem calumnia oneravit, discutiendis, ego multus esse non debeo, cum princeps ipse verissimis commentarijs pro jure ducum Brunsuicensium contra refractariam urbem, magno labore, tam noctu quam interdiu confectis, omnes illas nugas dissiparit. Nec vero minus ijdem testantur, quam disertae, quám luculentae, quám tersae orationi studuerit, sive ip si perorandum fuit, sive manus admovenda calamo. Hic igitur, quid dicam amplius? comparémne an praeferam eum majoribus? Multi, fateor, eorum fuerunt, & fortitudinis & eruditionis laude clarissimi: verum, qui principem nostrum sapientiâ, & omnium ferè rerum, quibus animus humanus expolitur, scientia superaret, nemo fuit: qui si reviviscant, & superatos se agnoscant, & gloriam hanc aequo animo principi nostro concedant. Ecquid enim fuit, pro divinus lle animus scire non desiderarit? & quod desideravit, non didicerit? Ex quo factum est, ut non tantum suis, verum etiam exteris, & quidem summis monarchis admirationi fuerit. Ades calumnia, & nega, quae dixi, si potes. Negas ne praete rsummam in DEVM & homines pietatem, laborem in negotijs? prudentiam in consilijs? facundiam in sermonibus? Negas fortitudinem in periculis? temperantiam in conviis? libertatem in beneficijs? magnificentiam in operibus? Negas profectum in litteris? eloquenti am in orationibus? Convincam si negas: Quin pro me potentissimi heröes, clarissimi, & fide dignissimi viri tibi facilimè os occludant. Prodeant in medium manes sapientissimi Caesaris Rudolphi 2. qui se non opinari, sed scire: non audivisse, sed vidisse, quae dixi, testentur. Prodeat in medium fratri subrogatus Matthias Caesar potentissimus, qui non eat inficias, se & principis nostri virtutem & fidem habuisse perspectam, & in comitijs Ratisbonae nuper coactis, ejus operâ quod esset sapientissimus ac eloquentissimus, quam, aliorum omnium, in negotijs, in quibus cardo salutis imperij vertitur, proponendis, uti maluisse. Quantum autem dolorem ex ipsius obitu conceperit, misso huc legato testatum fecit, nec ad legatos aulae nostrae Ratisbonâ discessuros dissimulavit. Prodeant in medium alij imperij Romani proceres, qui tantum abest, ut dixerint, falsam ei laudem oratione mea affictam, ut adserere necessum habeant, plurimum verae laudis si non detractum, at certe silentio esse involutum. Et quis potest esse tam aversus avero, tam praeceps, tam mente captus, qui neget haec omnia, quae dixi, in principem nostrum convenire? quae pluribus ego persequerer, nisi in ipso orationis cursu vigesimus Iulij subito me reprimeret. O acerbissimum nobisque omnibus luctuosissimum diem! quas tu lachrymas nobis, quem tu luctum ecclesiae & scholis elicuisti? Triennium est, eoque am plius, auditores, cum serenissimus princeps Pragam proficisceretur, ut provincijs suis de tranquillitate prospiceret. Profectus est vivus; redijt mortuus. Cui quaeso hoc, non excutiat lachrymas? Quod si in amplexibus regiae conjugis, astantibus lecto carissimis liberis, sanctasque illiqus, & extremas voces, nec non salutares admonitiones tanquam ex oraculo audientibus discessisset, obitus ejus aequiori fortè animo esset ferendus. Iam apud exteros diem suum obijt, relictis ex regiâ conjuge 9. liberis, 4. filiis & 5. fili abus (nam quintus filiorum patri 11. Iulij, anno 1606. in coelestem beatarum animarum familiam cooptatus est) quorum quidem multis eum annis; quidam neviderunt quidem, & nimis maturè patre orbati in acerbissimo hoc luctu matri dolorem geminant. O coelum! o terra, & quicquid est elementorum! ecquis credere vobis potuit, cum funestum hunc inte ritum nobis denunciaretis? Terra vehementissimè concussa; ignis quo passim monasteria, oppida, vici conflagrarunt, nobile illud religionis & justitiae propugnaculum casurum esse praedixerunt. Non sum auditores, his in rebus superstitiosus: Sed audistis ipsi, ut de aqua jam nihil dicam, ventos in aëre inusitato, post hominum memoriam impetu depraeliantes, qui non tantu̅ aedificia ex imis fundamentis everterunt, verum etiam aliquot millia arborum dejecerunt & prostraverunt. Nec, ut opinor, excidit vobis vox, quâ hic viciniae, mense Ianuario, ex aëre nobis praedicta sunt futura. Haec profecto Dei ipsius vox judicanda est, cum terra contremiscit, adeoque elementa omnia, coelumque ipsum, magnam nobis denunciant vim malorum. Sed tu, o serenissime Henrice Iuli! quae nos cunque tandem maneat fortuna, felix es & beatus. Tu varijs fortunae vicibus, quibus te hîc exercuit, ereptus, istius ludibria rides: Tu perpetuis negotiorum fluctibus jactatus, ad tranquillitatis portum appulisti: Tu quia in vera DEI, filijque ejus redemptoris nostri agnitione, placidissimè obdormivisti, jam consortio frueris beatorum. Nobis, nobis imminent haec mala, quae elementa, coelumque ipsum portendere videntur. Te ereptum dolent hae regiones amplissimae: Te ereptum dolet imperium; quod in hac paucitate cruditorum principum, in tantis tempestatibus te moderatore se esse privatum, quid aliud quam divini numinis iram arbitretur? Heu patria! tu illa florens quondam & superbiens quasi tot heroibus, ad quam paucitate̅ es redacta? Ernestum, VVolffgangum, & Philip: fratres, duces Grubenhagenses fortissimos & in armis exercitatissimos, qui paterno te complectebantur amore, absque prole mascula fatis concessisse; Erici quoque, fortissimi parentis, fortissimi filij eandem fuisse fortunam, ecquid sine gemitu recordari potes? Iam principum quotquot habuisti unquam, sapientissimum amisisti. Vos etiam auditores, quos tristes video, & vos, ô Musae! quas audito hoc tristissimo obitu non tantum ingemuisse omnes, sed etiam profusissimis lachrymis tam caro capiti parentasse, non temere affirmo; vos inquam Maecenatem, Augustum, adeoque DEVM aliquem amisisse videmini. Quod si haec schola fari & vocem emittere posset, hoc diceret: Tu litteratissime princeps, cum praeclare intelligeres, quanti & ecclesiae & reip: interesset, conservari litteras, me aedificasti, aluisti, conservasti. Per te floreo: Per te adversus omnes mendaciorum impetus sto immota: Per te non in barbarie, quod fortè optaret inscitia, sed in bonis litteris educo juventutem. Tu mihi Maecenas, tu pater fuisti. Quo jam orbata ad quos confugiam? quos implorem? quos obtester? Tristissima hac voce sic moveor, auditores, ut prae dolore & lachrymis, quas mihi elicit, plura dicere nequeam. Te vero benignissime DEVS, qui pro sanctissima voluntate & consilio tuo, & vitam das & aufers regibus, veneror atque invoco, ut, quoniam coelesti providentiae tuae visum fuit, serenissimum principem nostrum, ab omnibus molestijs curis & angoribus liberatum, in aeternam & beatam ecclesiae triumphantis consuetudinem transferre, ut serenissimae principi ac dominae Elisabethae defuncti principis viduae, & generosissimae proli acerbissimum dolorem lenias, & illustrissimam domum Brunsuicensem clementer protegas, gubernes, & diutissimè inco lumem & florentem serves; in primis vero illustrissimo principi Frid: Hulderico, domino nostro clementissimo, paternum jam im perium adeunti, salutaria consilia & felicem gubernationem largiaris, quae non tantum DEO grata, ecclesiae & reip: salutaris, verum ipsi etiam ad posteros honorifica sit & gloriosa. Multa nobis impendent pericula, neque humana consilia nobis quicquam absque divino proderunt. Tuam opem, benignissime DEVS, nos subditi ad unum, omnes imploramus: Tu nefariam vim a capite nostro propulsabis: Tu latrones a vita, fortunisque omnium nostrum arcebis, eosque, qui inferre delubris DEi immortalis, ac facultatibus nostris, illinc sceleratas saces, hinc acerbissimas expilationes gestiunt, ad sanitatem, nisi dedita opera scelerosi esse malint, reduces aut in illorum caput cogitatum scelus convertes. DIXI. FINIS.

Lect. S.

Pag: 3. fac. 1. pro Henri: senio: abavum lege proavum, Caetera errata, quae, ut fit, operis festinantibus sunt admißa pro candere tuo facile corriges.