|| [A 1v:] PASQVILLVS. ANNO XLVIII.

↑

„Interim“: quae pars? Aduerbium. Quid est aduerbium? Est uerbum satanae coniunctum cum uerbo Dei ad decipiendas animas et stabiliendam idololatriam antichristi et confirmandam tyrannidem.1 Aduerbio quot accidunt? Tria, scilicet: significatio, comparatio et figura.2 Significatio, ut dogmata ecclesiastica sic pingas et ornes mendacij fuco, ut homines uenenum pro medicina, mortem pro vita, iudicium pro salute, idololatriam pro cultu, in summa diabolum ostendentem regna mundi pro Christo adorent et accipiant. Secundum accidens aduerbij „interim“ est comparatio, quam uniuersus mundus negligit, haeret enim in admiratione humanae potentiae, non uidet neque credit, quod pater uniuerso, qui praecipit mundo – „Hunc audite! Hic est filius meus dilectus, in quo delector“3 – sedeat in coelis cum Filio et Spiritu sancto dominus totius creaturae et rideat stultitiam regum et principum et eosdem tandem compellaturus sit et in ira sua conturbaturus et disiecturus,4 ut quo se uertant, nesciant secundum beatae virginis dictum, cui quottidie faciunt uota: „Deposuit potentes de sede.“5 Itaque „interim“ est aduerbium, sed || [A 2r:] in mundo non comparatur. Cum autem comparabitur, non comparatiuum nec superlatiuum habebit, sed iacebit in profundo inferni cum omnibus, qui eius authores fuerunt, qui igitur sapiunt ab aduerbio ad verbum se conuertant. Tertium accidens aduerbij „interim“ est figura non simplex, sed composita atque id multis modis. Conuenit enim cum verbo „interimo“, si spectas literas et sonum. Quod si uoluntates hominum spectes etiam conuenit, non enim, ut pacetur Germania, hoc „interim“ nunc excogitatum est a monachis et episcopis, sed ut occasio sit interimendorum piorum doctorum. Sed eorum, qui Spiritu Dei illuminati sunt, aliud iudicium est. Sentiunt enim magis conuenire cum uocabulo interitus animarum. Simplices grammatici ideo simpliciter affirmant hoc „interim“ esse compositae figurae, quia uere sit tanquam chimaera aliqua. Constat enim ex mendacijs satanae, quae nonnunquam sententijs scripturae, item patrum authoritate, nonnunquam fucosis rationibus picta sunt. Sed haec iam satis, reliqua sequentur. Rogati enim sumus, ut totum Donatum reuerendo patri Michaeli, suffraganeo Moguntino, et eius discipulis explicemus. Vos, qui Christum, Dei aeterni uerbum, amatis, incumbatis orationi pro ecclesia et malum „interim“ cauebitis. Deo enim magis quam hominibus seruiendum est.6

Lectori pio s[alutem].

↑

Diabolum patrem mendacij et omnes eius discipulos iam inde ab initio mundi triplici acie filios Dei infestasse manifesta ui, deprauatione scripturae et mendacio notum est. Nam id non solum tota scriptura, sed omnes historiae mundi a primis parentibus ad || [A 2v:] haec usque tempora testantur. Postquam enim perditus ille et malignus spiritus se a Deo damnatum et abiectum uidet,7 facere non potest, quin summis uiribus annitatur et ipso Vertumno8 mutabilio, quin omnes formas se uertat, ut quamplurimos habeat socios suae condemnationis et cruciatuum. Eam artem discipuli eius uel hoc ipso praeceptore suo, cuius etiam nomen exhorrescimus, nocentiores, quia sub iucundis pietatis et fraternitatis nominibus laetale eorum uirus minus cognosci potest, strenue imitantur nosque tanquam oues mactationis circumueniunt. Circumuentos exuunt bonis, exutos agunt in exilium, exactos insatiabili, incredibili et sanguinolento odio trucidant et mactant. Eorum enim conatibus quis resistat? Gratia Dei per Iesum Christum dominum nostrum.9 Haec cum ita sese habeant neque quicquam separatum nobis ab omnibus sanctis accidat aut accidere debeat, praesentia tempora minus nos conturbent, nec stationem nostram ideo deseramus, quia tanto apparatu hostis Dei et sanctorum eius in nos irruit. Sed potius laetemur et capita nostra attollamus. Appropinquat enim redemptio nostra et quanto horribilius contra nos saeuit antiquus serpens10 et centimanus ille Briareus11 tanto certiores simus gloriosi aduentus domini nostri Iesu Christi, qui centuplum retribuet super capita eorum, qui nos iniusto et scelerato odio nunc persequuntur. Quamuis autem interea nos subiectos esse cruci oportet, tamen spem firmam et fixam habeamus in Deo contra omnes minas, scripturae deprauationes, dolos, mendacia, fucos. Ipse enim liberabit nos, ipse protector et adiutor noster in opportunitatibus est. In ipso speret anima nostra, ab ipso pacem et ueram tranquillitatem petamus. Cesset hic sapientia mundi, cedat mundi pax et tranquillitas, cedant opes, potentia, florentes respublicae, quae ostenduntur nobis a filijs mundi, hoc est satanae et satellitum eius,12 ut fiamus reprobi coram Deo. Salutem animae suae omnibus totius mun- || [A 3r:] di creaturis et ipsi mundo anteferre christianus sciat eamque doctrinam sequatur et teneat. Subeat nobis mandatum Christi: „Nolite cogitare, quia pacem uenerim mittere in terram. Non ueni pacem mittere, sed gladium. Inimici hominis domestici eius. Tradet autem frater fratrem in mortem et pater filium et insurgent filij in parentes et morte afficient eos et eritis odio omnibus hominibus propter nomen meum. Qui autem perseveraverit usque in finem hic salvus erit.“13 „Hic“ inquit, quasi dicat: non alius, nisi perseuerans iste in cruce et afflictionibus. Salus illa nec ad Turcas pertinet, qui ignorant Deum, nec ad antichristum et eius squamas, impios episcopos, cardinales, suffraganeos, vicarios et id genus feces hominum, pondera terrae, inimicos Dei et ecclesiae eius, qui fucatis titulis per scelus ecclesiae nomen ad se rapiunt, reuera autem sunt acerrimi hostes totius nominis christiani, quorum Deus uenter est,14 quorum cruces sunt meretrices, cynaedi, crapulae, heluationes plus quam diabolica superbia et fastus in totius mundi et saeculi huius delitijs, diuitijs et uoluptatibus, qui pro grege Dei15 pascunt greges meretricum, cynaedos, caballos, canes ad uenandum, ad colludendum. Ecce, hoc est successorem esse Petri et Pauli, hoc est pascere oues Christi, hoc est animam ponere pro ouibus.16 Sed estne aliquis hic μεγαφρονῶν, qui mihi sic dicat. Haeccine tu denuo nobis obstrepis iam pridem decantata in omnibus compitis et triuijs? Bene habet, fateor. Cur ergo uos egregij homunciones, uos inflatae bullae, sapientes, subtiles, argutuli acuminatissimis capitibus, cur inquam, cum ista calleatis, illa portenta et monstra hominum miseris uestris subditis fucata specie obtrudi patimini? An nullus Deus est, qui nos nostraque facta respiciat et iudicet? Vae, uae, uae, omnibus, non modo qui istam impietatem promouent, defendunt, stabiliunt, sed omnibus, quicunque aequis ocu- || [A 3v:] lis, auribus aut mentibus denique ista percipiunt, qui sub fucatissimis obedientiae et tranquillitatis titulis diaboli iugum, quod „interim“ uocatur, in se et suos recipiunt. Christus non temere dixit: „qui non accipit crucem suam ac sequitur me, non est me dignus.“17 Hoc omnes prophetae, apostoli et martyres fecerunt, hoc Christus ipse fecit. An tu misera et inquinata bulla, tibi aliquid separatim ab his fieri postulas? Haec, haec, inquam, confirmare et erigere nos eoque animo dicta Christi, quo ab ipso et apostolis tradita sunt, accipi et ponderari, deberent. Haec sapientia magis deceret homines christianos quam istae cum potentibus collusiones, quibus pacem et tranquillitatem huius mundi turpissime aucupantur. Quemadmodum res ipsa testatur, ne plura dicam. Nec mihi quis hic obijciat dictum Catonis: „Sic ars deluditur arte.“18 Ne sibi tribuat quisque tantum artis, ut cum diabolo dolo et fraude certet. Notum est enim, quid acciderit Philomelae contendenti contra accipitrem.19 Vt taceam, quod minime decet grauitatem et candorem nostrae gentis his uulpinis artibus niti. Quanque ubi nunc est uirtus? ubi candor? ubi robur animi? O terque quaterque foelicem Germaniam, si exotica mercimonia nec uidisset unque, nec molli uictu et uestitu exoticas mores inuexisset. Non haec in contumeliam ullius gentis dico. Sed illos satis mirari non possum, qui nati in Germania non solum effoeminatas gentes, sed nescio, quo diabolico impetu, ut quaeque est barbarissima gens, ita maxime barbariem illius imitantur in habitu, uictu, motu corporis, perfidia, immanitate. Et tamen interea sceleratissimi bonorum omnium, religionis, patriae et propinquorum proditores splendidissimis bonorum titulis nuncupari uolunt. Deus sanguinolentos ipsorum conatus aliquando retundat et reprimat et liberet nos ab omni malo. Certum est eos, qui nunc tanque re bene gesta triumphant, suo tempore poenas scelerum, perfidiae et proditionis suae daturos. || [A 4r:] Sed ut redeam unde digressus sum: nec nos Germanos nec ullam gentem in terris artes uulpinae et diabolicae istae technae decent, quibus iam multi adeo utuntur, ut atri an albi sint nemo ne sub sole quidem meridiano cognoscere possit. Christus dicit Matth. v: „Sit sermo uester est, est, non, non.“20 Nos diuinis mandatis pulchra glossemata et interpretationes affingimus, si tamen affingimus et non penitus ea ex omni memoria euellimus. Sed glossemata ista et istos glossatores iudica­bit Deus iustus, fidelis et fortis. Haec postfari uoluimus in pasquillum, qui facit analysin aduerbij „interim“, quod Christo et ipsius gregi sub falso pietatis titulo obtruditur. Fecimus autem hoc magis acerbo dolore, amore et commiseratione erga oues Christi quam iracundia aut maleuolentia erga ullos homines adducti. Nam minime dubitamus, quin illud „interim“ secuturum sit longe pestilentius „postea“. Summa totius „interim“ haec est: homines miserae et fragiles bullae diuinam authoritatem ad se trahunt adeoque supra ipsum Deum se collocant, ut ea, quae Deus nobis acerrime sub poena aeternorum cruciatuum mandat, ab ipsis authoritatem sumere debeant. Nec, nisi ipsi ea permiserint, seruanda esse uideantur. Hoc est notabile illud vnd wol zu mercken. Secundo, quae Deus prohibuit, ea nobis sub poena excommunicationis mandant ijdem illi egregij homines. Ecce, hoc est regem esse. Das heist sich hinauff gesetzt in den bersten Himel vnd die hohe Maiestat als Gott selbst herunter geworffen zum schemel unserer fuͤsse.21 Also, was er verbeut, das wllen wir haben, das sol man thun. Vnd was er befilcht vnd gebeut, das wllen wir feinen Juͤnckerlein22 auß lauter gnaden „interim“, das ist ein zeitlang, so lang es vnserer liebe gefelt, nachlassen.23 Vnd wenn wirs nicht wolten nachlassen, so musts nicht geschehen, wens Gott noch zehenmal gebotten hette. So, so, all24 recht. Das heist πρὸς κέντρον λακτίζειν, widder den stachel lecken.25 Es || [A 4v:] wird dir aber bekommen, du schnes stoltz Junckerlein, wie dem hunde das graß,26 vnd werstu noch so stoltz vnd mechtig, du wirst noch in Himel nicht fliegen, der Teuffel fuͤr dich denn hinauff, welcher zuuor selbs in abgrund der Hell gestossen ist. Sed quo uehor? Es ist die warheit. Et Veritas est odiosa et a mendacio opprimitur, sed tandem resurget et dominabitur in medio inimicorum suorum.27 Nos non interim, sed semper gratias agamus aeterno patri domini nostri Iesu Christi, qui istos diaboli fucos et mille technas nobis patefecit, et petamus, ut cursum uitae nostrae ita dirigat et secundet, ut in suo uerbo et cognitione domini nostri Iesu Christi perseueremus usque in finem, ut digni habeamur in regno Dei, pro quo et patimur. Si tamen iustum est apud Deum retribuere retributionem ijs, qui nos tribulant et nobis, qui tribulamur requiem cum omnibus sanctis in reuelatione domini Iesu de coelis cum angelis uirtutis eius in flamma ignis dantis28 uindictam ijs, qui non nouerunt Deum et qui non obediunt euangelio domini nostri Iesu Christi, qui poenas dabunt in interitu aeternas a facie domini et a gloria uirtutis eius, cum uenerit glorificari in sanctis suis et admirabilis fieri in omnibus, qui crediderunt. Amen. Quae de causa pro mea consuetudine breuiter simpliciterque dixi, ea confido probata esse bonis omnibus. Quae non fori neque iudicali consuetudine et de praesentium temporum statu et de hominum malitia locutus sum, ea, o piae mentes, a uobis spero esse in bonam partem accepta, ab eo, qui iudicium exercet, certe scio.