Text

Transkription
bearbeitet von Janne van der Loop
[Inhaltsverzeichnis]

Transkription

Hinweis

Der Edition liegt einen Artikel der Zeitschrift für das deutsche Altertum vor. [Work in progress] 1

[61r] Alden ghenen de dar bichtene synt den ys noet eynne ghemeyne bicht. Welker2 ghemeyne bicht is so grote macht dat se von redelike daghelikes sunde vordelghet3 vnde de doetliken sunde dar eyn mensche nicht en dencket de halet se aff vnde daer vmme to der nutticheyt der ghener de dar bichtene synt. Ich mester andreas van hyspanyen des romeschen houes de mynneste penitentiarius eyn arm byscop ordinis sancti benedicti gheeschet van den ghenen de my bychtene weren hebbe ick ghesamelt desse ghemeyne bycht uet vele segghinghe der hillighen vaders myt korten worden want ick hebbe to male duncker ghesat yn myner anderen groten bycht.4 In den ersten make eyn teken des hillighen cruces Vnde

[61v] segghe: Ick schuldighe vnd grote sunder bichte den almechtighen gode der hillighen iuncferen marien sunte mychahel arsengel vnde den hillighen apostelen petro vnde paulo vnde mynen apostolo • N • vnde alle godes hilligen vnde yw mynen gheystliken vader wante ick hebbe to male seer ghesundighet van der ver dat ick beghan to sundeghen bijt vp desse yeghenwordichghen5 dach dotlick suntlich deghelick myt ghedachten vulbort lusten sprecken rade ghesichte warden vorghetinge vnde werken [myt] teghen gode den almechtighen vader vormydst der crancheyt der natuer teghen den sone godes vermeydst vnwetenheyt vnde blyntheyt der selen teghen den hillyghen gheest vormydst

[62r] boesheyt vnde vorhardynghe vnde vormydst wylligher ghewoente to sundighen. Ich bekenne dat ich ghesundighet heb teghen mynen gode ock myt dancken spraken myt wercken vnde myt vorsumenisse. Vnde vader ten ersten hebbe ick ghesundighet myt ghedachten wante wallust des vleysches ouervloet vnkuscheyt houerdicheyt desser werlt eer rikedaghe hebbe ick ghedacht to hebbene vnde hebbe de seer begheert. Ick hebbe vulboert ghegeuen lesterliken dancken vnde so grote andacht hadde ich yn de vnde wallust dat ich myner ghedancken myt den wercken6 hadde vullenbracht behaluen de fruchte vnde schemede der werlt de kerkede my dar af.

[62v] Ick en hebbe ock myn tijde nicht ghelesen myt den herten vnde myt den synnen vnde en heb ock gode nicht ghelouet vnde en hebbe ock vp ene noch vp de to komenne werlt of vp den iunxtendach ghedacht vnde. Ick hebbe de bekoringhe des vleysches des duuels in der werlt to my ghenomen vnde nicht weder staen vnd hebbe ein vulbort gegeuen vnde hebbe wrake vake begheert vnde hebbe vake de leue ghefenset7 in myner keghenheit en heb ick nycht hat duldicheit. Ick hebbe ghegaen yn der begherte des herten vnde hebbe myt den werken8 vullenbracht de ick to ghedanken brengen konde wo ick ghesundiget heb leue vader myt ghedachten

[63r] geue ich my schuldich vnde segge myne schult. Ten anderen male hebbe ick ghesundighet myt spreken wante ick hebbe vake ouervlodichliken vnde vnnutlike ghesproken myne gode vnde synen hillighen hebbe ick vake hoenspraket vnde ick hebbe gode berispet van synen werken myne eghenen sunde hebbe ick beschermet ende en sculdighet ick hebbe idelike9 ghesworen vnde hebbe verraden mynen euen kersten menschen eer leuen vnde werck heb ick gherichtet verkeert vnde heb om een quaet gheruchte ghemaket eede vnde ghelofte en heb ick nycht bewaert vnde hebbe dat ergher ghemaket ick heb

[63v] vele lude myt worden bedrogen vnde hebbe valsche tuchnisse gheuen vnde hebbe schedeliken gheloghen vnde hebbe mynen euen kersten menschen ghevlocket vnde heb se belastert vnde gheschant vnde hebbe somygher lude vruntscap ghekregen myt loghennachtighen worden kijfachtighe vnde desperate sake heb ick anghenomen vnde heb gheseget twydracht vnde ick heb quelliken gheraden vnde ick ghewesen twygtungich. Ick hebbe my seluen ghelouet vnde hemelike dynghe openbaert vnbeschedelike heb ick ghelouet vnde honesche lofte en heb ick nicht vorvullet. Ick heb unbarlike yn mynen lachene

[64r] gheweset. Van anderen luden heb ick gesacht lesterlike vnde schentlike dynghe vnde hebbe droghenaftich wesen in mynen worden. Ick hebbe ghesweghen der wort godes vnde en heb nicht gheleert noch ghecorrigert vnde en heb ghemanet mynen euen kerstenen menschen. Myne tijde en heb ick nicht bequemelike lesen. Ick en heb nicht ghebichtet. Ick en heb vnsen heren god nicht vntfangen vnde heb nicht danckbar ghewesen vor de waldaet de he my ghedaen heft. Des morgens vnde in der tafelen vnde des anendes en heb ick gode nenen danck gesacht noch ghedaen10 ende en heb de anderen hilgen ampte nicht gudertierlike ghedaen vnde hebbe myne

[64v] tunghen vp ghelosset to ydelen worden. Wo ick nv myt sprekene ghesundighet heb segge ick leue vader myne schult vnde gheue my schuldich. Ten derden male heb ick ghesundighet myt den wercken mannygherleye wys. Ende ten erste male bekenne ick dat ich gesundiget hebbe tegen gode vnde tegen mynen euenen kerstenen menschen de seuen dotlike sunde vnde ten ersten yn houerdicheyt wante ich hebbe ghedaen houerdicheit wat ick wal myt groter excellencien vor wesen den anderen vnde ick hadde yn mynen wercken ydele glorien van mynen rykedaghen eer gheslechte edelheyt vnde suuercheyt mynes lyues heb ick my vorromet vnde ick

[65r] arbeydede dar na dat ich heerlicheyt hebben mochte bouen de anderen. Ich hebbe ghewesen vnhoersam mynen prelaten vnde ouersten de censuren vnde gebode der kercken der en achtede ich nicht. Ich hebbe gewiesen eyn ypocrita vnd hebbe ghewiesen lestich vnde vorhardet to sundighen bichten penitencie doen vnde vnsen heren to vntfane heb ick vorsmaet myne egene olderen vnde de nedersten heb ick vorsmaet myne knechte myne kende heb ick en wechgheyaghet van my myt homodyghen worden. Ick heb licht gheweset myt worden vnde mynen eghenen wyllen wolde ick al tijt vorvullen vnide ick was al tijt in mynen worden vnde wercken

[65v] nicht als eyn ander myne eghenen sunde heb ick vntsculdighet vnde beschermet. Ick hebbe gheringhe gheloft vnde hebbe vndanckbar gheweset gode vnde den luden van erer wal daet. De auaricia11 Van der ghyricheyt. Ich hebbe ghesundiget yn der sunde der ghiricheit vnde begheerte wante ick heb vnredelike eykedaghe vnde gheystlike leue begheert vnde leyf ghehat. Ich heb ander lude guet ghenomen vnde heb dat gheholden myt vnrechte. Ich hebbe ghewesen karich my yn myner notroft vnde ock meynen neghesten vnde ock yn der gheuinghe der almyssen vmme gheldes wyllen vnde vmme eer vnde vm gheistliker

[66r] leue wyllen heb ick ghesacht gedaen vnde vorworuen vele valscher tuchnisse vele valscher breue verrederye vnde ouerspyl scaden myt mynen euen kersten menschen woker symonien bedreginge droghene roeff diefstal12 logene quade saken vnrechte sentencien wercke der tyrannen quade kopenscap valsche tughe valsche breue der bosen vnder myner mage promocien yn der kercken godes vnde spele de van ghelucke komen vnde dobelsteyne. De luxuria13 Van der vnkuscheyt. Ich hebbe ghesundiget yn der vnkuscheit wante ick hebbe lusten vnde ghedachten vnde pollucien in mynen eghenen lyue ghehat vnde ick hebbe vnkusch ghewesen myt worden

[66v] myt tasten myt vnbeuanginge myt kussinge vnde heb vnderwylen myt vnhoueschen worden vnd wercken vrowen lesterliken bekant vnde leef ghehat vnde wattan dat ick des vake myt den wercken nicht vullenbrachte nochtan overspil weldinge vnde sunde tegen de natuer heb ick beghert to done. Van den hate14 Van den hate. Ick hebbe ghesundiget yn hate wante eer gheruchte promocien mynes euenen menschen vmme hates wyllen heb ick beghert to versturne vnde to hyndern vnde van synen scaden vnde vngelucke vrowede ich my vnde van syner schycheit bedrouede ich my vnde verdrukede syn guet gheruchte so vele als ick kunde.

[67r] Van ouervraet. Ick hebbe ghesundiget in ouervraet wante ich hebbe vake eer ghegeten vnde ghedruncken dant sick gheborde vnde ick hebbe my vorvullet myt vullede spise vnde den dranck heb ick ghirliken ghenomen. Ick heb to vake ghegheten vnde ghedruncker des lecker vnde lustlike spyse na myns vleysches lust heb ick gheworuen. Ich hebbe de bierhuse vnde wienhuse ghesocht vnde yn den smake der spyse vnde des dranckes heb ick lusten ghehat. Van den torne. Ich hebbe ghesundiget yn der sunde des tornes wante ick tornich gheweset heb mynen euen mynschen den ghenen de

[67v] vnder my weren sunder sake vmme tornes wyllen heb ick my vake ghewraken vnde vntemelich vnrecht en wol ich nicht lyden. In tornynghen mode heb ick gode ghehoenspraket vnde hebbe de lude ghelastert vnde ick hebbe ghert to hynderne mynen euenen mynschen yn syner personen vnde yn synen guden. Ich heb olden hat yn mynen herten gedregen. Ich hebbe ghemaket ropen yn mynen torne vnde ick hebbe ghemaket twygdracht vnde den ghenen de van my vorghifnisse beden en heb ick nycht ghetwydet. Van der tracheit. Ick hebbe ghesundiget yn der tracheyt want de

[68r] guden dynghe de ich sculdich was to done de en dede ich nycht vnde15 ich sculdich was leef to hebbene de en heb ick nicht lef ghehat vnde de quaden dynghe de ick sculdich was to vlene en heb ick nycht ghevluen meer dar heb ick na ghelopen myt den wercken vorvullet. Ich en hebbe myn broet nycht gesocht myt arbeyde vnde ick hebbe lancksem vnde traech ghewesen to bychtene vnde penitencie to done vnde gude werke de ouermydst my begunnen weren en heb ik nycht vorvullet vnde dat werck godes heb ick sunder andacht

[68v] ghedaen. Ich heb seer wlack ghewesen yn den denste godes. In mynen ghetiden vnde yn denste godes en hebbe ick nene ynnicheit ghehat vnde wan ick eyn guet werck dede dat vullenbrachte ick myt bedroefnyssen vnde schemede vnde de ghelofte de ick louede en heb ick nicht vorvullet vnde en hebbe nicht gheuastet. Wo ick nu yn den seuen dotliken sunden ghesundighet heb gheue ich my sculdich voer gode vnde vor yw. Van den tien gheboden.16 Ten verden male hebbe ick ghesundiget wante ick heb de ghebode godes ouertreden myt den werke vnde myt den wyllen. Ten ersten en heb

[69r] ick gode nicht leef ghehat van mynen gantsen herten en heb syr17 nicht ghevruchtet en heb syr nicht ghedeynet en heb syr nicht angebedet vnde ick en hebbe nynen starken ghelouen noch hopene van em vnde yn em ghehat wante ick hebbe meer betruwet vnde ghelouen ghehat van wyckynghe yn lotene yn toueryge yn wychleryge yn ketterye yn falschen leren dan yn gode vnde yn de hillighen scrift. Van den anderen ghebode den namen godes heb ick ydel in mynen munt ghenomen. Ich hebbe vake ghesworen sunder sake vnde ick heb valsche eede pronunciert ich hebbe ghesworen vp dat hillighe ewangelium vnde

[69v] ick heb ghelouet vnde ghehoenspraket gode vnde syne hilligen. Van den derden gebode. Ten derden male den sundach vnde ander hillige dage en heb ick nicht gheviret myt myssen myt predicaten vnde almyssen. Meer vp de dage heb ick myn ghesynne geboden to gane to arbeyden vnde hebbe anghedacht vp de daghe wertlike dynghe vnde heb my vp de dage meer gheuen vp de vroude der werlt vp ouervlodicheyt vnkuscheit dan vp ander dage. Van den vierden ghebode. Ten vierden male en heb ick nicht gheeert mynen vader vnde myne moder vnde en heb em ock nicht to hulpe comen yn eren noden vnde hebbe se

[70r] vake to torne ghebracht. Mynen prelaten vnde gheistliken veders vnde der hilligher moder der kercken en heb ich nicht ghedaen schuldighe erwerdicheit vnde hebbe na den censuren nicht ghevraghet vnde yn ene vorsmanynge der slotel der hillighen kercken heb ick gheselscap ghehat myt den bennyghen vnde vnghelouighen vnde de decimen de ick der hillighen kercken schuldich was en heb ick nicht gans betalet. Van den vijften ghebode. Ten viften male heb ick begert to quettene mynen euen kerstenen menschen wal en dede ick des myt den wercken nicht nochtan begheerde ick en to quettene myt

[70v] vulborde vnde myt wyllen yn syner personen vnde yn synen guden vnde hebbe ene to vuert war ick konde Ick heb ock mynen euenen menschen gheslagen vnde heb wal clercke gheslagen. Ich heb ock yn den ampte der rechtuerdicheyt vnde yn den pynen wreet ghewesen. Van den sesten ghebode. Ten seesten male heb ick echtemans huesvrowen begheert to ouerspele vnde heb se ghebracht myt worden myt gheloften vnde gaue to ouerspele vnde heb my vele beulecket myt ouerspele myt ghedachten werken tastynge droghenaftighen eeden sinekenen worden vnde myt anderen dynghen. Van

[71r] den seueden ghebode. Ten seueden male heb ick ghenomen myt vnrechte van den hilgen steden of anderen steden ander lude guet. De gude der kercken vnde de gude der armen heb ick myt vnrechte my vnderwunden bed de dynghe de ick vant en heb ick den ghenen nicht weder gedaen den ghenen den so horden vnde de ick ock ghenomen heb en heb ick nycht vorvullet den lesten wyllen der doden yn den testamente. Van den achtede gheboden. Ten achteden male heb ick ghesundiget tegen mynen euenen menschen myt vp sate der apenbarn vnde hemeliken boesheyt. Ich hebbe valsche tuchnysse gheuen. Ich hebbe

[71v] vorwornen valsche tughe vnde valsche scrift vnde heb de rechte tegen em vorkeert interpreteert vnde hebbe ghehindert de rechtuerdicheyt vnde heb syn gheruchte leuen vnde seede so vele als ick konde besmuttet18 vnde heb quade wort teghen em ghesproken vnde hebbe scande vnde twydracht gheseghet. Van den negheden ghebode. Ten negheden male heb ick vntemelike begheert de huesvrowen myns euenen menschen vnde gheystlike personen minnen vnde ander personen de gode gelofte gedan hebben. An eer suverlicheyt heb ick my vorfrowet. In vnkuschliker leue heb ick ghebrant vnde ich heb ghearbeydet sey to sene

[72r] vnde see to hebbene heb ich seer ghearbeydet vnde heb nicht anghesien dat se verbunden weren gode vnde der hillighen kercken myt gheloften. Van den tienden ghebode. Ten tienden male heb ich ghearbeydet to krigene huser acker rykedage wyngarden gheystlike lene vnde ander besittynghe myns euenen menschen vor mydst drogene myt nyger vyndynghe vnde cloeckheyt myt ghewelde vnde myt maginge vnde heb dar vm kijf myt ein vntployten an gheheuen vnrechtuerdynghe sake heb ick angheuen vnde heb yn den saken droghenachtlike vortgheganghen vnde ich heb den richter vnde procurator vnrecht

[72v] vnderwyset so vele als ich konde mynen euenen menschen heb ick berouet syns gudes. Heb ich gicht ghesundiget tegen de tien ghebode welck geue ich my schuldich vnde bekenne dat gode vnde yw. Van den sunden aller leede. Ten elften male heb ick ghesundighet myt den wercke teghen gode myt al mynen leeden myt den vijf synnen myns lieues want myt mynen houede gode vnde mynen ouersten en heb ick myne eerwerdicheyt ghedaen mynen hals teghen em nicht gheboget. Ich heb myn haer ghesyert vm gheelicheyt wyllen myn oghenbraden heb ich myt vorsate ghesiert Ich hebbe strengelike gheseen vnde

[73r] ghelaten myne oren heb ick gheboghe to horne vnkusche wort achterclapp vnde to anderen quaden myns euenen mynschen vnde de ich horde heb ick vake geopenbaert vnde dar meer to ghesacht dan ick ghehort hadde vnde begheerde so syn eer gheruchte vnde leuen to lasteren vnde wertlike dynghe sunde ouerredinghe quaet gheruchte der lude heb ick beghert to horne vnde de my bestraffeden heb ick ghehatet vnde de my sterkede yn quaden dynghen den heb ich lef ghehat. Predicate berispinghe heb ick vorsmaet. Ich heb myn oghen vnde anghesichte ghefarwet vnde heb begheert eyn ander formen dan my vnse heer god gegeuen heft vp dat ich de frowen

[73v] dar mede mochte beweghen Ich heb mynen munt ghescikket to sprekene loghene hoensprake houerdicheyt scande achterclap laster vnhouesche dynghe ydelheyt falscheyt wertlicheyt lesterlike dynghen quaden exemple Ich hebbe myne tunghen gheschicket to smakene sote dynger lecker dynghe vnde en wechgheworpen bytter dynghe dar wal eyn arm mynsche af gegheten hadde. Myne skaten heb ick vorvullet myt ouervlodicheyt vulheyt begherte meer dan de natuer eschede van ouervlodicheyt vnde ouervraet heb ich my vordoruen vnde cranck geworden myn leuen heb ick mede vorkortet myne natuerlicheyt heb ick mede vorteert. Ich hebbe my

[74r] traech ghemaket vnde lancksem to bedene vnde to den denste godes. Myt mynen handen heb ich ander lude guet ghenomen vnde heb myt den henden lesterliken de lede memmen schemede der frowen anghetastet de my brachten to begherten vnde heb an ghetastet myn lief vnde leede vnschemelike vnde de leede de dar gheschikket weren to der telinghe heb ick vulghemaket myt vnkuscheyt. Myne kneeen en heb ick nicht gheboget tegen mynen gode vnde synen hillighen vnde de ouersten prelaten dede stede godes hilllighen en heb ick nycht gheert als ick solde. Myt den voten heb ick ghelopen to vnkuescheyt to scelen to wertliker

[74v] ydelheyt vnde to storten dat bloet. Mynen bueck heb ick ghegeuen der vnkuscheyt vnde der vulheyt In den lenden heb ick to gheherdet to begherynghe der vnkuscheyt. In den herten heb ick ghehat ydele dancken quade vp sate de ick myt den wercke hadde vullenbracht mer de fruchte der werlt vnde de schemede kerckede my dar aff19 wo ick wo myt yenyghen leede myns lyues gode ghemoyt heb segge ich myne schult vnde bekenne dat gode vnde yw dat ick groslike ghesundighet hebbe. Van der sunde der wercke der barmherticheyt. Ten sesten male heb ick ghesundiget myt versumenisse vele guder wercke want myt den armen vnde

[75r] de dar was yn noeden en heb ich neet ghedaen de wercke der barmherticheit so vele als ick konde. Ten ersten en heb ick nyet ghegeuen broet eten to den hungergen den dorstighen en heb ick nyet ghelauet. Pelegrime vnde de dar dwelene weren en heb ick neet ghelet yn myn hues noch ghewyset to den rechten weghe. Den krancken en het ick neet ghevandet. Den bloten nicht ghecledet. De myt vnrechte ghevanghen was neet ghelost vnde de doden nicht begrauen noch begrauen laten. To den gheystliken werke dar ick to sculdich was en heb ick neet vorvullet. Ich en hebbe neet geleert de vnwetenen de dar horen to den heyle der

[75v] seylen de dar was berouet der menscheliken hulpe vnde den sunder en heb ick neet ghegeuen raet de miskotighen en heb ick neet gheraden. De dar dwelene vnde sundigene was en heb ick niet corrigeret. De dar bedrouet was en heb ich neet ghestercket. De my quade dynghe deden vnde keghen my murmurerden en heb ich nicht bespaert. Vnrecht en heb ich nicht sachtmodeliken gheleden. Vnde ick en heb nicht ghebeden vnsen heren gode vor myne vrunt vnde vyande wo ick wo ghesundighet hebbe dat ick vorgheten heb de wercke der barmherticheit bekenne ich myne schult wante

[76r] ick heb ghesundighet vnde gheue my sculdig vor gode vnde vor yw Van den xij puncten20 des ghelouen.21 Ten seuenden male heb ick ghesundiget wante ick en heb de puncte22 des ghelouen nycht sterkelike yn mynen herten gheloft vnde hebbe der neet vorbredet to den loue godes vorwar vnder wylen heb ich wal ghetwyuelt tegen de articule des ghelouen vnde dat sacrament des altaers vnde yn anderen puncten des hillighen ghelouen. Tegen de yoden vnghelouighen ketters vnde de dar vnhorsam weren der hillighen kercken en heb ick neet beschermet vnde gheprediket vnder

[76v] wylen vmme vruchten wyllen vnder wylen vmme liefte wyllen. Vnde gerne heb ich gehort dwelynghe tegen den kersten ghelouen. Van den sacramenten der kercken. Ten achteden male heb ick ghesundighet want ick heb de sacramente der hilligen kercken als eyn guet kersten mensche vorgheten vnde achterghelaten. Ten ersten malen byn ick ghedopet vnde den duuele vnde syner houerdiceheyt en heb ich nicht vorsaket als ick louede yn der dope. Ick byn confirmert vnde ghevermelt vnde hebbe my gheschamet to sprekene vnde to predikene den ghelouen godes vnde de warde vmme vruchte wyllen der werlt. Den orden der echtscop en heb ick nicht

[77r] bewaert noch gheert. De orden der hilligen kercken heb ick vnwerdeliken ghenomen vnde heb se23 vnhoueslike tractert vnde heb de vulghemaket vnde snode gherekent myt mynen bosen vorkeerden wercke vnde exempelen vnde de dynghe de ick seluen predikede corrigeer leer en heb ick myt den werke neet24 vullenbracht. Ick en heb nyne penitencie ghedaen of vastinghe of ghebet of almyssen vor myne sunde. De gude der kercken heb ich ydelen vorteert houerdelike to ghebracht de gheistliken gude heb ick ghegeuen wertliken personen mynen vrunden vnde maghen vnde mynen kundynnen vnd heb

[77v] ock mynen kynderen ghegheuen van den guden der kerken. Ich hebbe vorgheten to nemene vnde to vntfane dat lycham vnses heren ihesu christi. Ock heb ick vorgheten to done myne bycht vnde heb dat lycham gods vake vntfangen sunder ynnicheyt vnde sunder groter vorouerdencknisse vnde wan ick kranck was hebbe ick vake vorkerket25 to byddene. Dat sacrament des hillighen ampts vnde heb des neet gheachtet to vntfane. Wo ick wo ghesundiget heb yn den sacramenten segge ick myne schult vor yw vnde gode. In my en ys of eyn heft nicht gheweset dat de waer gheloue gods myt

[78r] guden exempelen vnd werken. In my en ys neyn seker hopene van to komenne hemelschen guden. In my en ys nyne leue want ich en heb goet bouen al dinck nicht leff ghehat. In my en ys nyne wysheit want ich en heb neet anghedacht wan26 ick myne werke doen sole27 wat ich doen solde wo ick doen solde vnde wan ich dat doen28 solde vnde na mynen wyllen heb ick de begheerte vnberaden vullenbracht. In my en ys nyne mechticheyt want ich heb mynen syn nicht bedwunghen van quaden invalle vnde ich en heb neet corrigeert my zelen teghende de lust der vyf synne. In my

[78v] en ys nyne starke want ick en wal nicht lyden arbeyt vasten mey sell. In my en is nyne rechtuerdicheit want ick en heb my neet gheboget van quaden dynghen vnde hebbe vorgeten to done gude dynghe vnde wat enen ynneliken to horde van rechte en heb ick em nicht gegheuen vnde vmme myns eghenen vordels wyllen heb ick vorgheten dat ghemeyne beste vnde dat recht der armen. Wo ich yn den seuen dogheden ghesundiget heb segge ich myne schult. Van den seuen gauen des hilgen gheystes. In my en ys nyne wysheit to contemplerne. In my en ys

[79r] nyne vorstantenisse to den lesten myns dodes vnde en dencke ock neet ouer de pyne der hellen noch den iungesten dach. In my en ys neyn raet to besene dar guet vnde to versmane dat quaet. In my en is neyn wysheit my suluen to bekennen vnde to ouerrichten myne werken. In my en ys none wyldicheyt mede duldicheit to hebben to den armen vnde to den de dar ghepyneghet werden. In my en ys nicht de vruchte godes to vlene quaet dinck vnde to sokene den heyl myner selen. Vnde dat schuet vmme vntelliker sunde willen de dar meer syn wan dat sant des mers vnde ock vmme

[79v] quade vp sate vmme vorghetinghe der dogede vmme ghewonte to sundigene wo ich my sundiget hebbe yn den seuen gauen des hilligen gheistes29 gheue ich my sculdich. Ten elfte male heb ick ghesundighet went ick heb vorgheten de twelf vruchte des hilligen gheistes30 yn my en ys nicht de leue godes vnde ich en hebbe ock neyn vroude in den denste godes. In my en ys ock gheen vrede yn mynen euenen menschen. In my en is ock neyn duldicheit yn myner keghenheit en is nyne duldicheit vnde dar en is ock myne lancheit yn my an den gotliken werke.

[80r] In mynen leuen en ys ock nene guetheit. In my en is ock nene gudertierheit to mynen euenen menschen. In mynen werken en ys ock ghene houescheit vnde yn mynen seeden vnde yn meyner bedrofnisse en heb ick nyne sachtmodicheit et cetera.

Nicolaus emeda scripsit


Kommentar
1 Vgl. Janne van der Loop
2 Hs.: Wecker.
3 G ist geschwärzt, war wohl erst als y geschrieben.
4 Gemeint ist wohl Lumen confessorum, vgl. 2VL, Bd. 1 S. 339.
5 , das zweite ‚g‘ wurde wohl erst als ein h geschrieben und danach in ein g umgewandelt.
6 Deklinations-n fehlt.
7 Bedeutet geheuchelt.
8 Deklinations-n fehlt.
9 K in dem Falz.
10 Zweites e ist hochgestellt.
11 De auaricia, Rubrik am Seitenrand.
12 Hs.: dieftal.
13 De luxuria, Rubrik am Seitenrand.
14 Van den hate, Rubrik am Seitenrand.
15 Zeilensprung, Hs.: ich sculdich was to done de en dede ich nycht vnde ich sculdich was to done de en dede ich nicht vnde.
16 Wird am Seitenrand noch ergänzt „de x gebode“.
17 Wort nicht nachweisbar, scheint die Funktion eines Personalpronomens in Akkusativ zu haben.
18 Hier fehlt einen Fuß, Lat. "denigravi".
19 Kommt das mittelniederländische Wort ‚afkerken‘ das soviel heißt wie ‚nicht mehr zur Kirche gehen‘ am nahesten.
20 Fuß zu viel in der Hs.
21 Hs.: gheleuen.
22 Hs.: punte.
23 Zeilensprung, Hs.: vnde heb se vnde heb se
24 Hochgestelltes e.
25 Kommt das mittelniederländische Wort ‚verkerkeren‘ das soviel heißt wie ‚verderben, auf eine falsche Art machen oder durchbringen‘ am nahesten.
26 W ist geschwärtzt.
27 Kommt wahrscheinlich vom mittelniederländischem Verb ‚sullen‘ was ‚sollen‘ heißt.
28 Hochgesteltes e.
29 Hs.: ghestes.
30 Hs.: ghestes.
Seite drucken

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000236/tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000236/tei-transcript.xsl