e
SI dolores et cruciatus quos Iesus Christus Dei Filius et Deus ipse,
Deus a se,
Filius a Patre, Deus ante tempora, homo in tempore,
propter nos et propter nostram
salutem pati voluit, non magis
studium devotionis et gratitudinem quam facundiae
dexteritatem
requirerent; non immerito me et imbecillitas ingenii, et ne me-
diocris quidem in dicendo exercitatio a tam sublimi argumento
[Seite 157]
revocarent, praesertim cum tot ingentes animae, tot divini heroes,
tot
doctores et lumina Ecclesiae eruditam suam pietatem adeo hic
exercuerint, ut
religiosa magis invidia quam par eloquentiae felici-
tas aemulis omnibus relicta
sit. Sed cum inexhausti hujus amoris
mysterium ubique humanam sapientiam,
humilitatem nunquam
rejiciat: nos cujus rei magnitudinem cogitationibus assequi non
valemus, ejus ordinem grato animo considerabimus, et pro doctri-
na
reverentiam, piam contemplationem pro anxia verborum col-
locatione ad Salvatoris
nostri passionem adferemus. Altius autem
ea repetenda est quam a cruce, quae
terminus potius ejus quam
summa dici debet: ita omnis vita Christi calamitas,
miseria, pau-
pertas et continua passio est. Deserit primo regium coeli solium
et nondum natus exulat. Nascitur deinde in tugurio, reponitur in
praesepe, cui
se totum hoc universum debet. Ad infantem pecudes
citius veniunt, quam ii
propter quos venit. Mox qui in stabulo
lachrymas, effundit in templo sanguinem.
Infans adhuc reges et
regum filios hostes habet. Docere vero cum incipit, quas non
furias,
quae probra, quem livorem in se non concitat? Monstrat coeli viam,
et
seductor audit; cognitionem Dei Deus ipse propagat, et spretor
sa-[B1
b]crorum; docet pietatem, et blasphemus; annunciat pacem,
et fax belli civilis; tollit peccata mundi, medetur insanis, et furiosus;
ejicit Diabolos, et Diabolus vocatur; a quocunque tandem alios li-
berat,
illius insimulatur. Miracula miraculis cumulat: vertit aquam
in vinum; subjugat
ventos; suam famem domat, aliorum ut consu-
lat; jubet panem sub dentibus
crescere et plus quam totum super-
esse; indurat undas et transit siccis pedibus;
pisces ut vectigal pro se
solvant, e profundo maris accersit; virentibus arboribus
humorem
exhaurit, aridis manibus eundem reddit; desperatae sanitatis unica
voce restituit; coecis oculos, mutis linguas, surdis aures recludit;
ac
postquam coelum, terram et mare testes suae divinitatis addu-
xit, inferos etiam
aggreditur, et mortuos revocat in vitam, ne vivis
solum prosit. Ubique se Dei
filium, ubique Deum, ubique Messiam
quem electa a tot seculis gens expectaverant
probat. Ubique natu-
ra rerum hoc ipsum testatur. Illi quid faciunt? Agnum
immacula-
tum cujus memoriam tandiu celebraverant, stellam ex Iacob quam
Balaam praedicaverat, virgam Iessae quae radice abyssum terrae,
vertice
olympum occupat, Patrem populi sui plerique non nove-
runt, quidam noverunt et
dissimulant, plurimi vero ignominiis,
probris, malis omnibus afficere, crucifigere
malunt denique quam
[Seite 158]
agnoscere. Post tam ingentes itaque calamitates
f et miserias,
post moerorem, sitim, famem, aestum,
frigus et exilium, unum
adhuc restabat, ut moreretur. In cujus quidem ultimae
passionis
exaggerationem totius generis humani scelera, horror mortis, furor
inferorum et potestates, gravissima aeterni Patris ira, et cruciatus
quos
nemo hominum solus, imo ne omnes quidem homines sustine-
re potuissent,
conspiraverunt. Tot ac tantis divinae justitiae poe-
nis, quarum magnitudinem
nullus dolor aequat, major est Salva-
toris nostri amor erga nos et bonitas.
Antequam ingreditur viam
quam ire solus potest, qua constantia, fortitudine,
perseverantia
et quaecunque alia duris opposita virtus est, discipulis, quos a-
[B2
a]mico nomine filiolos appellat, valedicit! Pedes
etiam, quibus
fugerunt postea, lavat. Comitem prius suum, deinde proditorem
deplorat; quem ut labore quaerendi sublevet, spississima nocte iter
facit, transit torrentem, in hortum precibus ante, nunc et oblationi
suae
destinatum quasi festinat. Commoratur ibi, labentibus in
somnum discipulis, solus
tanquam in carcere, stansque reus ad
tribunal DEI, ac prae vehementia luctae ad
ultimam perductus
tristitiam et sanguinem exudans, mortem, quam tantopere formi-
dat, tamen non refugit. Iudae artibus instructo, quas a se magi-
stro
non didicerat, et micantibus undique gladiis facibusque cincto
occurrit; aurem
servi a Petro abscissam manu, quam ingratus mox
ligat, restituit; militibus captivo
plus trepidantibus ultro se in-
indulget, ac vinculorum molestiam inexuperabili
patientia suffert.
Socii eum secuti ut oves pastore abrepto dissipantur;
Iohannes, qui
e sancto pectore super quod in coena recubuerat infinita divinae
gratiae mysteria perceperat, dilectissimus ille omnium, aquila in
nubibus, vix
non avolat; fortissimus Apostolorum, qui mori una
volebat, jam nec ad judicem ire
una potest; gelu et corpus trepi-
dantis attentavit et animum, commoratur in
vestibulo; ore, quo sa-
lutis suae pignus non ita diu exceperat, salutem mundi
ejurat, ac ne
ostiariam quidem eamque non aspere percontantem tolerat. Itane,
Petre, Christum, cum quo antea vigilare non poteras, cujus nunc
etiam nomen
profiteri non audes, ad mortem usque comitaberis?
Iam discis, Domini tui
passionem aemulos habere, pares non ha-
bere; et si maxime posses, mori cum ipso
pro omnibus moriente, non
esset mori. Disce interim, et superbi a te, quam nihil
hoc sit quod
[Seite 159]
jactamus, quam laboret magnitudo humana, quam vanae sint vires
mortalium
absque illius ope, qui sine tua potest omnia. Stat itaque
pontifex generis humani
ante pontificem Caipham, a cujus socero
Anna jam venerat, iturus mox ad Pilatum, ab
illo ad Herodem, ab
hoc rursus ad Pilatum: ut testimonium [B2
b] innocentiae, quod
postea coelum, sol et terra reddet,
nunc etiam et alii et ipsa judi-
cum multitudo vel invitis extorqueat. Iudam
delicti conscientia
furentem totus mundus non capit; agnoscit se plus quam magi-
strum prodidisse, reddit emptoribus pretium perfidiae, laqueo sce- leris sui
eventum praevertit, et damnatum spiritum cum intestinis
effundit. Uxor
Pilati somnio solicitata maritum ab injusta damna-
tione dehortatur. Ipse Pontius
inspicit querelam, sentit leges in-
sontem absolvere, invidiam accusare, et timens
offensam plebis,
optat etiam crimen dari posse: non invenit. Tentat itaque prius
caetera omnia, donec tumultuantium pertinacia victus extrema
etiam
permittit. At scelestae factionis insania quid pejus, quid ma-
gis nefarium? Quid
tot vocibus improbis et vexationibus simile
excogitari potest? Omnem orationem,
omnem sensum excedunt,
quae demens populus quasi timens ne quid relinquat, et
ingeniosa
crudelitate comminiscitur, et audacter perpetrat. Verissimum
Dominum, veritatem ipsam,
qui facinus nullum admisit, in
cujusg
ore non inventus est dolus, testimoniis premunt et
mendaciis. In-
fimae sortis lixa Domino coeli et terrae malas pulsat. Vilissimi
mortalium, terrae filii, infelices linguas convitio ejus exercent,
oculos Solis justitiae velo petulanter obnubunt, faciem quam
fluctus maris
reveriti sunt purgamentis oris immundissimi asper-
gunt, vestem candidam, quasi ita
coacti innocentiam agnoscerent,
humeris injiciunt, tacentem despiciunt, suggillant
et irrident. Bar-
rabam seditiosum et desperatissimum latronem ac similem sui
odio insontis insontem faciunt; nemo denique non vapulantis in-
juria
veluti cibo se replet. Pilatus etiam postquam saevientium mi-
nas nequicquam
interpellasset, furere cum insanientibus cogitur,
eumque, ne quid crudelius
eveniat, tractat crudelissime. Caput,
abyssum imperscrutabilis sapientiae, spinis
sauciat, flagris ex
more suae gentis coeleste latus exhaurit, artubus
cruentis ejusdem
coloris vestem per ludibrium applicat, si tam truci spectaculo
im-[B3
a]placabilis rabiosorum iracundia detumescat.
Ipse
quasi
h
agnus mansuetus qui portatur ad lanienam, adversus insultus
canum
ne loquitur quidem, labascens corpus excelso, inconcusso et regali
[Seite 160]
animo fulcit, ac patienter quicquid nobis remisit excipit. Pontius
itaque
consumpto reliquarum omnium poenarum argumento,
vibicibus, sputo et sanguine
sordentem palam oculis omnium
ostentat, et,
Ecce, ait,
homo. Quid ultra petitis, Iudaei, aut quid
vultis? Quid
sufficit iratis, si hoc non sufficit? Ecce homo, cujus a
capillis usque ad ungues
nulla pars corporis ignominia vacua est.
Formae decus, coma sanguine est concreta,
frons spinarum cica-
tricibus scissa, facies sputi vestigiis inquinata, terga notis
flagel-
lorum variegata, labra colaphis tumentia, manus vinculorum sul-
cis luridae, pedes marcidi aegre subsistunt, totum denique cor-
pus unum est
vulnus. Si populi scelera solus perpetrasset, satiari
possetis poena quam videtis.
Ecce iterum, ecce rex vester, Hebraei.
Ecce homo, inquit.
Sed his etiam apud obcoecatas coelesti dis-
positione mentes nihil proficit.
Perseverat furor, saeviunt proce-
res cum plebe, et ut cruci vix adhuc
spirans affigatur instant. Tot
convitiis defatigatus aquam Romanus poscit, manus
abluit, quia
mentem non potest, tantaque rabie postulatum regem servili
supplicio tradit. Nulla ergo fit mora. Ferale lignum, quod ipsi ne
attingere
quidem volebant, patientissimus Isaacus subit, victo-
riae signum ut
victorem decet humeris imponit, et crucem a qua
mox feretur, fert ipse. Ne vero in
via pereat, Simonem rure ve-
nientem urbanorum factio ponderi cogit succedere, et
attritum
corpus in spem majoris saevitiae paulisper sublevare. Vincit tan-
dem
durum iter redemptor generis humani, et crucis onere, ac
tota irae aeterni
Patris mole pressus dirum Golgothae jugum
ascendit. Solum sanie, ossibus, craniis
ac putridis scelestorum reli-
quiis sordet, et cadaverum numerus languentes gressus
vix ad-
mittit. Ut sic in area damnatorum trophaea absolutorum erigan-
tur: ut
ostendatur ipsum non pro Adae [B3
b] solum, sed totius
mundi peccato mori. Acetum quoque hyssopo permixtum sitienti
iporrigunt, ut illud Prophetae fidem inveniat:
Dederunt in cibo meo
fel, cum sitirem potarunt me aceto. Quod
ore vix dignatur: sed in-
victa ac infatigabili fortitudine luctam aggreditur.
Perforantur
pedes, rumpuntur venae, diducuntur brachia, manus affiguntur,
ket maledicto ligno
factus pro nobis maledictus erigitur. Specta nunc,
anima mea,
specta truculentissimam totius mundi tragoediam,
eleva oculos, et relictis
terrestrium quisquiliis tota in hunc actum,
[Seite 161]
cujus tu quoque non leve argumentum es, veni: intuere crucem ad
quam
unusquisque nostrum suos quoque clavos adjecit. Ecce
qui coelos
inequitat, auxiliator tuus, et in magnificentia sua nubes:l
qui mensus est vola sua aquas, et coelos palmo aestimavit: qui
com-
prehendit tribus digitis pulverem terrae, et appendit
montes in sta-n
tera, et colles in bilance: qui altitudines coelorum aequat, qui
pro-o
fundior est inferis: qui ascendit super coelum coeli, ad
orientem.p
Ecce scala Paradisi, quae Iacobo somnianti apparuit. Per quem
claudi ibant,
ejus pedes sunt perfossi, per quem surdi audiebant, ejus aures mille ludibriis sunt
contaminatae, per quem coeci vide-
bant, ejus oculi guttis a fronte
manantibus caligant, qui totidem
panibus totidem millia hominum paverat, qui
mulierculae aquam
petenti vitae aquam dederat, felle potatur et aceto, per quem
mortui vivebant, ille jam morietur.
Quid ultra faciendum
erat
r
vineae meae, clamat in cruce relictus ab hominibus,
et propter ho-
mines a Deo,
quod non fecerim ei? Factus sum in
derisum omni
populo, canticum eorum tota die. Replevit me amaritudinibus,
ine-
s
briavit me absynthio, et fregit ad numerum dentes meos, cibavit
me
cinere. Quam corporis mei partem a tormentis immunem videtis?
Caput spinis, manus et pedes clavis, facies colaphis et sputo, cae-
tera omnia
flagrorum vibicibus vulnerata sunt. Quis sensus cor-
poris mei doloris est expers?
An tactus? At flagrorum ictus et cla-
vos sentio. An gustus? At felle et aceto me
potaverunt. An olfac-
tus? At in foetidissimo cadaverum et craniorum ole-[B4
a]to
pendeo. An auditus? At probra blasphemantium et
irridentium
percipio. An visus? At matrem meam cum charissimo discipulo-
rum
lachrymari video et lugere. Quid est in quo homo pati po-
test cujus ad me pars non
pervenit? Amici? Illi me deseruerunt.
Fama? Convitiis et calumniis lacerata est.
Honor? Ludibrio fui
omnibus. Facultates? Et vestibus spoliatus sum. Corpus?
Sangui-
nem pluo. Animus? Tristitia et moeror circumdedit me. Tali
sermone
Christus omnem populum suum affatur, non Hierosoly-
mitanos tantum. Ad quorum urbem
sine causa non patitur. Prae-
dictum
t
enim erat a Davide:
Deus rex noster ante saecula operatus
est salutem in medio terrae. Nihil hic fit temere.
Arbori affixus est:
[Seite 162]
ut quicquid in ea Adam perdiderat, rursum inveniat. Pendet sub
ucoelo:
Oportet
exaltari filium hominis, ut et aerem sanctificet, qui
sanctificabat terram
in qua vivebat. Hac dextra illac sinistra ex-
pansa est: ista species extremi
judicii imago est. Crux est in qua
pendet: non minus cathedra est, non minus
et tribunal. Inter
scelestos positus est: ut unum servet; qui ex reo martyr fit, et
dolores, tanquam in alieno corpore pateretur, constanter suffert.
Iuvenis
adhuc patitur: eo magis dilectionem suam nobis commen-
dat, cujus in ipsa morte
expressa videmus signa. Falsus reus veros
absolvit, et pro iis etiam
intercedit; Mariae prope crucem stanti
pectus quod Christum tulerat lachrymae
invadunt, et gemitus
suspiriis suffocati animam paene submovent. Incerta est qua
ocu-
los vertat. In terram respicit? Respersa est suo sanguine. Sursum?
Videt
laceros filii artus quos pepererat. Crederes ipso patiente tri-
stiorem. Et
hanc erigit, ac Iohannem in solatium viduitatis sibi
adoptat. Cruciario Paradisum
promittit, et ne in ipsa morte qui-
dem otiosus est. Donec tandem sanctissimam
animam Patri com-
mendans expirat. Cui spectaculo neque Sol interesse potest, sed
Iudaeis se negat; ut careant Sole qui datorem Solis et stellarum
injuste supprimunt, ut coeci fiant oculis, qui coeci sunt corde.
Densissimae
itaque tenebrae [B4
b] diem adimunt, omne coelum
se
aufert: sequi cuperet tellus quoque, nisi negaretur. Tremit ergo
sedibus suis emota
et subsultat: rupes dissiliunt, gemunt colles,
hiant petrae, velum templi
scinditur, monimenta defunctorum
patent, ipsi egrediuntur, omnia denique
creatorem suum faten-
tur. Sic humanitate moriente fortior omnibus viventibus est
divi-
nitas. Pendet Christus in cruce, et commovet omnia; tremit in
ligno, et
universum orbem terrarum concutit; moritur, et mor-
tuos resuscitat. Dum templum
quassat, summum sacerdotem,
dum velum frangit, abrogatorem ceremoniarum, dum
tonitrua
emittit, totius mundi regem, dum sepulchra reserat, dominum vi-
ventium et mortuorum se ostendit. Relictus est a Deo, non sepa-
ratus.
Relictus, quia poena quam suffert magna est, non culpa: ca-
ret enim omni culpa;
quiescit ergo divinitas. Non separatus, quia
separari a Deo non potest, qui
Deus ipse est et unum cum Patre.
Moritur ut homo, operatur ut Deus. Moritur in
carne, non cum
carne, nam ut Deus major est omni carne. Vere anima corpus relin-
quit, vere moritur Christus, sed non totus. Verbum enim, quod in
principio
erat, quod apud Deum erat, quod Deus erat, animae et
[Seite 163]
corpori manet unitum. Sic etiam mortuus homo permanet: vin-
culo personae, non
confusione substantiae. Moritur humanitas,
hoc indulget divinitas.
Nemo, inquit ipse,
tollit animam meam a
v
me, sed ego pono eam a me ipso. Potestatem habeo ponendi eam,
et
potestatem habeo rursus sumendi eam. Moritur, ideo
homo; moritur
sponte, ideo Deus est. Ut Deus facit quod vult: nam Deus esse non
potest, qui facit quod non vult, aut patitur quod alius vult. Ut ho-
mo facit,
quod Deus vult. Plura dicam: Moritur et Deus, sed non di-
vinitas: quia moritur qui
Deus et homo est. Deus de Patre sine
matre, homo de matre sine patre. De
patre principium vitae, de
matre finis mortis. De Patre alius, de matre alius: per
discretionem
substantiae, non per unitatem personae. De patre Deus, de matre
homo: de patre et matre unus [C1
a] Christus, una persona.
Sicut
enim in Trinitate tres sunt personae in una natura, ita in Christo
duae sunt naturae in una persona: divinitas apud humanitatem,
ut pati possit;
humanitas apud divinitatem, ut resurgere possit.
Ambo unus, ambo in uno, ambo idem.
Hic est, o Iudaei, quem
contumeliis, verberibus, malis omnibus affecistis, quem
proterve
occidistis. Verbum aeterni Patris, qui ab initio vobiscum locutus
est, et suavissima voce sua ubique vobis adfuit. Qui primis paren-
tibus
Diabolo jam promissis ex infinita misericordia se ipsum
promisit. Qui totam
Ecclesiam uni arcae inclusam inter medios
irati maris fluctus reservavit. Qui
salutare illud foedus cum Noa
pepigit, quod confirmavit Abrahamo patri credentium,
quod pro-
bavit patri benedictionis Isaaco, quod in Iacobo patre vestro, et
patre gentium Esau,
cujus surculus loco vestri insertus
est, mani-
w
feste ostendit. Hic est, o Iudaei, cujus adventus signum unusquis-
que vestrum
corpori suo incisum circumtulit, qui flumina suspen-
dit ut transiretis, libertatis
vestrae ex durissima servitute assertor,
perpetuus itineris per solitudines
et deserta comes, petra cujus
aquam bibistis, panis qui de coelo lapsus vos
enutrivit. Hic est qui
judices vobis constituit et reges, qui filium Isai
coronavit, qui post
longam captivitatis Babylonicae miseriam vos manumisit, qui Es-
drae ac Nehemiae consilio sacra vestra et urbem restauravit, qui
eximiis pulcherrimae Estherae dotibus nutantem rempublicam
fulcivit; cujus
praesentiam suspiriis et precibus noctu diuque in-
desinenter flagitastis. Venit
tandem, assumpsit carnem in ventre
virginis, qui regnat ab aeterno in sinu patris:
factus est quod vos
estis, qui est quod Deus est.
In propria
venit, neque recipistis eum.
x
[Seite 164]
Accepistis ab eo omnia, et omnia ipsi denegastis. Sanavit vos,
vulnerastis
ipsum. Sustulit jugum legis, contra leges ipsum sustu-
listis. Via est, et non
secuti estis. Veritas est, et mendaciis eum
ysuppressistis. Vita est, et vita ipsum spoliastis.
Factus est vobis in
lapidem offensionis et petram scandali. Caeterum
conversio-[C1
b]
nem animorum et rerum omnium post
mortem vide. Astant cruci
cum centurione milites, homines armis innutriti, flecti
difficiles,
et quod magis est, religionis Iudaicae prorsus fortassis ignari.
Vident coelum tristari, terram tremere, petras frangi, totam
denique
naturam, velut in antiquum chaos rediret, horrendo im-
petu collidi. Audiunt
elatiorem morientis vocem quam alterius
viventis. Agnoscunt inique occisum esse,
cum quo Sol etiam occi-
disset. Parcunt itaque mortuo, qui vivo non pepercerant,
nisi quod
unus eorum lancea divinum latus pertemtat. Cujus ipsa protervi-
tate ad salutem nostram Deus utitur. Ex hoc enim vulnere fons
vitae
emanat. Iudaei partim moesti partim attoniti, quaqua se
vertunt, flagitii sui
accusatores inveniunt. Pars urbem ad mactan-
dum agnum (vilem hostiam post mactatum
Salvatorem mundi)
petunt: hic inter mortuos ambulant. Pars ad templum ruit: hic
ruptum tapetem et prodita sacrorum arcana inveniunt: non obscu-
rum
desolationis suae argumentum. Nobilis senator Iosephus, ti-
midus ante et animo
fractus, sumit confidentiam corpusque de-
functi petit. Nicodemus, qui Christum
convenire vix noctu ausus
fuerat, palam eum sepulturae nunc mandat. Imbecillior
sexus, ne
nihil non mutetur, paene ipsis viris apparet fortior. Praesentes
speculatae erant omnia, decedentis clamorem exceperant; jam ad
conditorium
sequuntur, ac praeclarum devotionis et constantiae
exemplum praebent; aromata etiam
ac unguenta religiosa liberali-
tate mercantur; impendio sumptuum exiguo magno
pietatis lucro.
Longe illis beatiores, quae pro myrrha et aloe, hoc est
poenitentia
et conversione, totos census luxuriae suae instrumentis lancinant;
pro bona fama, vero castitatis unguento, medicamentis venenatam
cutem
inficiunt; pro sindone, hoc est, mente pura qua Iesum suum
involvere debebant,
vestium elegantiam, quae vermium opera et
fiunt et pereunt, ostentant.
Sepelitur itaque Christus: ut mortis
veritas constet. In horto: ut locus
perditionis fiat locus salutis.
[C2
a] In alieno
conditorio: quia pro aliena morte mortuus est. In
recenti: ut doceamur, nos quoque
per mortem ejus innovari. Lapis
ostio sepulchri advolvitur, nos etiam praeter Iesum
nihil in ani-
[Seite 165]
mum
admittamus. Corpus putredine non corrumpitur: sic virtu-
tis divinae
praestantia declaratur. Caro in terra, anima in coelo,
divinitas utrobique est.
Porro qui patientiam Christi et toleran-
tiam in passione cum horrore et
admiratione aspeximus, nunc in
resurrectione fortitudinem ejusdem longe
maximam nullo verbo-
rum conatu exprimere valemus. Qui non aperuit os suum et ut
ovis
ad mactationem ductus est, omnipotenti dextera vincula sepul-
chri
frangit, et amplissime triumphat. Evasit Diabolum: est enim
semen mulieris quod
caput serpentis conterere debebat. Evasit
mortem: est enim vita per quam
vivimus. Evasit vigiles: sic qui
venerant ut resurrectionem impedirent, eandem
coguntur fateri.
Salve leo de tribu Iuda. Salve victor invictissime. Salve
primitiae
dormientium. Salve salus nostra, qui discerpsisti chirographum
quod
contra nos erat, qui potentiam inferorum, Diabolum ac mor-
tem conculcasti
et pedibus tuis omnia subjecisti, Spes nostra et
caput credentium. Cujus membra
quod et nos singulari misericor-
dia esse voluisti, gratias agimus tibi, o Iesu,
quascunque humanae
cogitationes possunt suscipere; et rogamus, Spiritu sancto tuo,
sine
quo nihil possumus, mentes nostras velis illustrare, ut acerbissi-
mam passionem tuam et gloriosam resurrectionem intimo cum ar-
dore contemplemur,
ut pati tecum discamus pariter, et a morte
peccati resurgere. Trahe nos post te.
Accende in cordibus nostris
ignem amoris tui, et concede nobis oculos fidei, ut,
deposita inutili
humanae eruditionis opinione, quaeramus te ubi inveniris, neque
coecae rationi nimium fidamus. Da ut relictis vitae ineptiis vul-
neribus tuis nos insinuemus, et sanguine tuo pretiosissimo pasca-
mur.
Caeterum quandoquidem infelici hoc saeculo hostes veritatis
nutantem religionis
cymbam omnibus modis petunt, et [C2
b] nihil
linquunt
inausum, da ut propter nominis tui gloriam sublimi ani-
mo insultibus eorum
resistamus. Exere fortem manum tuam,
erue nos afflictos, et vindica qui tanta
protervitate genti tuae in-
sidiantur. Confunde rabiosas maledicorum linguas,
quorum viru-
lentia, proh dolor! eo prorupit, ut electam tibi Ecclesiam sedem
Antichristi, mitissimum tuum jugum jugum intolerabile, jugum
Diaboli
petulanter appellent. Retunde impia seditiosorum consilia,
qui omnibus modis hoc
agunt, ut causam nostram et tuam mundo
reddant exosam. Conserva credentes, firma
debiles, adduc errantes,
et pacem post tantas calamitates redde. Custodi piissimum
Regem
nostrum, et muneri quod ei dedisti adde perpetuitatem. Floreat
[Seite 166]
inclyta domus Palatina. Vigeat charissima nostra Silesia. Ac quia
nunc optata
veris amoenitas totum orbem quasi renovat, da ut
nos etiam veteres naevos exuamus,
vitamque nostram seria casti-
gatione renovemus. Et ne talentum quod nobis
credidisti aut otio
defodiamus, aut in vetitos vel steriles usus convertamus,
gu-
berna actiones nostras et studia, ut ad laudem tuam, reipublicae
commodum,
honorem patriae et salutem nostram unice dirigan-
tur. Denique praesta, ut animae
et corpora nostra, vasa gratiae
et misericordiae tuae, casta et incorrupta
conserventur, donec tu
eadem ista carne nostra, quae ad dexteram patris
supra coelos
coelorum sublata est, redibis, et nos cum omnibus electis
ex
misero hoc curarum et mortalitatis theatro
transferes in coeleste domicilium, qui
cum Patre et Spiritu sancto
es et eras et eris
in Saecula.
Amen.