[Formulae Puerilium Colloquiorum] Transkribiert durch Sebastian Rosenberger

➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

[Formulae Puerilium Colloquiorum]

[[1]]

[Titelseite und Anfang des Vorworts fehlen] libelllos reparare possetis, & uos quotidianæ repetitionis, uel ob characteris uenusta tem tanto minus pigeret. Gratis igitur hæc munera accipiter animis, at[que] uestrum Præceptorem, ut dignum est, diligenter colite, Valete.

SALVATIO MATVTINA Dialogus I.

Andreas. Balthasar.
A Bonus dies.
Ein guden dag.
B Deo gratia.
Godt sy danck.
A Opto tibi bonum diem.
Jck wünsche dy einen guden dag.
B Talem & tibi precor.
Jck bidde dy ock so vel.
A Bene sit tibi hoc die.
Dy schal an dessem dage wol syn.

SALVATIO MERIDIANA Dialogus II.

Blasius. Clemens.
B Salue Clemens.
Wes gegrötet Clemens.
C Salue & tu.
Wes du ock gegrötet.
[[2]]
B Salue plurimum.
Wes du seer gegrötet.
C Et tu tandundem salue.
Unde du ock so seer.
B Saluus sis tu.
Wes du gegrötet.
C Tu quoq[ue] salue.
Wes du ock gegrötet.
B Salute te impertior.
Jck geue dy heil.
C Et ego quoq[ue] te.
Unde ick dy ock.
B Iubeo te saluere.
Jck segge dy heil.
C Te quoq[ue] ego.
Unde ick dy ock.

SALVATIO VESPERTINA. Dialogus III.

Carolus. Demetrius.
C Bonus uesper.
Ein guden auent.
D Gratia deo.
Danck sy Gade.
C Hic uesper fœlix sit tibi.
Desse auent sy dy gelücklich.
D Nec tibi infœlix sit.
He sy dy nicht vngelücklich.

SVB PRIMAM FACEM noctis. [[3]] Dialogus IIII.

Detius. Eustachius.
D Sit tibi hæc nox fœlix.
Dy sy desse nacht gelückselich.
E Et tibi fausta hæc sit.
Unde se sy dy ock gelückselich.
D Faustam degas noctem.
Hebbe eine gude nacht.
E Tu quoq[ue] non infaustam.
Unde dy ock nene böse.
D Nox isthæc uobis fœlix sit.
Desse nacht sy gelückselich.
E Et tibi fœlicissima.
Se sy dy ock de gelückseligeste.

DVM ITVR CVBITVM. Dialogus V.

Fœlix. Caspar.
F Quota est hora.
Umme welcke stunde ysset
C Sonuit octauam.
Idt hefft achte geslagen.
F Eundum est cubitum.
Men schal slapen ghan.
C Non dormiturio.
My slepert nicht.
F At ego oppido.
My öuerst gantz seer.
C Tu eas cubitum.
Gha du slapen.
[[4]]
F Quid tu autem ages.
Wat wult du öuerst doen.
C Pergam legere,
Jck will noch wider lesen .
F Malo quiescere.
Jck will leuer rouwen.
C Facesse hinc Endimion.
So gahen du Bouenslepper.
F Haut te impetiuero.
Jck will dy nicht hinderen.

DVM REDITVR CVBITV. Dialogus VI.

Gabriel. Henricus.
G Heus expergissere.
Hörstu ? wack vp.
H Sine ut dormiam.
Lath my schlapen.
G Surgendi tempus est.
De tidt ys vpthostande.
H Nondum diluxit.
Idt ys noch nicht dach geworden.
G Aperi oculos.
Do de ogen vp.
H Adhuc graunantur somno.
Se sint my noch vull slapes.
G Es Glire somnolentior.
Du slepst mer als ein Rotte.
H Rogo ne sis molestus.
Leuer lath my mit freden.
[[5]]
G Non pudet te asine?
Du esel schemstu dy nicht.
H Cuius me pudeat?
Wes schal ick my schemen?
G In multam lucem stertere.
Tho slapen an den hellen dach.
H Quotam horam sonuit?
Wo vel hefft ydt geslagen?
G Iam imminet sexta.
Idt wert ytzundes sösse slan.
H Adhuc parum dormiam.
Jck will ein weinig slapen.
G Quin surgis piger?
Vuler wultu nicht vpstan?
H Ecquid tam mane.
Worumme so fro?
G Vis fuste excitari?
Mit einem knüppel will ick dy bald vpwecke[n].
H Iam surgo, pace precor.
Jtzundes sta ick vp/ ick bidde vorschone.

DVMITVR AD SCHOLAM. Dialogus VII.

Hanno. Iohannes.
H Heu quid facimus?
O we wat do wyr.
I Cursic uociferas.
Worumme röpestu also?
H Nimis diu dormiui.
Jck hebbe tho lange geslapen.
[[6]]
I Quid ita? Quid times.
Wo also? Wat früchtestu ?
H Tempus præscriptum transiit.
De rechte tidt ys vor by .
I Quod tempus dicis?
Welcke tidt meinstu .
H Horam sextam.
De söste stunde.
I Tu certe falleris.
Du errest dy.
H Tamen audui.
Hebbe ick ydt doch gehört.
I Non recte audisti.
Du heffst nicht recht gehört.
H Quotam tu audisti.
Welcke heffstu gehört?
I Audiui ultinam.
Jck hebbe den lesten gehört.
H Quota ea est?
Wo vel ys dat?
I Quinta.
Viue.
H Vtinam uerum sit.
O dat ydt war wer?
I Non est quod dubites.
Dar hebbe nennen twiuel anne.
H Oppido lætor.
Jck fröuwe my ser.

INTEREVNDVM IN SCHOLAM. [[7]] Dialogus VIII.

Iodocus. Kilianus.
I Heus heus mane.
Hörstu sta stille.
K Quid uis? Cur maneam?
Wat wultu ? Worumme schal ick stan?
I Est quod tecum loquar.
Jck hebbe ychteswat mit dy tho reden.
K Modo non uacat.
Jck hebbe ytzundes nicht dewile .
I Tantillum perneges?
Wultu my ein solches vorseggen.
K Mitte me modo.
Lath my ytzundes ghan.
I Non te dimittam.
Jck will dy nicht ghan laten.
K Enecas me furcifer?
Du boue makest my schyr dull.
I Tantum uerbum audi.
Hör nu ein wordt.
K Ecquid mea refert?
Gheit dat ock my an?
I Permultum scilicet.
Jha euen vel.
K Quid negotii est? dic.
Wat ys idt? segge.
I Dicam? modo des fidem.
Jck wilt seggen/ gelöue my ersten.
K Quam fidem darem? [[8]]
Wat schal ick dy vortruwen?
I Te nemini dicturum.
Dat du ydt nemande willest seggen.
K En tibi recipio.
Sü dat vorhete ick dy.
I Adhibe huc aurem.
Holdt dat ohr her.
K Quid aurem? clare dic.
Wat ohr? segge ydt lude.
I Arcana res est.
Idt ys ein hemelike sake.
K Tamen soli sumus.
Sy wy doch allene?
I Clare non dicam.
Jck willt nicht lude seggen.
K Ludificaris nunc me?
Du spottest nu my.
I Id est quod uolui.
Euen dat wolde ick.
K Haud impune hoc feres.
Idt schal dy nicht geschenket werden.

INTER DISCENDVM IN SCHOLA. Dialogus IX.

Kilianus. Lampertus.
K Heus tu huc sede.
Hörstu / sette dy hir her .
L Quid istic facerem?
Wat schal ick dar don?
[[9]]
K Discemus simul.
Wy willen tho samen leren.
L Rem gratam offers.
Dit ys my angeneme.
K Alter alterum doceat.
Ein schal den andern leren.
L Perlubens pareo.
Jck wolde ganz gerne.
K Quid nam tu dicis?
Wat lerstu ?
L Disco legere.
Jck lere lesen.
K Vbi nunc legis?
Wor lestu ytzundes?
L In hoc folio.
An dessem blade.
K Scis lectionem?
Kanstu de lection?
L Non admodum prompte.
Nicht altho wol.
K Quoties recitasti?
Wo vaken heffstu upgesecht?
L Semel.
eins.
Bis.
twe mal .
Ter.
der mal .
Quater.
veer mal .
Recitaui.
K Cui nam recitasti?
Wem heffstu upgesecht?
[[10]]
L Recitori scholæ.
Dem Scholmeister.
K Si quid nescis roga.
Wat du nicht kanst/ dat frage.
L Qui hoc legam.
Wo schal ick dat lesen?
K Collige literas.
Bockstaue ydt.
L Tu me obserua.
Mercke du my darup.
K Vt hæsitas lingna?
Wo stötterst du also?
L Sic assuetus sum.
Jck bin des also gewonet.
K Desuesce rursus.
Entwene dy des wedder.
L Pergam legere.
Jck will wider lesen.
K Iam uerba præcipitas.
Jtzundt ylestu tho seer.
L Tu melius doce.
Lere my ydt beter.
K Sic distincte legas.
Also vnderscheidtlick schaltu lesen.
L Tam clare haud queo
Jck kant nicht so düdtlick.
K Usu addisce.
Dorch öuinge lere ydt.
L Tentabo quid possim. [[11]]
Jck will vorsöken wat ick kann

DE CAVENDIS IN SCHOLA Coriceis. Dialogus X.

Lucas. Marcus.
L Cur tu sic mutis.
Wo bistu so stille?
M Non audeo loqui.
Jck darff nicht spreken.
L Quis te prohibet.
Wol vorbüth ydt dy?
M Præceptor noster.
Vnse Scholmeister.
L Tamen is non adest.
Js he doch nicht yegenwerdich.
M At coricei adsunt.
De vpweckers öuerst sint dar.
L Quos coriceos dicis?
Wol sint de vpweckers.
M Qui clanculum nos signant?
De vns hemelick anschriuen.
L Nullum ex his nosti?
Kenstu nenen vth en?
M Qui ego noscerem?
Wo schal ick en kennen?
L Tam caute rem agunt.
Holden se sick so hemlick?
M Ea esr illis astutia.
Se sint listich.
[[12]]
L Tu loquere Latine.
Rede du Latinisch.
M Quam uellem si scirem.
Wo gerne ick wolde so ick könde.
L At sic addisces citius.
Du werst ydt also eer leren.
M Id est, quod sim scholasticus.
Dat ys darumme ick ein schöler bin.

DE FERVLA Dialogus XI.

Martinus. Nicolaus.
M Quis hic eiulat?
Wol wenet dar?
N Ego sum miser.
Jck bin arm.
M Quo pacto miser est?
Worumme bistu arm?
N Virgis cæsus sum.
Jck bin gehouwen worden.
M Quid commeruisti?
Wat haddestu vorschuldt?
N Nihil didiceram.
Jck hadde nicht gelert.
M Merito cæsus es.
Me hefft dy billick gehouwen.
N Etiam tu me ludis?
Bespottestu my ock?
M Cur autem non didiceras?
Worumme lerdestu nicht?
[[13]]
N Post hac ero cautior.
Hir negest will ick vorsichtiger syn.

DE IENTACVLO. Dialogus XII.

Neuius. Osulandus.
N Quo tu nunc abis?
Wor gheistu ytzundes hen?
O Domum me recipio.
Jck gha tho hus.
N Quid domi ages?
Wat wultu tho hus don?
O Sumam ientaculum.
Jck will dat morgenbrodt ethen.
N Qua nam iturus es.
Welckeren weg wultu ghan?
O Hac per forum.
Dar auer dat marcket.
N Ero tibi sotius.
Jck will mit dy ghan.
O Nil opus est.
Idt ys nen nodt.
N Dedignaris me?
Vorachtestu my?
O Non, sed parco tibi.
Nein/ sunder ick schone dyner.
N Nil est quod agam.
Jck hebbe süs nicht tho dönde.
O Lubens te accipio.
Jck neme dy gerne an.
[[14]]

DE REDITV A IENTACVLO. Dialogus XIII.

Onophrius. Paulus.
O Vnde nobis redis?
Wor kumpstu her?
P A ientaculo.
Van dem morgenbrode.
O Vbi ientasti?
Wor heffstu fro morgen geten?
P Rogas domi meæ?
Fragestu in mynem huse?
O Quid ientasti?
Wat heffstu geten.
P Panem ex iure.
Ein soppe.
O Quis tecum gentauit?
Wol hefft mit dy geten?
P Tota familia.
Dat gantze husgesinde.
O Nihil mihi adfers.
Bringestu my nichtes?
P Quid tibi adferrem?
Wat scholde ick dy bringen?
O Frustum panis.
Ein stücke brodes.
P Panem quidem habeo.
Brodt hebbe ick yo wol.
O Gedo mihi partem.
Giff my ock ein deel?
[[15]]
P Accipe dimidium.
Hebbe ydt halff.
O Ago tibi gratias.
Jck segge dy danck.
P Non age, sed refer.
Nicht segge/ besonder giff danck.
O Non est unde referam,
Jck hebbe nicht wedder tho geuende .
P Non semper egebis.
Du werst nicht alle tidt nodt hebben.
O Gratum me reperies.
Du schalt my danckbar vinden.

DIALOGUS XIIII.

Petrus. Quirinus.
P Para mihi hanc pennam.
Temperer my de fedder.
Q Est tibi cultellus?
Heffstu ein messeken.
P Est sed ualde hebes.
Ja/ men ydt ys gantz stump.
Q Acutorem adfer.
Bringe her ein scharper.
P Vbi inueniam?
Wor schal ickt nemen?
Q Vtendum expete.
Lene ein.
P Adfero utere.
Jck bringe ein/ bruke ydt.
Q Vis crassam, an tenuem. [[16]]
Wiltu eynen dicken edder de klenen.
P Mediam uolo.
Jck will de midelmetigen.
Q Da atramentum.
Gyff black her.
P En atramentarium.
Sü dar dat blackhorn.
Q Da quo[ue] papyrum.
Gyeff my ock papyer.
P Et hæc in promptu est.
Dat ys ock schöne dar.
Q Papyrus perfluit.
Dat papyer schleyt dörch.
P Non habeo aliam.
Jck hebbe neyn ander.
Q Quid uis ut scribam?
Wat wultu dat ick schriue?
P Præscribe literas.
Schryeff my eyn A.b.c. vor.
Q Tu imitaberis?
Wultu ydt naschryuen?
P Ita, in hoc peto.
Ja darümme beger ickt .
Q Sæpe exscribe.
Schryff du ydt vaken vth.
P Faciam ut iubes.
Jck will don alse du büst.

INTER REDEVNDVM A SCHOLA [[17]] Dialogus XV.

Quintus. Rudolphus.
Q Vt tecum agitur?
Wo gheyt ydt dy?
R Bene mecum agitur.
Idt geyt my wol.
Q Id lubens audio.
Dat höre ick gerne.
R Gratiam habeo.
Jck dancke dy.
Q Vbi iam fuisti?
Wor bystu ytzundes gewest?
R In ludo literario.
Jn der Schole.
Q Quorsum sic properas?
Wor ylestu so hen?
R Domum uersus.
Tho huswert.
Q Quid domi ages?
Wat wultu tho hus don?
R Adornabo mensam.
Jck wil den dysch thorichten.
Q Tam mane prandes?
Estu de middages malzydt so vro?
R Obsequor parenti.
Jck do alse my de vader hett.
Q Facis ut te decer.
Du deyst alse dy getemet.
R Abeo tu uale. [[18]]
Jck gha hen/ wes gesegent.
Q Et tu quoq[ue] uale.
Wes du ock gesegent.

DVM INSTRVITVR MENSA. Dialogus XVI.

Remigius. Sebaldus.
R Puer ubi es?
Junge wor bistu ?
S Adsum, quid me uis?
Hyr bin ick/ wat wultu my?
R Instrue mensam.
Bereide den disch.
S Est ne tempus prandio?
Js ydt ethens tidt .
R Est, quando sic libet.
Ja/ dewile my ydt also beuelt.
S Recte curabitur.
Jch wil em recht don.
R Porrige cultros.
Lange de mest her.
S In promptu sunt.
Se sint schöne dar.
R Da mappas manuarias.
Giff de handtwelen her.
S Et istæ adsunt.
De sint ock schön dar.
R Adpone salinum.
Sette dat soltuat vp.
S Prius sale implebo. [[19]]
Jck wilt ersten mit solte füllen.
R Elue calices.
Wasche de bekers.
S Dundum laui.
Jck hebbe se vorlanges gewasschen.
R Adfer orbes.
Bringe her de tellör.
S In scamno iacent.
Se liggen vp der banck.
R Et corbem cocleariam.
Ock den leppel korff .
S Epaxillo pendet.
He henckt an dem nagel.
R Apta circulum.
Vöge her den schöttelrinck.
S Nunquid aliud uis.
War wultu mer?
R Nunc mores dicas.
Jtzundt schaltu tucht leren.
S Quos mores discam?
Wat schal ick vor tucht leren?
R Quos in mensa serues.
De du an dem disch bruken schalt.
S Roga me doceas.
Jck bidde dy lere my.
R Perlubens hoc faciam.
Dat wil ick gerne don.
S Ego auscultabo.
Jck wil flitich darup mercken.
[[20]]
R Ne me interpella.
Rede my nicht dartwischen.
S Haud uerbum faciam.
Jck wil neyn wort spreken.
R Primo ungues purga.
Thom ersten reynige de negel.
Hinc manus laua.
Darna wasch de hende.
Mox Deo benedicas.
Als denn spreck dat Benedicite.
DEus pater noster cœlestis bene dicat nobis filiis suis, & his quæ iam sumus sumpturi per Christum Ihesum dominum nostrum Amen.
Post decenter accumbe.
Darna sette dy fyn tüchtich nedder.
Cibos carpe digitis.
De spyse grype myt den fingern an.
Ne conde uola.
Nicht vate yn de fust.
Primus ne esto esu.
Nicht sy de erste mit etende.
Ne primum bibas
Drinck ock nicht thom ersten.
Cubito ne te fulcias.
Nicht stütte dy vp de elebogen
Erectus sede
Sitte vpgericht. [[21]]
Ne pandes brachia.
Unde brede de arme nicht vth.
Non bibas auide.
Drinck nicht begerlich.
Ne mandes auide.
Ock eth nicht gyrigen.
Proxima te cape.
Nym dat negste vor dy.
In orbe ne morare.
Vorsüme dy nicht vp dem teller.
Alios ne inspicto.
Sü ander lüde nicht an.
Bibiturus os terge.
Wissche den mundt/ wenn du drincken wult.
Non manu, sed mappula.
Nicht mit der handt/ sonder mit dem doke.
Morsa ne redintinge.
Dat gebeten stippe nicht wedder yn.
Ne linge digitos.
Licke nicht an den vingern.
Nec ossa rodas,
Gnage ock nene knaken.
Que[ue] scinde cultro.
Ein yder mit dem messe snide.
Os non perungas.
Besmer den mundt nicht.
Digitos sepe terge.
De vinger dröge vaken.
Nares ne fode. [[22]]
Nicht kluue yn der nese.
Non rogatus taceas.
Schwich dewyle me die nicht fraget.
Quod satis est ede.
Eth so vell du machst.
Cum satur es surge.
Wen du genoch heffst so sta vp.
Rursus laua manus.
Wassche de hende wedder.
Mappas tolle.
Nym dat tafellaken vp.
Deo gratias age.
Segge Gade dem HEREN danck.
Q[ui] Vinos creauit, redemit et pauit, illi gratias agimus sempiternas, per Ihesum Christum Dominum nostrum

A PRANDIO REDEVENTI VM IN SCHOLAM. Dialogus XVII

Simon Titus.
S Quid geris in sinu?
Wat drechstu ym bussem?
T Merendam meam.
Myn auenbrodt.
S Ego nihil attuli.
Jck hebbe nicht gebracht.
T Quid autem edes?
Wat werstu den ethen?
[[23]]
S Emam mihi panem.
Jck wil my eyn brodt köpen.
T Habes pecuniam?
Heffstu geldte?
S Obulum habeo.
Jch hebbe eynen heller.
T Quis tibi hunc dedit?
Wol hefft dy den geuen?
S Pater meus dedit.
My vader hefft my en geuen.
T Benignum habes patrem.
Du heffst eynen güdigen vader.
S Qualem tu habes?
Wat heffstu vor eynen?
T Admodum durum.
Eynen gantz harden.
S In rem tuam est.
Jst ys dy nütte.
T Mallem alium.
Jck hedde leuer eynen andern.
S Stulte loqueris.
Du redest dorhafftig.
T Sic mihi excidit.
Jdt ys my also heruth geuaren .
S Perires licentia.
Du vorderffst dorch nalatenheit.

IN SCHOLA LUDENTIVM [[24]] Dialogus XVIII.

Timotheus. Vitus.
T Ve nobis Vite.
O wee vns.
V Quid est? quid tremis?
Wat ysset ? Warumme tzeterstu .
T Ego & tu perimus.
Idt wert dy unde my öuel ghan.
V Quid ita? qua de causa?
Wo also/ uth wat orsake.
T Præceptor uenit.
De Scholmeister kümpt.
V Quid ex te audio?
Ey wat höre ick van dy?
T Ve nostris natibus.
O wee vnsen sterten.
V Vbi is est obsecro.
Ey leuer wor ys he denn?
T Per gradus ascendit.
He gheit de treppen henup.
V Quis id ait? quis uidit?
Wol secht dat? wol hefft en geseen?
T Egomet inquam uidi.
Jck segge dy/ ick hebbe en geseen.
V Vidit ne nos ludere.
Hefft he vns seen spelen.
T Id est quod timeo.
Euen dat sülue früchte ick.
V Quid ergo agemus? [[25]]
Wat schöle wy denn don?
T Amoue orbiculos.
Do de redlin weg.
V Recte admones.
Du vormanest my recht.
T Explicemus libros.
Wy willen de böke vpdon.
V Certe astutus es.
Du bist warlich listich.
T Sic rebitur nos discere.
So wert he menen dat wy leren.

DE DIMISSIONE A LITERIS. Dialogus XIX.

Vlisses. Xanthus.
V Io gaudete sodales.
Ja fröwet iuw gy gesellen.
X Quid est quod sic gestis?
Wat ys dat/ dat du also frolockest.
V Sunt nobis feriæ.
Wy hebben einen virdach.
X Quas dicis ferias.
Wat vor einen virdach?
V Otium a literis.
Mösicheit van dem lerende.
X Quando ociabimur?
Wanner werde wy frist hebben?
V Hodie a prandio.
Hüde na middage .
[[26]]
X Ergo ludemus.
So wille wy spelen.
V Quid nam ludemus?
Wat wil wy spelen?
X Ludemus globulis.
Wy willen mit den hüggelcken spelen.
V Ludus puerilis est.
Dat ys ein kindisch spel.
X Quem tu ludum malles?
Welcker spel woldestu leuer?
V Decertemus saltu.
Wy willen yn de wedde springen.
X Hunc ludum odi.
Dem spele byn ick vyendt.
V Qua nam de causa?
Vth wat orsake?
X Quia pedes delessat.
Idt maket möde bene.
V An non pudet te?
Schemstu dy nicht?
X Cuius me puderet?
Wes schal ick my schemen?
V Quod tam piger es.
Dat du so vuel byst.
X Certe piger non sum.
Werlick ick byn nicht fuel.
V Quin ergo saltabis?
So werstu frylich springen?
X Caue ne prouoces. [[27]]
Schöuwe vörder my nicht vp.
V Imo te adiuro.
Ja ick beschwere dy ock.
X Videbis quid possim.
Du werst sen wat ick kann.

LITIGANTIVM DE SESSIONE. Dialogus XX.

X Y
X Apage te hinc.
Make dy van dar.
Y Satis imperiose.
Wes weldich genoch.
X Hic mihi locus est.
Dyth ys myn stede.
Y Atqui ego nego.
Jck segge neen darto.
X Prior hic sedi.
Jck hebbe hyr eer gesetten.
Y Cur autem surrexisti?
Worümme stündestu den vp?
X Negotium mihi fuit.
Jck hebbe tho dönde gehat.
Y Quid signi posuisti?
Wormit heffstu locum gelecht.
X Non uides librum?
Süstu nicht dat bock?
Y Liber istic iacet.
Dyn bock licht dorth.
X At tu semouisti. [[28]]
Du heffst my ydt wech gerückt .
Y Id factum pernego.
Dat hebbe ick nicht gedan.
X Quin tandem cedes?
Werstu nicht schyr wyken?
Y Tu me ui extrudes.
Wulstu my mit gewaldt wech stöten ?
X Nisi uolens cesseris.
Wo du nicht gerne wyken wult.
Y Hoc dicam magistro.
Dat wil ick dem meister seggen.
X Sus[que] de[que] fero.
Jck frage gantz nichtes darna.

INVITANTIVM SE IN VIGEM Dialogus XXI.

Y. Z.
Y Cras ad me ueni.
Kum morgen tho my.
Z Metuo ut possim.
Jck früchte ick kann ydt nicht don.
Y Cur non possis.
Worumme kanstu ydt nicht don?
Z Domi manendum est.
Jck moth tho hus bliuen.
Y Quid negotii est.
Wat heffstu tho dönde.
Z Oportet scribere.
Jck moth schriuen.
[[29]]
Y Scribito perendie.
Schriff öuermorgen.
Z Nihil polliceor.
Jck vorhete nichtes.
Y Sic colis socium?
Erestu also dynen gesellen?
Z Culpa non est mea.
De schuldt ys nicht myn.
Y Possis si uelles.
Du möchtest wol/ wenn du woldest.
Z Vellem si possem.
Jck wolde gerne so ick könde.

DE STVDIO INTERROGANTIVM. Dialogus. XXII.

Abraham. Britus.
A Quid a cæna facis?
Wat deistu na dem auentethende.
B Cupis hoc scire?
Wultu dat weten?
A Ideo sciscitor.
Darumme frage ick.
B Post cibum ambulo.
Jck spasseer na dem ethende.
A Quid postea agis?
Wat deistu darna?
B Audita repeto.
Jck betrachte wedder wat ick hebbe gehört
A Quomodo hoc facis? [[30]]
Wo deystu dat?
B Sæpe relegendo.
Mit velem ouerlesen.
A Quid si quid excedit?
Wo wen du ychteswes vorgeten heffst?
B Disco postridie.
Dat lere ick des anderen dages darna.

DE ABSENTIA A SCHOLA. Dialogus XXIII.

Benedictus. Christophorus.
B Vbi heri fueras?
Wor weerstu gystern?
C Quo nam tempore?
Vmme welcke tydt?
B Statim a prandio.
Balde na dem ethende.
C Domi meæ laui.
Jck hebbe tho hues gebadet.
B Quam diu lauisti?
Wo lange heffstu gebadet.
C Totam ferme horam.
Schyer eyne gantze stunde.
B Quis tecum lauit?
Wol hefft mit dy gebadet?
C Parentes mei.
Myne öldern.
B Lotus quid feceras?
Wat dedestu na dem bade.
[[31]]
C Siccabam capillos.
Jck drögede myne har.
B Cur non ibas in scholam.
Worumme gingestu nicht in de schole?
C Pater prohibebat.
De vader vorboth ydt my.
B Cur prohibebat?
Worumme vorboth he ydt dy?
C Nam caput madebat.
My was dat höuet nat.
B Delicatus puer es.
Du bist ein vortagen kindt.

MVTVO GRATVLANTIVM SIBI. Dialogus XXIIII.

Cirillus. Donatus.
C Vnde iam prorepis?
Wor kümpstu ytzundt her?
D E domo mea.
Vth mynem huse.
C Diu te non uidi.
Jck hebbe dy lange nicht geseen.
D Et ego te diutius.
Vnde ick dy noch lenger.
C Valuisti ne bene?
Bistu gesundt gewest?
D Optime ualui.
Jdt hefft my gantz wol geghan.
C Aedepol gaudeo.
Warliken ick fröuwe my.
D Vt tu autem uales? [[32]]
Wo gheit ydt dy?
C Admodum belle.
Gantz wol.
D Et ipse gaudeo.
Jck fröuwe my des ock.

AGNOSCENTIVM SESE MVTVO. Dialogus XXV.

Simon. Petrus.
S Quod tibi nomen est?
Wo hestu ?
P Mihi nomen est Petro.
Jck hete Petrus.
S Qui sis non noui.
Jck kenne dy nicht wol du bist.
P Nonne me nouisti?
Kenstu my nicht.
S Non negem si nouerim.
Jck vorsake ydt nicht/ so ick dy kende.
P Oblitus ne es mei?
Heffstu denn myner vorgeten?
S Ante nunquam te uidi.
Jck hebbe dy vorhen nicht geseen.
P At tandem agnosces.
Du werst my frylick kennen.
S Sanus Hercle non es.
Du bist warlich nicht wyss
P Ego ne, an tu magis.
Bin ick nerrisch/ edder du?
S Vbi te nouissem?
Wor scholde ick dy gekent hebben?
[[33]]
P In ludo literario.
Jn der Schole.
S Fuisti condiscipulus?
Bistu myn Scholgeselle gewesen.
P Ita fere biennium.
Ja/ schyr by twen iaren.
S Sine, mecum recolam.
Holdt/ lath my besinnen.
P Agnosce cicatricem.
Sü desse nare an.
S Hanc tibi incusseram.
Jck hebbe dy de geslagen.
P Cum teca pennaria.
Mit einem schrifftüge.
S De cicatrice te noui.
An der naren kenne ick dy.
P Vides quod non insaniam?
Süstu dat ick nicht dul bin.
S De forma non nouissem.
Jck hedde dy an der gestaldt nicht gekent.

LITIGANTIVM DE RE ABLATA. Dialogus XXVI.

Petronius. Theodorus.
P Redde quod meum est.
Giff my wat myn ys.
T Quid uis reddam.
Wat schal ick dy geuen ?
P Quod surripuisti.
Dat du my genamen heffst.
[[34]]
T Nil tibi surripui.
Jck hebbe dy nicht genomen.
P Auffer cauillum.
Hör vp des gespottes.
T Non equidem cauillor.
Jck spotte gantz nicht.
P Quin reddis tandem?
Wenn giffstu my ydt denn?
T Nihil hercle sumpsi.
Jck hebbe dy warlick nicht genamen.
P Ostende huc manus.
Lath seen de hende.
T Hem ostendo eccas.
Jck töge se/ sü dar sint se.
P Quid abstulisti?
Wat heffstu my wech genamen ?
T Equidem nil abstuli.
Jck hebbe dy egentlick nicht genamen.
P Excute manicam.
Schüdde vth de mouwen.
T Tuo arbitratu.
Na alle dynem willen.
P Inter uestes habes.
Du heffst ydt under dem klede.
T Tenta qua lubet.
Besoke my wor du wilt.
P Noui sycophantias.
Jck kenne dyne valscheit wol.
T Pergis molestus esse?
Wultu noch nicht vphören?
[[35]]
P Ablatum restitue.
Giff wedder dat du genamen heffst.
T Furti me adligas.
Betyestu my mit deuerie?
P Vlciscar hanc iniuriam.
Jch wil dessen vnwillen wreken.
T Et ego ulciscar.
Jck wil my an dy ock wreken.

PRODEVNTIVM IN FVNVS. Dialogus XXVII.

Thomas. Georgius.
T Ades dum Georgi.
Kum her Georgi.
G Quid est? cur me uocas?
Wat ys ydt? wor tho röpstu my?
T Est quod te uolo.
Jck bedarff dyner.
G Dictum puta.
Ach ick weth ydt schöne.
T Quid censes me uelle.
Wat meinstu dat ick wil?
G Vt tecum ludam.
Dat ick mit dy spele.
T Tota erras uia.
Du errest gantz unde gar.
G Quid igitur est?
Wat ysset denn?
T Tu diuina.
Redt du tho.
G Nescio diuinari. [[36]]
Jck kann nicht raden.
T In funus prodibimus.
Wy werden mit einem like ghan.
G Quod funus dicis?
Wat ys dat vor ein lyck?
T Quod sit nescio.
Jck weth nicht wol ydt ys.
G Vnde autem nosti?
Wor her westu ydt denn?
T Præceptor indixit.
De Scholmeister hefft ydt gesecht.
G Qua hora efferetur?
Wenner wert me ydt henuth dregen ?
T Puto septima.
Jck meine vmme söuen.
G Ego prodibo.
Jck wil ock mit ghan .
T Tu mecum ibis?
Du werst mit my ghan.
G Ero tibi comes.
Jck wil mit dy ghan.
T Nec frustra hoc peto.
Jck beger des nicht vmmesüs.
G Cur autem petis?
Worumme begerstu dat?
T Vt me doceas.
Dat du my lerest.
G Quid te docerem?
Wat scholde ick dy leren?
T Vino benedicere. [[37]]
Den wyn gesegen.
G An ne dum adfers?
Meenstu wenn du en halest?
T Rem ipsam dicis.
Du secht euen recht.
G Sic ego dicerem.
Also sege ick.
T Dic iam ausculto.
Segge an/ ick mercke schön darup.
Hoc iunium uobis faustum sit.
Desse wyn sy iuw gelückselich.
Bono sit potus iste.
Desse dranck sy iuw gudt.
Hoc uinum læti bibite.
Den wyn drincket mit fröuden.
G Quid sternutanti imprecer?
Wat schal ick dem prustende wünschen?
T Sit tibi hoc fœlix.
Dy sy dat gelückselich.
Te Deus seruet.
Godt bewar dy.
G Quid auspicanti aliquid.
Wat dem de etwas nyes anfanget.
T Bono sit, quod instituis.
Tho gude sy dy dat du anfangest.
Bene uertat quod agis.
Jdt gerade dy wol wat du deist.
G Quid proficiscenti?
Wo wenn eine wech thüt .
T Sit iter hoc fœlix tibi. [[38]]
Dy sy de wech gelückselich.
G Perfauste soluas ancoram.
Jck wünsche dat du mit gelücke henfarst.
T Sit lætus tibi reditus.
Dy sy gelücklike wedderkumpst.
G Quid hæc precanti referam?
Wat antwerde ick dem de solckes wünschet?
T Tantundem tibi reprecor.
Jck wünsche dy euen ock so vel.
XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000267/texts/tei-transcript_Magdeburg_1537.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000267/scripts/tei-transcript.xsl