Beschreibung des Cod. Guelf. 101.3 Extrav.
Butzmann, Hans: Die mittelalterlichen Handschriften der Gruppen Extravagantes, Novi und Novissimi. Frankfurt/M.: Klostermann, 1972. (Kataloge der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel: Neue Reihe, Bd. 15) S. 48–50
KOMMENTARE ZUM VATERUNSER UND ZUM HOHEN LIEDE. AUCTORITATES PHILOSOPHORUM. FLORETUS. PILATUSLEGENDE
ACHTUNG: Weitgehend unkorrigierter OCR-Text aus einer Digitalisierungskampagne des Projektes Handschriftenportal.
Papier. 183 blatt. Bl. 30,5 x 21 cm. cm. XV. Jh. (1439). Norddeutschland.Quaternionen. Zweispaltig. Tintenlinieneinfassung. Etwa 45–48 Zeilen. Bl.
80r–108r (Floretus) 28 und mehr Verszeilen. Verschiedene Hände. Bastarda.
Lemmata der Kommentare in plumper Textura. Rubra. 45r–78r (Auctoritates)
auch rote Überschriften und Unterstreichungen. Der Band hat durch Nässe stark
gelitten. Das obere Viertel und die unteren Ecken aller Blätter befinden sich im
Verfall, die Schrift ist z.T. ganz verloschen, an vielen Stellen jedoch mit der
Analysenlampe noch zu entziffern. Die letzten Blätter lösen sich ganz auf, Bl. 16
ist lose. Das erste Blatt ist verloren, auch am Schluß Verluste.
Brauner Lederband auf Pappe aus der Werkstatt Perz-Wiedemann in Wolfenbüttel.
Bl. 34rb: Anno (14)39 in adventu.
Ir Tractatus de oratione dominica. Der Anfang fehlt. Setzt ein : ama
bilis. Posicione 35 incipiem Desideratur. Dicimus ergo primo ut laudatur
in creatione, amatur in redempcione, desideratur in coniugacione …
14va Ü: Declaracio arboris dominice oracionis. 16ra E:… fructus digne
carpere vobis concedat huius oracionis Ihesus Christus, qui cum
patre … 16v Seitengroße rohe Zeichnung des Arbor dominicae orationis.
Am Stamm Schildchen übereinander gereiht mit den Bitten des
Paternoster. An den Zweigen links und rechts Blätter und Blüten mit
den Namen von Tugenden. Dazwischen auch Tierfiguren. An der Spitze
eine Engelsgestalt, fast ganz ausgelöscht.
17r Tractatus de Cantico canticorum. Osculetur: … A: Ad intellectum
istius libri, qui cantica canticorum nuncupatur… 27rb E: … qua re
fuge hoc est recede. Nunc ego vim nescio qua possum respondere tibi
quia sum victa per te quia dilectio tua est preciosissima, qua re valeo
tibi Ihesus coequari etc.
27v De poenitentia. Kolumnenüberschrift (rot): Incipit penitencionarius.
Recogitabo tibi omnes annos … (Isaias 38,15). A: Isaias in tercio octavo
capitulo in quibus quidem verbis scripte tanguntur… 29r E: … uti
dicit Salomon capitulo vii°: Et venit in me spriritus sapiende.
29v Tabula excommunicandorum. Ü: Infra scripti ab ecclesia singulis annis
excommunicentur. A: Qui non credunt in sanctam trinitatem … Am
Ende Zusatz von anderer Hand.
30r De haereticis. Revertetur homo ad possessionem suam … (Leviticus
25,10). Der Anfang ist unlesbar. Zeile 27: Que ideo dicitur una ecclesia
secundum Franciscum Maronis super simbolum licet diversi heretici
diversas sectas … 34r E:… dicere potest illum daviticum: Letatus sum
in hiis que dicta sunt mihi. Quam leticiam vobis consedere (!) et conservare
dignetur pater et filius et spiritus sanctus…
34v Ü: Declamaciones Senece. A: Athenis fuit lex posita quod cecus
mille recipiat nummos …
35 Physica. A: (A)ngelus grece, nunctius latine, et sic est nomen officii non
nature … 39r E: … Hirci sanguis cum edria mixtus solvit calamitatem
in renibus… Verzeichnis von Naturgegenständen, mit ihren Definitionen
und Kräften. Viele Zitate aus Isidor von Sevilla.
39v-44 leer.
45r Auctoritates diversorum philosophorum. Capitula. Prologus. A: Cum
omnen nostrum appetitum debemus movere … 46v A: Omnes homines
naturaliter scire desiderant… Ältester Druck: Auctoritates Aristotelis
et aliorum philosophorum, Lübeck 1480. GW 2806 ff.
79v leer.
80r Floretus. Mit Interlinearglossen. Erster Druck Utrecht 1473. GW 2776 f.
103r Versus. A: Heu liberum clerum/servum facit ars mulierum… 18 Zeilen.
103v De emptione et venditione. A: Quid de quibusdam qui tempore messis
vel vindemie emunt…
104r Commentarius super Floretum. A: CircainiciumFloretiprimo est videndum
utrum preter physicam seu humanam doctrinam.. ,174r E:… fina-
liter sine fine in propria de plenitudine glorie. Jo.vi°. gaudium vestrum
sit plenum gaudete. Ad quod gaudium Ihesus Christus Marie filius …
174v Ü: Mundus in maligno positus. A: Secessit lex a sacerdotibus …
E: … (Secessit) Erubescenda a mulieribus. 21 Zeilen. Darunter: Pestregeln.
A: Welk mynsche, de sik bewaren wil vor der suke der pesti-
lencie…
175v Fabulae et exempla. A: Legitur in Aviano quod camelus petiit Iovem
deum ut edam sibi daret cornua… Weitere Beispielgeschichten aus
Iacobus de Yitriaco und Vitae patrum, andere ohne Quellenangabe.
176r De exsiccatione corporis. A: Allexander cum sit corpus corruptum (?)
ei… 179r E: …Lux, glacies et aqua tria nomina, res tarnen una. Sic
in personis trinus deus tarnen unus. Darunter A: Flebothomia est
vene recta incisio…
Darunter:
Exempla: A: Pictor quidam conversus est et petiit deum non mori…
Zwei weitere Geschichten.
180r Historia Pilati. Anfang mit dem vorhergehenden Blatt verloren. 180ra
erst ab Zeile 33 lesbar: Rex vero exiens vidit in stellis quod si haberet
uxorem generaret filium … 181vE:… et hoc facto statim a naso recessit
dolor … Vgl. W. Creizenach, Legenden und Sagen von Pilatus. In: Beiträge
zur Geschichte d. dt. Sprache u. Lit. 1,89 ff.
181v Vita s. Willibaldi episcopi Eistettensis. A: In vitis patrum legitur de
quodam fratre … Weiter unten: … fratres Willibrordus (!) et Winni-
baldus … Weiter unten … locum quod dicitur Heydanhem … Der
norddeutsche Schreiber verwechselte Willibaldus mit Willibrordus. 183r
(von diesem Blatt nur noch ein Fetzen vorhanden) E: … auctoritate
pontificali iterum mandat ut eandem ancillam.
Dieses Dokument steht unter einer Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz (CC BY-SA). Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Nutzungshinweise der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.