Die Handschriften der Herzoglichen Bibliothek zu Wolfenbüttel. Abth. 4: Die Gudischen Handschriften: Die griechischen Handschriften bearbeitet von Franz Köhler; Die lateinischen Handschriften bearbeitet von Gustav Milchsack. Wolfenbüttel: Zwissler, 1913. S. 6266 (Vorläufige Beschreibung)

Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 102 Gud. graec.

Scripta apologetica ecclesiae orientalis

Pap. — 73 Bll. — 19½ × 13½ cm — 14. Jahrh.

Lagen: 4 unbezifferte Vorsatzbl., 68, 69 leer. Mit roten Initialen und Überschriften.

Brauner Lederbd. des 17. Jhdts.

Herkunft: Das Inhaltsverzeichnis auf dem unbez. vierten Vorsatzbl. stammt von Fr. Lindenbrogs Hand, der also wohl die Handschrift gehabt und der Gottorper Bibliothek vermacht hat, von der sie dann Gude erworben hat.

1–35' Theodori Abucarae opuscula varia. (Gretser, Magna Bibliotheca XI (1644), 367–438). (1) › ((rot) ) Τοῦ μακαρίου Θεοδώρου ἐπισκόπου Καρῶν τοὐπίκλην Αβουκαρᾶ, πῶς ὁ μολυσμὸς τῆς ἁμαρτίας τοῦ Ἀδὰμ εἰς ἅπαν τὸ ἀνθρώπινον διέβη γένος‹. Φασ' οἱ γεωργικοί. Grets. S. 400. (1) › ((rot) ) Πῶς διὰ τῆς ἐνσάρκου τοῦ σωτῆρος ἡμῶν οἰκονομίας εἰς πάντας ἡμᾶς διέβη ἡ κάθαρσις‹. Φασὶ δὲ πάλιν, εἰ λαβὼν σπέρμα πέπονος. Grets, S. 400. (1–3) › ((rot) ) Περὶ τῆς πάλης τοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ διαβόλου‹. Ὁ Χριστὸς θεὸς ὢν καὶ πρὸς τὸν διάβολον. Gretser S. 400. (3) › ((rot) ) Περὶ τοῦ Ἀδάμ. Φωτίου.Χρὴ εἰδέναι, ὅτι δέον. Gretser S. 436. (3) › ((rot) ) Τί ἐστι θάνατος καὶ πῶς θανατοῦται ὁ θάνατος· δοξάζει γὰρ καὶ τοῦτο ἡ ἐκκλησία, καὶ ἰδοὺ ἀποθνήσκομεν‹. Θάνατος οὔτε οὐσία ἐστί. Gretser S. 436. (3') › ((rot) ) Τοῦ αὐτοῦ. Β[άρβαρος]. Τοῦ Χριστοῦ τρανῶς ἀποφηναμένου‹. Gretser S. 409. (3') (Rot): Θεοδώρου. Ἰστέον, ὅτι τὸ τῆς περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ. (4) › ((rot) ) Ἐρώτησις Σευηριανῶν ἤτοι Ἰακωβιτῶν‹. Διὰ τί λέγομεν, ὅτι ἡ ἀνθρωπότης. Gretser S. 399. (4) › ((rot) ) Σευηριανῶν ἤτοι Ἰακωβιτῶν πρὸς τὴν ὀρθόδοξον πίστιν ἀντίθεσις‹. Ὁ ἅγιος Κύριλλος ἐχρήσατο τούτῳ τῷ δόγματι. (4') › ((rot) ) Κεφάλαια ἕνδεκα, ἐν οἷς δείκνυται τὸ ἀπερικὸς τοῦ τινος ἀνθρώπου τῇ κατὰ Χριστὸν ἑνώσει‹. Ἡ ψυχὴ τοῦ Πέτρου οὐκ ἔστι πρὸ τοῦ ἰδίου σώματος. (5) › ((rot) ) Ἐρώτησις ἔτι περὶ ἑνώσεως‹. Πῶς τὴν ἀνθρωπότητα ἐκ ψυχῆς νοερᾶς. (5') › ((rot) ) Ἔτι περὶ τῶν αὐτών κεφαλαίων‹. Ἡ κατ' οὐσίας ἕνωσις. (6) › ((schwarz) ) Περὶ φύσεως καὶ οὐσίας‹. ὑπόστασίς τε καὶ πρόσωπον. (6') › ((rot) ) Ἀνατροπὴ καὶ καθαίρεσις τοῦ πολυθρυλλήτου προβλήματος πάντων τῶν Μονοφυσιτῶν τῶν φασκόντων, ὡς οὐκ ἔστι φύσις ἄνευ ὑποστάσεως. Ἐρώτησις ὀρθοδόξου‹. Λέγοντες δύο γεννήσεις ἐπὶ Χριστοῦ. Εingeftigt 7' Ὑπόδειγμα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ θεολόγου de s. Trinitate. (8) › ((rot) ) Ἀναστασίου μοναχοῦ τοῦ Σινᾶ ὄρους ἔκθεσις κεφαλαίων ἐν ἐπιτομῇ περὶ πίστεως‹. Ἰστέον καὶ μὴ ἀγνοητόν. Fabr-Harles X. 600, 23. (8'-10') › ((rot) ) Τὰ περὶ [!] τῶν Ἀρμενίων παραλόγως γινόμἐνα καὶ δοξαζόμἐνά εἰσι ταῦτα‹. Τὴν θείαν φύσιν φασὶ παθεϊν. (10') › ((rot) ) Θεοδῶρου πρεσβυτέρου τῆς Ῥαïθοῦ ((rectius fortasse Τheodori Αbucarae)) (ἀπόδειξις), ὅτι ὁ πατὴρ ἀεὶ γεννᾷ καὶ ὁ υἱὸς γεννᾶται‹. Πότερόν σοι δοκεὶ πᾶν τὸ εἰς πέρας. Gretser S. 419. Das Scholion fehlt. (11) › ((rot) ) Τοῦ αὐτοῦ ((scil. Theod. Abucarae)) περὶ θεοῦ ὀνόματος‹. Τὸ θεὸς ὄνομα ἀπό τινος εἴρηται ἐνεργείας. Gretser S. 421. (12–14) › ((rot) ) Τοῦ αὐτοῦ περὶ θεοῦ καὶ θεότητος. Αἱρετικός‹. Πότερόν σοι δοκεὶ ταὐτόν ἐστι θεὸς καὶ θεότης. Gretser S. 422. (14) › ((rot) ) [Τοῦ αὐτοῦ.] Περὶ υείων ὀνομάτων κοινῶν τῆς Τριάδος καὶ τῶν ἰδικῶν ἑκάστου τῆς Τριάδος‹. Ἔστιν ὀνόματα κοινὰ διὰ τῆς ἁγίας. Gretser S. 437. (15–17) › ((rot) ) Κατὰ Νεστοριανῶν‹. Am Rande mit roter Τinte: Γἐνναδίου. Εἰ χριστοτόκος ἡ Μαρία, διότι Χριστὸν ἔτεκε, διὰ τί μὴ καὶ θεοτόκος. Gretser S. 406 f. (17–18') › ((rot) ) Ἀρχὴ σὺν θεῷ τῶν κατὰ Ἰσμαηλιτῶν καὶ ἔλεγχος σαφὴς τῆς φλυαρίας τῶν δογμάτων αὐτῶν‹. Οἱ Σαρακηνοὶ μέχρι τῶν Ἡρακλείου τοῦ βασιλέως χρόνων. (18') › ((rot) ) Ἀπόδειξις συλλογιστικὴ περὶ τοῦ λόγου καὶ θεοῦ‹. Ὁ θεὸς τρίστομος (?) ὢν οὐκ ἄλογός ἐστι. (19–20) › ((rot) ) Ἑτέρα ἀπόδειξις περὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος‹. Δεῖ τὸν λόγον ἔχειν καὶ πνεῦμα. (20–26) › ((rot) ) Ἐκ τῶν τοῦ μοναχοῦ Εὐωδίου‹. Οὗτος ὁ Μωάμεδ καίτοι ἀμαθὴς ὢν καὶ ἄγροικος. Fabr. VΙΙ. 97. (26) › ((rot) ) Διάλεξις τῶν αὐτῶν ((scil. Jsmaelitarum)) μετὰ ὀρθοδόξων. βάρβαρος‹. Εἰπέ μοι, ὁ Χριστός σου θεός ἐστι. Gretser S. 402. (26) › ((rot) ) Ἐρώτησις ἄλλη βάρβαρος‹. Οὐχὶ ἐν πᾶσι καὶ πανταχῆ τὸν θεὸν εἶναι λέγετε. Gretser S. 409. (26') › ((rot) ) Ἐρώτησις ἑτέρα βάρβαρος. Εἰπέ μοι, Ἰουδαῖοι τὸν Χριστόν‹. Gretser S. 403. (27) [Abucara contra Origenistas]. › ((rot) ) Ἰστέον, ὅτι αἱ ῥηθεῖσαι λύσεις καὶ αἱ ῥηθησόμεναι πᾶσαι παρὰ τοῦ Ἀββουκαρᾶ [!] σοφώτατα ἐλύθησαν, Ἐρώτησις ἑτέρα. βάρβαρος‹. Ποία δικαιοσύνη. Gretser S. 428. (27) › ((rot) ) Ἐρώτησις ἑτέρα βάρβαρος‹. Εἰπέ μοι, πρὸ τοῦ τὸν Μωυσέα κηρύξαι. Gretser S. 410 nur lateinisch. (28) › ((rot) ) Ἐρώτησις ἑτέρα, ὅτι ὁ Μωάμεδ οὐκ ἔστι ἐκ τοῦ θεοῦ‹. Ἔθος τοῖς τῶν Σαρακηνῶν ὑποκριταῖς. Gretser S. 411. (28') › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις, ὅτι ὁ Μωάμεδ ἐχθρὸς τοῦ θεοῦ καὶ ὑπό δαίμονος ἠνοχλεῖτο· δι' ὑποδείγματος‹. Εἰ πάσης τῆς ὑπ' οὐρανὸν κτίσεως δεσπόζων. Gretser S. 412. (29-30') › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις, ὅτι καὶ ἐκ τῶν ἐλαττόνων τοῦ κηρύγματος βεβαιοῦται τὸ Χριστιανῶν δόγμα‹. Τῶν ἐλλoγίμων Σαρακηνῶν τις θαρρῶν τῇ ἰδίᾳ. Gretser S. 413. (30') › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις δεικνύουσα εἶναι τὸν εὐλογούμενον ἄρτον σῶμα Χριστοῦ. Βάρβαρος‹. Διὰ τί, ἐπίσκοπε, ἐμπαίζετε. Gretser S. 415. (31) › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις, ὅτι ὁ Χριστὸς γεγονὼς ἄνθρωπος θεὸς ἀληθινός εστιν. Βάρβαρος‹. Ὁ χριστὸς εἴπεν, ὅτι οὐ δύναται. Gretser S. 416. (31) › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις, περὶ μονογαμίας. Βάρβαρος‹. Πόθεν ὑμῖν, ὦ ἐπίσκοπε, φαίνεται ἡ μονογαμία. Gretser S. 417. (32) › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις βάρβαρος‹. Τίνα λέγεις αἴτιον καλοῦ τε καὶ κακοῦ. Gretser S. 431. (33) › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις‹. Τὰ λόγια κυρίου κτιστά εἰσιν ἢ ἄκτιστα. Gretser S. 433. (33') › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις‹. Ἣν λέγετε θεοτόκον, ἀπέθανεν. Gretser S. 433. (34) › ((rot) ) Ἑτέρα ἐρώτησις βάρβαρος‹. Τίς ἐστι παρά σοι μείζων. Gretser S. 434. (34) ›Ἑτέρα ἐρώτησις βάρβαρος‹. Ἀπόδος, ὦ οὗτος, ὅτι ἔστι θεός. Gretser S. 384. (34') › ((rot) ) Ἄλλως Ἀρέθα‹. Καὶ ἀπ΄αὐτοῦ τῆς τοῦ παντός. (34') › ((rot) ) Τοῦ Αβουκαρᾶ πρός τινα ἐρωτήσαντα αὐτόν‹. Εἰ ἀποχὴν καὶ μετάληψιν ἀκαθάρτων. Gretser S. 434. (35) › ((rot) ) Ἄλλως Ἀρέθα. Οὐκ ἐν τοῖς βρώμασιν ἡ πίστις‹. Gretser S. 434.

35' › ((rot) ) Ἀρχὴ σὺν θεῷ τῶν κατὰ τῶν Μανιχαίων, πρότασις Μανιχαίου περιλογιζομένη τὴν ἀλήθειαν τῆς μιᾶς καὶ μόνης παντοκρατορικῆς ἀρχῆς‹. Εἰ τὰ μὲν ἐναντία.

35'–40 Zachariae Mitylenaei episcopi disputatio contra Manichaeos. › ((rot) ) Ἀντίῤῥησις Ζαχαρίου Μιτυλήνης ἐπισκόπου εὑρόντος ταῦτα ἐπὶ τῆς ὁδοῦ ῥίψαντος αὐτὰ Μανιχαίου τινὸς ἐπὶ βασιλέως Ἰουστινιανοῦ‹. Εἰ κατὰ πάντα ἐναντίας εἶναι λέγεις. Εnthalt 49 Kapitel. Cf. Fabr.-Harl. X, 635.

40 › ((rot) ) Ἔτι περὶ τῶν αὐτῶν‹. Πᾶν ἔκ τινος ὑποκειμένου γινόμενον. 16 Κapitel.

41' Theodori Cyziceni metropolitae responsa ad Leonem Aehridemum. › ((rot) ) Ἀπόκρισις α΄ συνεισφορᾶς τοῦ ἱερωτάτου μητροπολίτου Θεοδώρου Κυζικηνοῦ κατὰ (Λέοντος) τοῦ Ἀχριδηνοῦ πρὸς τὸν Ἰταλίας ἀρχιεπίσκοπον‹. Εὔχομαι γενέσθαι τὴν ἕνωσιν. … — … τοῦ ὀρθοῦ καὶ ἐκκλησιαστικοῦ δόγματος.

45 Nicolai Methonensis argumenta summaria ex Photio excerpta. › ((rot) ) Ἔλεγχοι κεφαλαιώδεις τοῦ παρὰ Λατίνοις καινοφανοῦς δόγματος τοῦ, ὅτι τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκ τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ προέρχεται, συνοψισθέντες παρὰ Νικολάου Μεθώνης ἐκ τῶν διὰ πλάτους τῷ ἁγιωτάτῳ Φωτίῳ ἐν διαφόροις λόγοις αὐτοῦ γεγραμμένων‹. Ὡμολογημένου τοῦ, ὅτι τὸ ἐκπορεύεσθαι. 35 Κapitel.

50 Eiusdem alterum compendium ex Photio excerptum. › ((rot) ) Ἑτέρα σύνοψις τοῦ αὐτοῦ Νικολάου Μεθώνης τῶν ὡς ἐπιλόγῳ τῶν κατὰ πλάτους τῷ Φωτίῳ γεγραμμένων‹. Προφασίζονται, ὅτι Ἀμβρόσιος οὕτως εἴρηκεν.

51 De causa secessionis Armeniorum et ieiunitatis eorum. › ((rot) ) Τίς ἡ αἰτία τῆς τῶν Ἀρμενίων ἐκ τῶν Ῥωμαίων ἀποσκιρτήσεως καὶ ἐπὶ ποίας βασιλείας τοῦτο αὐτοὶ πεποιήκασι, καὶ τίς ἡ αἰτία τῆς αὐτῶν νηστείας τῆς τοῦ ἀρτζιβούρη (?)‹. Ὁ μέγας Γρηγόριος ὁ ἱερόμαρτυς. (54) σχόλιον. Οἱ λέγοντες τὸ ἅγιος ἀθάνατος ὁ σταυρωθεὶς δι' ἡμῶν καθυβρίζουσι τὸν κτίστην.

54 › ((rot) ) Τί ἐστιν περὶ τῶν δυοῖν φύσεων τοῦ Χριστοῦ τὸ οἰκονομικῶς‹. Τὸ οἰκονομικῶς περὶ τοῦ Χριστοῦ κατὰ τρεῖς δύναται νοεῖσθαι τρόπους. Αdiecta sunt duo σχόλια (f. 54): Ἰστέον, ὡς αἱ σύνθετοι φύσεις. Αlterum (f. 55): Ἰστέον, ὅτι καὶ αἱ δύο προσηγορίαι τοῦ Χριστοῦ.

55 Definitiones sanctorum patrum. › ((rot) ) Οἱ ὅροι τῶν ἁγίων καὶ θεοφόρων πατέρων‹. Κατὰ τὴν παρὰδοσιν καὶ πίστιν τῆς ἁγίας καθολικῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐκκλησίας.

65 › ((rot) ) Ἕτεροι ὅροι περὶ ὁμωνύμου, συνωνύμου, παρωνύμου, καὶ τῶν τοιούτων‹. Ὁμώνυμόν ἐστιν, ὅταν δύο πράγματα μόνῳ ὀνόματι κοινωνῶσι.

66 › ((rot) ) Ἐκ τῆς πέμπτης συνόδου περὶ οὐσίας καὶ φύσεως καὶ ὡς ταὐτὸν ὑπάρχει ὑπόστασις καὶ πρόσωπον ταὐτόν‹. Τό γε περὶ οὐσίας καὶ φύσεως, ὑποστάσεως καὶ προσώπου. … — … ἐν τῇ οἰκουμενικῇ συνόδῳ τῇ ἐν Καλχηδόνι ἅγιοι χλ΄ πατέρες.

67 nonnulla lingua graeca vulgari scripta sunt, quae lectu difficilia ad scriptionem codicis pertinere videntur. Accedunt nonnulli versus erotici: ἔχïς χΐλï κόκινα, ἔχïς χΐλï καὶ μαυρόμματα ὀφρΐδια etc.