Beschreibung von Cod. Guelf. 12.4 Aug. 2° (Heinemann-Nr. 2156; Otto v. Heinemann: Die Augusteischen Handschriften 2. Cod. Guelf. 11.11 Aug. 2° — 32.6 Aug. 2°. Frankfurt/M.: Klostermann, 1966 (Nachdruck d. Ausg. 1895). S. 93 – 97) Beschrieben von Otto v. Heinemann Elektronische Ausgabe nach TEI P5 OCR durchgeführt durch Bayerische Staatsbibliothek TEI-P5 konforme Kodierung durch Torsten Schaßan Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek

Die Katalogdaten sind Public Domain.

Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Nutzungshinweise der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.

OCR generierter Text, TEI-Rohkodierung durch die BSB, Konversion nach TEI-P5 durch Torsten Schaßan.

Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Augusteer Handschriften in folio Cod. Guelf. 12.4 Aug. 2° Cod. Guelf. 12. 4. Aug. fol. Heinemann-Nr. 2156 Rasis liber divisionum 15. Jahrh. (1452). f. 1–44. <hi rend="bold">Rasis liber divisionum</hi>, i. e. de omnibus morbis a capite usque ad pedes: item de decoratione et de egritudinibus, que fiunt in manifesto corporis, ut de scabie, de lepra, de apostematibus et de febribus. Premissus est (f. 1–1′) index capitulorum.

Cfr. no. 1615 (4).

Rasis
f. 45–134. <hi rend="bold">Johannis Nasareni, filii Mesue, Grabadin</hi> medicinarum particularium contra omnes morbos.

In der Anordnung und auch sonst im Einzelnen abweichend von der Ausgabe in Opp. (Venetiis, 1623, f. 199–253).

Johannes Nazarenus, filius Mesue, Damascenus
f. 134–154′. <hi rend="bold">Eiusdem additiones breves de nutritivis</hi> a stomacho versus pedes Johannes Nazarenus, filius Mesue, Damascenus f. 155–161. <hi rend="bold">Introductorium sive ianua ad opus practicum medicine compilatum per magistrum Christoforum de Barziziis de Pargamo</hi> <note>(sic),</note> artium et medicine doctorem.

Gedr: Papiae 1494.

Barzizius Christophorus, de Pergamo Christophorus de Barziziis de Pergamo
f. 161–165′. <hi rend="bold">Canones varii</hi> servandi circa assumptionem solutivi, de vomitu, servandi in assumptione digestivorum, servandi in assumptione confortativorum et aliqualiter digestivorum, de narcoticis et exhibitione eorum in usu clistirorum, etc Medicina (Allgemeines.) canones medicinales Medicina (Allgemeines.) canones varii f. 165′–167′. <hi rend="bold">De doctrina dosandi in medicinis.</hi> Medicina (Allgemeines.) canones medicinales Medicina (Recepte.) doctrina dosandi f. 168–171. <hi rend="bold">Breve compendium de neutralitatibus decidentie editum per magistrum Johannem de Tornamira.</hi> Johannes de Tornamira, Montipessulanus f. 171–175. <hi rend="bold">Breve compendium de neutralitatibus decidentie editum per magistrum B</hi> <hi rend="italic">(ernhardum)</hi> <hi rend="bold">Gordonio</hi> <note>(sic).</note> Bernhardus de Gordonio f. 175–178. <hi rend="bold">Breve compendium de sirupis, julepis, unguentis et aliis ad practicam medicine pertinentibus.</hi> Compendium breve de sirupis, julepis, unguentis Medicina (Recepte.) compendium breve de syrupis, julepis, unguentis f. 178–179′. <hi rend="bold">Quatuordecim experimenta de secretis Galeni</hi> ad amicum quendam Galenus, Claudius Medicina (Therapie.) XIV experimenta de secretis Galieni f. 180–229′. <hi rend="bold">Consilia 119 de diversis morbis Antonii Cermisonis</hi> utilia (et) usualia, fere per totum orbem Christianorum accepta, noviter compilata per monarcham medicorum Padue et ibidem approbata. Premissus est index eorum Antonius Cermisonus (Cermesoni, Cernesoni) medicus Paduanus Cermiso, Antonius f. 230–255′. <hi rend="bold">Consilia 64 collecta ex operibus Bartholomei Montagnani</hi>, monarche medicorum Padue, doctoris celeberrimi ad XL annos ordinarii, quem ad biennium circa annos Domini 1443 et 44 ibidem quandoque audivi, scilicet 1457, feria tertia post Viti ita colligere incepi. Premissus est index consiliorum Bartholomaeus Montagnanus Brunsvicensis quidam (Gherardus Wunstorp) f. 256–279′. <hi rend="bold">Secreta et consilia Carnificis et Danszon medici de Meris</hi>, ordinariorum alme universitatis Parisiensis nec non medici regis Francie, collecta per quendam magistrum de Almania in Francia Parisius

(sic). Schlussschrift: Expliciunt consilia valde usualia et utilia collecta Parisius (sic) in Francia. Auctores principales fuerunt Car. i. e. Carnifex vel Cardus, Danszon et medici regis Francie. Collecta de exemplari antiquo per manum propriam anno legis Christi 1452, feria secunda post sancti Odolrici, hora quinta, feria quinta. Sic Deus cum suis sanctis sit benedictus.

Carnifex vel Cardus Danszon, medicus de Meris Brunsvicensis quidam (Gherardus Wunstorp) Datierung 1452
f. 280–281′. <hi rend="bold">Opusculum de saporibus</hi> magistri <hi rend="bold">Magni de Maineriis</hi> Magnus de Maineriis f. 281′–299′. <hi rend="bold">Consilia Marcilii</hi> <note>(sic)</note> <hi rend="bold">de sancta Sophia</hi>, qui tempore suo fuit monarcha medicorum Padue, <hi rend="bold">de conservatione membrorum principalium.</hi> Marsilius d. S. Sophia, medicus Paduanus f. 299′–300. <hi rend="bold">Cura</hi> magistri <hi rend="bold">M</hi>(arsilii) <hi rend="bold">pro domina sua uxore.</hi> Marsilius d. S. Sophia, medicus Paduanus f. 300–304′. <hi rend="bold">Consilia Gentilis de Fuligineo</hi> (Fulgineo) satis utilia Gentilis de Fulgineo (medicus) f. 305–328′. <hi rend="bold">Consilia Thadei</hi> <hi rend="italic">(Florentini)</hi> <hi rend="bold">et quorundam aliorum altorum medicorum.</hi> Taddeus Florentinus, (medicus) f. 330–343′. <hi rend="bold">Consilia de febribus secundum Anthonium de Gayneriis de Papia</hi>, qui est valde auctenticus in Lumbardia.

Vorauf geht (f. 329′) ein Index, an dessen Schlusse sich der Name Gherhardus Wunstorp, muthmasslich des Schreibers, findet.

Antonius de Gueineriis (de Papia) Brunsvicensis quidam (Gherardus Wunstorp)
f. 344–354′. <hi rend="bold">Lanfrancus minor</hi>, i. e. Lanfrancus Mediolanensis de vulneribus, de apostematibus, de botio, de antrace, de obtalmia, de fistula, de dislocatione iuncturarum, de fractura ossium, de carbunculo etc Lanfrancus minor, Mediolanensis (medicus) f. 355–363. <hi rend="bold">Recepte et medicine</hi> magis famose magis usitate <hi rend="bold">ex antidotario Nicolai</hi> secundum ordinem alphabeti Nicolaus Salernitanus f. 363′–382. <hi rend="bold">De receptis magis famosis ex viatico Ysaac Ysrahelite</hi> de omnibus morbis a capite usque ad pedes <hi rend="bold">libb. VII.</hi> Isaac Israelita, filius Salomonis, medicus f. 382–403′. <hi rend="bold">Recepte magis famose ex breviario Johannis Serapionis</hi> secundum ordinem capitulorum a capite usque ad pedes Johannes Serapio (medicus) Medicina (Urina.) de urina (ex Galano) Serapio, Johannes, (medicus) f. 404–407′. <hi rend="bold">Tractatus de signis humorum ex Giraudino</hi> <hi rend="italic">(sic für</hi> Geraudo) <hi rend="bold">de Cremona vel de Solo.</hi> Geraldus (Geraudus, Geraudus, Giraldus, Gyrandus) Cremonensis (rectius Carmonensis), Bituricensis vel de Solo f. 408–410′. <hi rend="bold">Ex canticis Avicenne.</hi> Avicenna f. 410′–414′. <hi rend="bold">Tractatus de urina Arnoldi de Novavilla, ex Egidio</hi> <hi rend="italic">(Corbeiensi vel Corboliensi)</hi> <hi rend="bold">collectus.</hi> Aegidius, Egidius Corbeiensis vel Corboliensis Arnold. Arnoldus de Novavilla s. de Villa Nova f. 414′. <hi rend="bold">Versus ex Egidio</hi> <hi rend="italic">(Corboliensi)</hi> <hi rend="bold">de significatione urine.</hi> Aegidius, Egidius Corbeiensis vel Corboliensis f. 414′–415′. <hi rend="bold">De urina</hi> <hi rend="italic">(ex Galeno).</hi> Galenus, Claudius f. 415′–417. <hi rend="bold">De urina sesundum Galterum</hi>, Gualterus, medicus f. 417–417′. <hi rend="bold">Breve consilium contra casum ex alto et fracturam secundum eundem.</hi> Consilium breve consilium contra casum ex alto Medicina (Chirurgie.) consilium contra casum et fracturam f. 417′–419. <hi rend="bold">De urinis secundum Gordonium.</hi> Bernhardus de Gordonio Gordonius, medicus f. 419–419′. <hi rend="bold">Secundum alium de XX cautelis</hi> medico necessariis <hi rend="bold">in iudicando urinas.</hi> Medicina (Urina.) de XX cautelis in iudicando urinas f. 420–427′. <hi rend="bold">Recepte et medicine</hi> de digestivis et solutivis colere, de flatis, de digestivis humoris grossi <hi rend="bold">per altum virum ex altis doctoribus collecte.</hi> Medicina (Recepte.) f. 427′–435′. <hi rend="bold">Experimenta</hi> varia <hi rend="bold">Rasis, Vsion Rision</hi> (qui erat de Armenia anteriori), <hi rend="bold">Asariton, Anuleth de Macedonia, Acharaan</hi> de civitate Apthor, aliorumque medicorum Acharaan de civitate Apthor Anuleth de Macedonia, medicus Asariton (medicus) Medicina (Therapie.) experimenta varia Rasis, Usion Rision, Asariton, Anuleth, Acharaan et al. Rasis Usion Rision, medicus de Armenia anteriori f. 436–446. <hi rend="bold">Summa magistri episcopi Marsiliensis</hi> in tres partes divisa: a) de canonibus utilibus et medicinalibus, b) de regimine per res non naturales, c) de rebus annexis, puta de syrupis et aliis instrumentis Episcopus Marsiliensis, medicus Marsilius d. S. Sophia, medicus Paduanus f. 446–450′. <hi rend="bold">Summula de preparatione ciborum et potuum infirmorum secundum Musandum.</hi>

Schlussschrift: Explicit hic summa Musandinum (sic).>

Musandus, medicus
f. 451–473′. <hi rend="bold">De significationibus medicinis Avicenne</hi> ex 20 canone eiusdem, premisso indice alphabetico Avicenna f. 473′–474′. <hi rend="bold">De digestivis secundum Marsilium.</hi> Marsilius d. S. Sophia, medicus Paduanus f. 475–487′. <hi rend="bold">De digestivis tam calidis quam frigidis</hi> secundum diversitatem membrorum et sirupis bonis tam simplicibus quam compositis Digestiva de digestivis Medicina (Diätetik.) de digestivis tarn calidis quam frigidis f. 488–575′. <hi rend="bold">Practica Pantegni Constantini</hi>, i. e.: tertia particula de febribus et apostematibus (f. 488–507), quarta particula de curis passionum in exterioribus nascentium, ut de lepra, de scabie, de pustulis et fistulis, de cancro et morsu canis rabidi et aliorum venenosorum (f. 507–519), quinta particula de curis interiorum membrorum, ut de passionibus capitis, oculorum, aurium etc. usque ad epiglottum et fauces (f. 519–536), particula sexta de passionibus membrorum spiritualium (f. 536–544′), septima particula de passionibus cibalium et nutritivorum membrorum de passionibus meri et stomachi (f. 544′–567), particula octava et ultima de passione testiculorum, matricis, mamillarum, de podagris etc. (f. 567–575) Constantinus Afer, de Monte Cassino (medicus) Pantegnus Constantinus f. 575′–578. <hi rend="bold">Tractatus de morbis pilorum et casu capillorum.</hi> Medicina (Morbus capitis.) de morbis pilorum et de casu capillorum

Pap.

578 Bll. 31 21,5

zweispaltig

Von verschiedenen Händen

Mit rothen Überschriften und eben solchen ganz einfachen Initialen.

Holzdeckel mit braunem gepressten Leder überzogen, mit Ecken und Buckeln, von Messing. Der eine Schliesser ist abgerissen.

Auf dem pergamentenen Vorsatzblatte findet sich von der Hand, die den grössten Theil des Codex geschrieben hat, in rother Schrift ein genaues Inhaltsverzeichniss. Der Unterrand der ersten Seite desselben hat, gleichfalls in rother Schrift, folgende Inscription: Sunt in isto libro sexterni 46 et valet sexternus unus duos solidos antiquos Brunswicenses. Sed in consiliis valet sexternus unus très solidos antiquos Brunswicenses, quia ista consilia sunt nucleus et fructus magnorum consiliorum cum expensis enucleatis. Auch die hier berücksichtigte Münze scheint auf das Braunschweiger Land als Heimath des Hauptschreibers hinzuweisen. Vergl auch 1615. 2189. 2207. 2258. 2343. 2350.

Otto v. Heinemann: Die Augusteischen Handschriften 2. Cod. Guelf. 11.11 Aug. 2° — 32.6 Aug. 2°. Frankfurt/M.: Klostermann, 1966 (Nachdruck d. Ausg. 1895). S. 9397

Braunschweig s. Blasii