de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print

Beschreibung des Cod. Guelf. 25 Helmst.
Christian Heitzmann: Katalog der mittelalterlichen Helmstedter Handschriften. T. 1: Cod. Guelf. 1 bis 276 Helmst. Beschrieben von Helmar Härtel, Christian Heitzmann, Dieter Merzbacher, Bertram Lesser. Wiesbaden: Harrassowitz, 2012. S. 45-46.

Guilelmus de Saliceto Placentinus

Papier — V + 166 Bl. — 39,5 × 28,5 cm — Italien — 14. Jh., Mitte

Wasserzeichen: Frucht ~ Piccard XIV 2, 698 (1349); Deux cercles Briquet 3188 (1334); die losen Nachsatzbl. mit nicht nachgewiesenem Wasserzeichen. Lagen: 2 moderne und 3 alte Vorsatzbl. (ungez.). 16 V (161). II+1 (166). 2 alte (lose) und 1 modernes Nachsatzbl. (ungez.). Reklamanten. Lagenmitte jeweils durch Pergamentstreifen verstärkt. Tintenfoliierung (19. Jh.) fehlerhaft: auf 51 folgt 53. Schriftraum: 32,5 × 21 cm, zweispaltig, 42–52 Zeilen. Textualis. Rubriziert. Deckfarbeninitiale (rot/blau) mit Weißranken (1ra). Rote Lombarden.

Einband aus dem 15. Jh. (1980 restauriert). Holzdeckel mit rot gefärbtem Rindleder überzogen. Streicheisenlinien. Einzelstempel Adler heraldisch einköpfig: EBDB s009665. Blatt dreiteilig: EBDB s009659, EBDB s009660. Blüte Vierblatt: EBDB s009661. Kreuzblume: EBDB s009658. Lilie, Mittelblatt rhombisch: EBDB s009664. Rosette, ein Blattkranz, sechsblättrig: EBDB s009662. Schrift, mehrere Buchstaben: EBDB s009663. Werkstatt "Wolfenbüttel 25 Helmst. " (EBDB w002070). Spuren von 2 × 5 Beschlägen. Auf dem VD Pergamentschild (5,5 × 14,5 cm) mit 12 Nägeln, Aufschrift: Guilhelm[us] de Place[n]. Lederrücken und 2 Langschließen modern. Rückenüberzug, -hinterklebungen und leere Bl. in der Einbandreste-Sammlung.

Heinemann Nr. 28.

1ra–165vb Guilelmus de Saliceto Placentinus: Practica sive Summa conservationis et curationis. ›In nomine domini nostri Iesu Christi et matris eius gloriose virginis Marie, per quem [!] prima causa voluit ostendere potenciam suam esse supra naturam, liber magni Gwlhelmi [!] medici placen[t]ini de saletero [!] que [!] sciencia medicine et specialiter in operativa incipit, qui summa conservationis et curationis appellatur. Capitulum generale admonitorium …Horum [!] autem que fiunt et possunt sciri et habent causas determinatas … Thorndike/Kibre 499, 13. In hoc omnes sapientes conveniunt … Thorndike/Kibre 679, 6. (1vb) Liber I. Capitulatio. (3ra) Text: Determinare de eo aliquid, quod pertinet ad pregnancionem [!] Thorndike/Kibre 405, 3. (83va) Liber II. ›Incipit secundus liber, qui est de febribus … Capitulatio.‹ (83vb) Text. Febris est calor naturalis alteratus in corde … Thorndike/Kibre 552, 2. (114rb) Liber III, 1. Capitulatio. (114va) Text. Furfures sunt quedam superfluitates … Thorndike/Kibre 574, 3. (125va) Liber III, 2. Capitulatio. (Text:). De venenis quedam sunt, que dantur occulte … Thorndike/Kibre 394, 8. (134va) Liber IV, 1. ›Liber quartus incipit, in quo determinabitur de medicinis compositis et simplicibus … Capitulatio.‹ (134vb) Text. Condictiones [!] et cause, que inducunt medicos ad invencionem medicinarum compositarum sunt VII … (150ra) Liber IV, 2. ›Secunda pars istius libri quarti, que est de medicinis simplicibus …‹ – (165vb) … que est in ipso, est bonum stomaco et epati.Explicit liber quartus et ultimus pratice magistri Guillelmi de Placentia, quem deus benedicat amen.‹ Zu IV, 2 zahlreiche Nachträge an den Seitenrändern (von der Hand des Schreibers). Druck: GW M39453, M39456, M39458. Venedig: Scotus 1502. LMA 9, 187f. 2VL 10, 1129–1131. Sarton II/2, 1078f. Zur handschriftlichen Überlieferung K. Sudhoff, Beiträge zur Geschichte der Chirurgie im Mittelalter. Graphische und textliche Untersuchungen in mittelalterlichen Handschriften. Zweiter Teil, Leipzig 1918 (Studien zur Geschichte der Medizin 11/12), 403 (Hs. genannt). vgl. auch Cod. Guelf. 81.3 Aug. 2°. — 166r leer.

166v De iudiciis particularibus. Hec notanda seu consideranda sunt pauca de iudiciis particularibus solummodo ad medicinam pertinentibus. Et primo notandum est quod ad perfectum iudicium debes scire rem de qua queritur … Fragment (15. Jh., jüngere gotische Kursive, dreispaltig). Vgl. Kat. Heidelberg, zu Pal. lat. 1340, 275r.


Abgekürzt zitierte Literatur

Briquet C. M. Briquet, Les Filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier, Bd. 1–4, Leipzig 21923
EBDB Einbanddatenbank (http://www.hist-einband.de/, besonders die Sammlung Wolfenbüttel)
GW Gesamtkatalog der Wiegendrucke, Bd. 1–, Leipzig 1925–1938, Stuttgart 1978–
Heinemann O. von Heinemann, Die Helmstedter Handschriften, Bd. 1–3, Wolfenbüttel 1884–1888, ND Frankfurt/M. 1963–1965 (Kataloge der Herzog-August-Bibliothek Wolfenbüttel. Die alte Reihe 1–3)
LMA Lexikon des Mittelalters, Bd. 1–9 und Registerbd., hrsg. von N. Angermann u. a., München 1980–1999
Piccard G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17)
Sarton G. Sarton, Introduction to the history of science, Bd. 1–3, Washington 1927–1948, ND Baltimore 1962
Thorndike/Kibre L. Thorndike, P. Kibre, A catalogue of incipits of mediaeval scientific writings in latin, revisited and augmented edition, London 21963 (Mediaeval Academy of America publication 29)
2VL Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, Bd. 1–12, hrsg. von K. Ruh u. a., 2., völlig neu bearbeitete Aufl., Berlin, New York 1978–2005, Ergänzungsbde.: Deutscher Humanismus 1480–1520. Verfasserlexikon, Bd. 1–3, hrsg. von F. J. Worstbrock, Berlin, New York 2005–2015

Korrekturen, Ergänzungen:
  • Lizenzangaben korrigiert (schassan, 2020-04-17)
  • Manuscripta Mediaevalia Objektnummer hinzugefügt (schassan, 2019-08-20)
  • Normdaten ergänzt oder korrigiert. (schassan, 2015-09-07)

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Katalogisierung der mittelalterlichen Helmstedter Handschriften Teil I.
  • Weitere Literaturnachweise im OPAC suchen.
  • Weitere Literaturnachweise suchen (ehem. Handschriftendokumentation)
Dieses Dokument steht unter einer Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz (CC BY-SA). Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Nutzungshinweise der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.