Guilelmus de Saliceto Placentinus
Papier — V + 166 Bl. — 39,5 × 28,5 cm — Italien — 14. Jh., Mitte
Wasserzeichen: Frucht ~
XIV 2, 698 (1349); Deux cercles 3188 (1334); die losen Nachsatzbl. mit nicht nachgewiesenem Wasserzeichen. Lagen: 2 moderne und 3 alte Vorsatzbl. (ungez.). 16 V (161). II+1 (166). 2 alte (lose) und 1 modernes Nachsatzbl. (ungez.). Reklamanten. Lagenmitte jeweils durch Pergamentstreifen verstärkt. Tintenfoliierung (19. Jh.) fehlerhaft: auf 51 folgt 53. Schriftraum: 32,5 × 21 cm, zweispaltig, 42–52 Zeilen. Textualis. Rubriziert. Deckfarbeninitiale (rot/blau) mit Weißranken (1ra). Rote Lombarden.Einband aus dem 15. Jh. (1980 restauriert). Holzdeckel mit rot gefärbtem Rindleder überzogen. Streicheisenlinien. Einzelstempel Adler heraldisch einköpfig: s009665. Blatt dreiteilig: s009659, s009660. Blüte Vierblatt: s009661. Kreuzblume: s009658. Lilie, Mittelblatt rhombisch: s009664. Rosette, ein Blattkranz, sechsblättrig: s009662. Schrift, mehrere Buchstaben: s009663. Werkstatt "Wolfenbüttel 25 Helmst. " ( w002070). Spuren von 2 × 5 Beschlägen. Auf dem VD Pergamentschild (5,5 × 14,5 cm) mit 12 Nägeln, Aufschrift: Guilhelm[us] de Place[n]. Lederrücken und 2 Langschließen modern. Rückenüberzug, -hinterklebungen und leere Bl. in der Einbandreste-Sammlung.
Nr. 28.
1ra–165vb Practica sive Summa conservationis et curationis. ›In nomine domini nostri Iesu Christi et matris eius gloriose virginis Marie, per quem [!] prima causa voluit ostendere potenciam suam esse supra naturam, liber magni Gwlhelmi [!] medici placen[t]ini de saletero [!] que [!] sciencia medicine et specialiter in operativa incipit, qui summa conservationis et curationis appellatur. Capitulum generale admonitorium …‹ Horum [!] autem que fiunt et possunt sciri et habent causas determinatas … 499, 13. In hoc omnes sapientes conveniunt … 679, 6. (1vb) Liber I. Capitulatio. (3ra) Text: Determinare de eo aliquid, quod pertinet ad pregnancionem [!]… 405, 3. (83va) Liber II. ›Incipit secundus liber, qui est de febribus … Capitulatio.‹ (83vb) Text. Febris est calor naturalis alteratus in corde … 552, 2. (114rb) Liber III, 1. Capitulatio. (114va) Text. Furfures sunt quedam superfluitates … 574, 3. (125va) Liber III, 2. Capitulatio. (Text:). De venenis quedam sunt, que dantur occulte … 394, 8. (134va) Liber IV, 1. ›Liber quartus incipit, in quo determinabitur de medicinis compositis et simplicibus … Capitulatio.‹ (134vb) Text. Condictiones [!] et cause, que inducunt medicos ad invencionem medicinarum compositarum sunt VII … (150ra) Liber IV, 2. ›Secunda pars istius libri quarti, que est de medicinis simplicibus …‹ – (165vb) … que est in ipso, est bonum stomaco et epati. ›Explicit liber quartus et ultimus pratice magistri Guillelmi de Placentia, quem deus benedicat amen.‹ Zu IV, 2 zahlreiche Nachträge an den Seitenrändern (von der Hand des Schreibers). Druck: M39453, M39456, M39458. Venedig: Scotus 1502. 9, 187f. 10, 1129–1131. II/2, 1078f. Zur handschriftlichen Überlieferung , Beiträge zur Geschichte der Chirurgie im Mittelalter. Graphische und textliche Untersuchungen in mittelalterlichen Handschriften. Zweiter Teil, Leipzig 1918 (Studien zur Geschichte der Medizin 11/12), 403 (Hs. genannt). vgl. auch Cod. Guelf. 81.3 Aug. 2°. — 166r leer.
:166v De iudiciis particularibus. Hec notanda seu consideranda sunt pauca de iudiciis particularibus solummodo ad medicinam pertinentibus. Et primo notandum est quod ad perfectum iudicium debes scire rem de qua queritur … Fragment (15. Jh., jüngere gotische Kursive, dreispaltig). Vgl. , zu Pal. lat. 1340, 275r.
Abgekürzt zitierte Literatur
C. M. Briquet, Les Filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier, Bd. 1–4, Leipzig 21923 | |
Einbanddatenbank (http://www.hist-einband.de/, besonders die Sammlung Wolfenbüttel) | |
Gesamtkatalog der Wiegendrucke, Bd. 1–, Leipzig 1925–1938, Stuttgart 1978– | |
O. von Heinemann, Die Helmstedter Handschriften, Bd. 1–3, Wolfenbüttel 1884–1888, ND Frankfurt/M. 1963–1965 (Kataloge der Herzog-August-Bibliothek Wolfenbüttel. Die alte Reihe 1–3) | |
Lexikon des Mittelalters, Bd. 1–9 und Registerbd., hrsg. von N. Angermann u. a., München 1980–1999 | |
G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17) | |
G. Sarton, Introduction to the history of science, Bd. 1–3, Washington 1927–1948, ND Baltimore 1962 | |
L. Thorndike, P. Kibre, A catalogue of incipits of mediaeval scientific writings in latin, revisited and augmented edition, London 21963 (Mediaeval Academy of America publication 29) | |
Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, Bd. 1–12, hrsg. von K. Ruh u. a., 2., völlig neu bearbeitete Aufl., Berlin, New York 1978–2005, Ergänzungsbde.: Deutscher Humanismus 1480–1520. Verfasserlexikon, Bd. 1–3, hrsg. von F. J. Worstbrock, Berlin, New York 2005–2015 |
- Lizenzangaben korrigiert (schassan, 2020-04-17)
- Manuscripta Mediaevalia Objektnummer hinzugefügt (schassan, 2019-08-20)
- Normdaten ergänzt oder korrigiert. (schassan, 2015-09-07)
Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Katalogisierung der mittelalterlichen Helmstedter Handschriften Teil I.