de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print :: Faksimile in der WDB

Beschreibung von Cod. Guelf. 532 Helmst. (Heinemann-Nr. 579)
Otto von Heinemann: Die Helmstedter Handschriften. Bd. 2: Cod. Guelf. 501 bis 1000 Helmst. (1886) S. 2023
co-funded by the European Union under the Seventh Framework Programme (CIP-ICT-PSP.2009.2.3)

Pergam. 23½ x 15 cm cm. 173 Bll. 9. Jahrh. (820). Von meh
reren, doch ganz gleichzeitigen Händen. Mit rothen Überschriften,
zum Theil in Capitalschrift, dann aber (f. 56') mit schwarzer Schrift
abwechselnd. Hie und da mit grösseren Initialen.

Ebd.: Moderner Halbfranzband. Auf der ersten Seite des pergamentenen Vorsatzblattes
(f. 1) ein Handschriftenverzeichniss aus dem 14.—15. Jahrhundert, darunterr Beda
super Marcum.v Rieh, de sompnio Nabuchodonosar. ^Biaymo super ^Dionysii
textuales cum reliquis. Arithmetica Boecii.->£Hugo super anglica ierarchia. 'Liber de
vita Christi et beate Marie, ’forosius ad Augustum chronica. 4Registrum Gregorii.
^Hexaemeron Ambrosii. 'Ambrosius super beati immaculati. 'Augustinus de verbis
Domini. "Augustini anima cum reliquis.tAugustini regula utraque cum reliquis."Hugo
de sacramentis completus.-Rugo de sacramentis liber primus.'Augustinus de secessione
Domini in monte cum reliquis.'innocentius de miseria hominisVle missa cum
reliquis.'hacobus de Voragine de tempore in duobus voluminibus. ^Liber domini de
Bebenburg de iuribus imperii et regni Romanorum, "(Arbor Christi cum reliquis
etc. etc. — Auf der zweiten Seite des Bl. 1 von einer Hand des 15. Jahrhunderts ein
Inhaltsverzeichniss des Codex, welches Merkel im Archiv f. ä. d. G. XI. 542 in der An-
merk. 1 hat abdrucken lassen, dann weiter unten die Capitel von 1 (Liber sacre eruditionis)
von einer etwas späteren Hand. Das hintere Schmutzblatt (f. 174) ist mit einer
Schrift des 15. Jahrhunderts, ursprünglich einem theologischen Tractate angehörend,
bedeckt.

Prov. u. Gesch.: Merkel in der Vorrede zu der Lex Baiuwariorum (M. G. H. 1. c. 185,
Note 2) vermuthet, dass der Codex aus Salzburg stamme. Später gehörte er Flacius, der
f. 2 einige Titel auf den Rand geschrieben.

Enthält:
1) f. 254. Liber sacre eruditionis, in lxxxj capitula distributus: de cari
tate, de patientia, de dilectione, de humilitate, de indulgentia etc.
Das erste Blatt dieser Schrift ist ausgeschnitten, so dass der Anfang
fehlt. Schlussschrift: Explicit Deo gratias. Secundus Calvus
scripsit.
2) f. 5455'. Caroli regis Francorum et Langobardorum epistola ad Albi
num (Alcuinum) abbatem. „Pervenit ad nos epistola missa a religione
prudentiae vestrae.“ Gedr.: Ph. Jaffe, biblioth. rerr. German.
YI. 403–407.
3) f. 55'. Note varie: de numeris, de evangelio, de peccatis etc.
4) f. 56. Monita cuiusdam sancti de virtutibus. „Timor Dei expellit omnem
nequitiam.“
5) f. 56'62'. Isidori Hispalensis de libris novi ac veteris testamenti pro
oemia. Opp. (ed. Arevalens.) Y. 190–219.
6) f. 62'72'. Isidori Hispalensis liber de ortu et obitu patrum. Opp. 1. c.
V. 152–189.
7) f. 72'82. Isidori Hispalensis allegorie quedam sacre scripture, ad Ho-
rosium. Opp. 1. c. Y. 115–151.
8) f. 82'83'. Isidori Hispalensis inventiones nominum. „Duo sunt Adam,
unus est protoplaustus.“ Hinten defect, da zwischen f. 83 und 84
ein ganzer Quatemio fehlt.
9) f. 8485'. Isidori Hispalensis chronicon. Vorn defect. Beginnt: Opp.
YII. 97. 100: „fidei celebrentur. Heresis antromorfitarum“ (sic).
10) f. 85'. Prefatio ad epitomen temporum. „Sanctorum ac iustorum oratio
nibus faciam“ — „colliguntur. Explicit.“ Es ist dies die Vorrede
zu der bei Roncallius, chron. Latin, minor. I. 722 abgedruckten
Epitome temporum, die hier von derselben Hand in d&’selben Zeile,
ohne die geringste Trennung, der Isidorschen Chronik angehängt
ist, als ob sie zu dieser gehörte.
11) f. 86. Brevissimi annales inde ab imperatore Heraclio usque ad a. 820.
Inc.: Ab Eracleo usque ad Constantinum sunt anni xxx.
Expl.: Sunt autem totius summae ab origine mundi usque in praesentem
annum dcccxx incarnationis Domini anni IIII dcclxxij.
12) f. 86'88'. Ludovici Pii imperatoris litterae ad Arnonem archiepisco-
pum Salzburgensem, quibus transmissa sunt decreta concilii Aquis-
granensis habiti a. 816 de institutione canonica et monastica. Gedr.:
Flacii catalog. testium veritatis 1026–1028. Monum. Germ. hist.
Legg. I. 219–223.
13) f. 8991. Decreta concilii Aquisgranensis a. 816 celebrati. Gedr.: Geor
gisch corpus iur. Germ. antiq. 823 sqq. Mon. Germ. hist. Legg. I.
201–202. 40.
14) f. 91'93. Pauca de fide catholica et de officiis ecclesiasticis. „Sym
bolum grece signum vel cognitio interpretatur.“
15) f. 93'. Excerptum ex canone Aurelianensi. „Episcopo aut presbitero
causa criminalis.“ Can. II. qu. 3; cap. 1 dist. 90.
16) f. 94. Explicatio orationis dominice.
17) f. 9494'. De mensuris. „Libra una et semis eminam facit.“
18) f. 95114. S. Eucherii (episcopi Lugdunensis) libb. II instructionum ad
Veranum (Veranium). Das erste Buch ist unter dem Titel: Formularum
spiritalium liber gedr. Bibliotheca patrum Lugdunens. VI.
824-—839; das zweite unter dem Titel: Instructionum lib. I ebenda
853–857. In der Handschrift fehlt nur das Stück p. 855 D. — ..
cap. V: de locis.
19) f. 114120. Explicatio vocabulorum biblicorum V. et N. Testamenti.
20) f. 120'. Explicatio vocabulorum libri officiorum, libri rotarum, libri
Antonii.
21) f. 121121'. Ordo synodalis. „Ordo synodalis Greci yperberetheon,
nostri autem, id est Austriaci et ex parte Neustriaci, secundum
auctoritatem beati Bonifacii et instituta catholicorum patrum orthodoxorum
commemorationem fratrum vocant.“
22) f. 122134'. Iunilii episcopi (Africani) ad s. Primasium episcopum de
partibus legis divine libb. II. Gedr.: Bibliotheca patrum Lugdun.
X. 340–350.
23) f. 134'137. Quedam dictiones et proverbia. „Quot sunt vitae quae in
hoc mundo leguntur.“ Mitten darin (f. 135'): De gradibus, in quibus
Christus advenit. Ähnlich wie im Archiv f. ä. d. Gesch. VII. 738.
24) f. 137'. Dicta quorundam virorum doctorum.
25) f. 138138'. Dicta s. Augustini episcopi.
26) f. 138'. Catalogus regum Iudeorum inde a Salomone.
27) f. 139153. Caroli Magni sapientissimi regis et Albini (Alcuini) magistri
disputatio de rhetoricae virtutibus. Gedr.: Opp. Alcuini Ratisponae
1777. II. 313–331. Voran gehen in der Hs. vier Distichen:
„Qui rogo civiles cupiat cognoscere mores,
Hec precepta legat, que liber iste tenet“ etc.
28) f. 153'. Nomina deorum gentilium, dynastarum apud Romanos, Hebreos
etc., mensium apud Hebreos.
29) f. 154170. Lex Baiuwariorum, eum prologo. (Textus legis primus.)
Monum. Germ. bist. XV (Legg. III. 257–334).
30) f. 170'. Fragmentum additionis quinte ad legem Baiuwariorum. Es ist
das Stück IV. in der Ausgabe der Monum. Germ. bist. (1. c. p. 464
—466) 3–10. „Ut si quis domum — liberi dimissi fuerint.“ Dann
folgt noch: „Si quis servum mulier nobilissima acciperit in con-
iugium — sed et Ubera.“
31) f. 170'173'. Fragmentum edicti Rothari regis Langobardorum. Nach
der Ausgabe der Monum. Germ. bist. Legg. IV sind es folgende
Paragraphen: 281–351 (Mon. Germ.bist. l.c. 68–81), dann (f. 173)
43–86 (Mon. Germ. hist. 1. c. 20–25).
Die Handschrift ist aus drei verschiedenen Theilen zusammengebun-
den, von denen der mittlere (f. 86–93') nach der Schlussbemerkung
von 11) i. J. 820 geschrieben worden ist. Eingehend gehandelt haben
über sie Bruns in den Beyträgen zu den deutschen Rechten des
Mittelalters 87–121 und Merkel im Archiv für ä. d. Gesch. XI.
541–547. Vergl. auch die kürzere Notiz über die Handschrift in
Monum. Germ. bist. XV (Legg. III. 185), wo sie mit A. 3. bezeichnet
ist.


Transformed in the scope of the project Europeana regia Bibliotheca Carolina.
  • Weitere Literaturnachweise im OPAC suchen.
  • Weitere Literaturnachweise suchen (ehem. Handschriftendokumentation)
Die Katalogdaten sind Public Domain. Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Copyright Information der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.