Otto v. Heinemann: Die Augusteischen Handschriften 5. Cod. Guelf. 34.1 Aug. 4° — 117 Aug. 4° und Anhang: Handschriften in Sammelbänden. Frankfurt/M.: Klostermann, 1966 (Nachdruck d. Ausg. 1903). S. 98100 (Vorläufige Beschreibung)

Wolfenbüttel, Herzog August Bibliothek, Cod. Guelf. 60.15 Aug. 4°

Aemilii Macri liber floridus vel de viribus herbarum.

Pergam. — 215 Bll. — 14. und 15. Jahrh.

theils ein- theils zweispaltig. Item 2–7, 9, 11: zweispaltig. Von verschiedenen Händen

Schmutziggelber Pergamentband mit überschlagender Klappe. Auf dem vorderen Innendeckel in der oberen Hälfte eine rohe farbige Zeichnung, die Gegenüberstellung von Tod und Leben versinnbildlichend: rechts ein schreitender Mann in vornehmer Kleidung mit vorgestrecktem rechten Arm, links die Symbole des Todes, ein zweimal bekreuzter Sarg, bedeckt von einem Gewande, darüber ein menschlicher Schädel nebst Menschenknochen. Unter dem Bilde stehen folgende plattdeutsche Verse: Och leyder wat is dyt eyn kort leuen | Seyt dyt ys von mynen eldern gebleuen, | De tyt is kort, de doet is snel, | Hode ik my vor sunde, so do ick wol | Wat sal my leyder myn erdesche gud, | Dat ik doch hye laten mod, | Myn sunde geuen nicht mehr mede, | Dan eynen hulten zarck vnd eyn doet cleyt. | De guden werke, de ik hebbe gedaen, | De sullen myt my van hijr gaen, | Wan men de erden sal werpen vp my, | So segget de prister, dyne guden werke folgen dy. Ik wil my van der werlde keren | Vnde denen Gode vneem heren, | De mach mick in syn rike entfaen, | Wan my alle myne frunde affstaen.

Herkunft: f. 215′ findet sich die fast ganz erloschene Inscription: Liber monasterii sanctorum Mauricii et sociorum eins martirum atque Simeonis in Mynda, ordinis sancti Benedicti abbatis.

f. 1–28′ Aemilii Macri liber floridus vel de viribus herbarum. Deficit in versu 2232 editionis Choulant. Es folgen noch drei Verse von anderer Hand: De mirabolanis sic dictis.

f. 29–31. Ricardi Synonima, i. e. Lexicon botanicum Latino-Germanicum. (Plattdeutsch.).

f. 31′–32. Synonima sive platearium, i. e. Synonima herbarum cum interpretatione latina, incerti auctoris.

f. 32′–92′. Ignoti auctoris liber medicus antiquus.

f. 93–115′. Herbarium medicum alphabetice distributum, adiectis morbis, contra quos maxime in usu sunt, (ubi auctor multa dialecto Germaniae inferioris interpretatur).

f. 116–124′. Medicamina varia.

f. 125–127. Magistri Bartoli iudicia urine et aliorum medicorum iudicia simplicia.

f. 127′–128. Additamenta virtutum aliquarum herbarum versibus hexametris conscripta.

f. 128–158′. Medicamina varia, partim latine, partim germanice.

f. 158′–177′. 182–185. Fragmenta musica, hymni, ut videtur, antiqui. (ausradiert und kaum noch zu erkennen).

f. 178–182. Medicinalia pro equis conservandis. Ein plattdeutsches Ross-Arzneibuch.

f. 199–201′. 186–186′. De decem preceptis decalogi. (verbunden).

f. 186′. Fragmentum incerti auctoris carminis de etate animalium (ex Hesiodo). Sunt IX versus priores. Gedr.: Anthologie latina, ed. Riese, II. p. 100, no. 647.

f. 187–198′. Tractatus primus de plantatione arborum.

f. 202–213. Secreta Alberti de Colonia (Alberti Magni) super naturis quorundam animalium, herbarum et lapidum in diversis libris philosophorum respersa, videlicet. (f. 202–206.) De plantatione arborum. (f. 206–207′.) De herbis. (f. 207′–211.) De lapidibus. (f. 211–213.) De naturis avium et animalium. Schlussschrift: Expliciunt secreta Alberti de Colonia super naturis quorundam animalium, herbarum et lapidum in diversis libris philosophorum respersa. Deo gratias.

f. 213. Beschwörungsformel gegen Diebe: O Domine Jhesu Christe libera iustum et ostende furem istius rei, quando iste panis transeat. Coniuro te panis per deum verum, per deum vivum, per deum sanctum, ut monstres furem et liberes iustum. Arabil. Sabai. Kyrio. Summe sunte Peter. Summe sunte Pawel. Summe sunte Olrik: de to Dosborch bus vnde hof heft, N heft dyt ghestolen.

f. 213′. Nota de furto et re ablata.

f. 214–215. De hiis, qui venenosa et serpentes et lupos fugiant.

Vergl. über die Handschrift auch Knittel, Ulphilas p. 516. X Codex.