de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print :: Faksimile in der WDB

Beschreibung von Cod. Guelf. 965 Helmst. (Heinemann-Nr. 1067)
Otto von Heinemann: Die Helmstedter Handschriften. Bd. 2: Cod. Guelf. 501 bis 1000 Helmst. (1886) S. 325327

Pap. 20 x 15 cm cm. 249 Bll., hie und da zweispaltig. 15. Jahrh.
Von zwei verschiedenen Händen und mit vereinzelten roh
ausgeführten Initialen.

Ebd.: Holzdeckel mit rothem gepressten Leder überzogen, mit zwei messingenen Schliessern.
Die Innerdeckel mit den Bruchstücken einer zerschnittenen Pergamenthandschrift des
15. Jahrhunderts, einen theologischen Commentar enthaltend, beklebt.

Prov. u. Gesch.: Die unter 2) und 4) auf geführten Urkunden legen die Annahme nahe,
dass der Codex früher der in Braunschweig ansässigen und angesehenen Familie Ader-
stedt (Adenstidde) gehört habe, wie schon Schönemann vermuthet hat.

Enthält:
1) f. 15'. Verba canonis per manus domini Diderici. Zu Anfang defect.
2) f. 621'. Versus ad matutinam et ad vesperas. Hymni („Veni creator
spiritus“ etc.). Ordo sacerdotalis. Und Ähnliches. Die zuerst genannten
Versus beginnen:
Patris sapientia, veritas divina,
Christus homo captus est hora matutina etc.
und:
De cruce deponitur hora vespertina,
Fortitudo latuit in mente divina, etc.
f. 18 auf ursprünglich leer gelassener Seite die Abschrift eines Notariatsinstrumentes
des Nicolaus Haneh, clerici Hildesiensis diocesis, über
eine Schenkung seitens des Braunschweiger Bürgers Arnoldus
Adenstede an den Halberrstädter Presbyter Adenstidde, d. d.
1425, Ian. 16.
3) f. 2236'. Sententiae biblicae secundum alphabetum dispositae.
4) f. 37-38'. Varia. darunter (f. 37') eine Urkunde des Archidiacons des
Bannus Nemoris Friedrich von Hoym, wodurch die Pfarre zu Tam-
kerode (am Unterharze) unter Einwilligung ihres Patrones, des
Fürsten Bernhard von Anhalt, dem Tylemannus Adenstedde übertragen
wird, d. d. 1424. Aug. 24, sowie (f. 38') die entsprechende
Collationsurkunde des genannten Fürsten, d. d. in castro Bernburg
1424. Aug. 8.
5) f. 3951'. Tractatus de officio sacerdotali. Angehängt (f. 51’) ein abge
brochener Brief des Decans Nicolaus vom Kloster Walheck und
Genossen an den Archidiacon des Bannes Eskenrode.
6) f. 5255. Tractatulus de lamentationibus Ieremie. „Et factum est, post
quam in captivitatem ductus est populus Israel.“ Angehängt auf
ursprünglich leerem Raume (f. 55–55') allerlei Bemerkungen,
darunter Reimereien, welche beginnen:
Audi tellus, audi magnum nymbus,
Audi omne quod vivit sub sole.
Huius mundi decus et gloria
Tam sit falsa quam transitoria,
Ut testantur hec temporalia
Non in uno statu manentia etc.
7) f. 5668'. Computus ecclesiasticus, auctore ignoto, cum commento.
„Me pudet audire Iudeum talia scire,
Debetur clericus noscere quam potius.“
In dem Commentar heisst es f. 56' über den Verfasser: Sed causa efficiens
secundum aliquos fuit Ypocrates, secundum alios fuit Io-
hannes de Sacrobusco. Alii tamen dicunt, quod fuit Iudeus ad
fidem conversus, qui transtulit nobis istam scientiam de Iudayco
in Latinum. Zu Ende defect.
8) f. 6978. Iohannis de Sacro Busco libellus de sphaera. Zu Ende defect.
9) 79–96'. Alius computus ecclesiasticus. „Sacerdotes conputum scire
tenentur, alioquin nomen sacerdotis vix in eis constabit.“
10) f. 97121'. Exorcismus salis et aque. Formula abrenuntiationis Sathane
et Credo. Exorcismus salis ad dandum cathechumenis. Orationes.
Ordo ad visitandum infirmum. Commendatio. Benedictiones carnium.
Ordo baptismatis.
11) f. 122125. Exorcismus super demoniacum.
12) f. 125'126'. Notulae theologiae, f. 126. Enigmata latina:
Est arbor quedam retinens ramos duodenos,
Ramorum quisquis quatuor nidos gerit in se etc.
13) f. 127131'. Responsoria cum notis musicis.
14) f. 132134. Lectiones. Collecte. Orationes.
15) f. 134'. Auctoritates quorundam patrum.
16) f. 134'148'. Plattdeutsche Recepte und Gesundheitsregeln.
17) f. 149153'. Tractatus de pestilentia.
18) f. 164163. Cantica horaria cum notis musicis.
19) f. 163'168. B. Augustini sermo de unitate trinitatis infra ebdomadam
ante natale Domini.
20) f. 168168'. Plattdeutsche Recepte.
21) . f. 169192. Marienklage mit alten Musiknoten. Nach dieser Hand
schrift her ausgegeben von 0. Schönemann in: Der Sündenfall und
Marienklage, Hannover 1855, wo sich auch S. XII ff. eine Beschreibung
dieses Theiles unsererHandschrift findet.
22) f. 194210'. Eberhardi Bethuniensis Artisii, dicti Graecista, Labyrinthus,
cum commento. S. 656 (9). 667. 671 (19). Schliesst mit Vers 74 des
tractatus tertius (de versificatione) lei Leyser.
23) f. 211231. Summula naturalis tracta ex libris Aristotelis et ceterorum
modernorum magistrorum, auctore quodam magistro Parisiensi,
cum commento.
Dieser Commentar beginnt (f. 911'): Iste liber naturalis, tractus ex libris
Aristotelis et ceterorum modernorum magistrorum summule, in-
troductorius ad philosophiam totalem, continet tres partes principales.
Prima pars correspondit libro Phisicorum, qui liber est de
ente mobili et de eius processionibus et proprietatibus
Secunda pars est de generatione et corruptione et de transmutatione
elementorum ad invicem, correspondens libro de generatione
et corruptione, et ducitur usque diffinitionem anime. Tertia pars
correspondit libro de anima etc.
f. 230' finden sich auf dem hier leer gelassenen Rande die Namen verschiedener
Personen der Familien Korners, Klumping, Kerl, Oriper
und Grashoff.
24) f. 232235. Libri Hester (Esther) capp. I–IV.
f. 235'. Narratiuncula de puero quodam baptisato.
25) f. 236238'. Excerpta de bulla indulgentiarum populo vulgari exponenda.
Littera danda pro testimonio illis, qui solverunt et habere desiderant.
Absolutio, qua debet uti confessor.
26) f. 239249'. Summule naturalis (s. oben 23) liber quartus correspon
dens quatuor libris meteorologicorum (Aristotelis) cum commento.
Zu Ende defect, da das letzte Blatt des Bandes ausgeschnitten ist.


  • Weitere Literaturnachweise im OPAC suchen.
  • Weitere Literaturnachweise suchen (ehem. Handschriftendokumentation)
Die Katalogdaten sind Public Domain. Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Copyright Information der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.