Beschreibung von Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 2° 36 (Lüneburg 2, S. 70-73.) Katalogisiert durch Irmgard Fischer Elektronische Ausgabe nach TEI P5 TEI-P5 konforme Kodierung durch Frederica Eichler Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel

Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel (copyright information)

Katalogisiert durch Irmgard Fischer.

Beschreibung konvertiert im Rahmen des Projektes Digitalisierung der mittelalterlichen Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg.

Lüneburg Ratsbücherei Theol. 2° 36 Manuscripta Mediaevalia Objektnummer 90122091,T Jacobus de Voragine 14. Jh.1 Bl. 2ra-262rb Bl. 2ra-rb Prol. Uniuersum tempus presentis uite in quatuor distinguitur ab octaua pentecostes usque ad aduentum. Bl. 2va-3vb Tabula nominum sanctorum Bl. 4ra De adventu domini Aduentus domini per quatuor septimanas agitur = c. 1 (Ausgabe von Graesse, Legenda aurea, 1846). Bis Bl. 79ra (= c. 76 De s. Pancratio) stimmen Anordnung und Text der Legenden dieser Hs. - von geringfügigen Umstellungen abgesehen - mit der genannten Ausgabe überein. Nicht behandelt wurden c. 48, 52, 62-64, 66, 71; dies spricht zusammen mit den charakteristischen Auslassungen innerhalb der einzelnen Viten für eine Zugehörigkeit dieser Hs. zum älteren Typus, vgl. Benz, Legenda aurea. II 1921, 577ff., und Meyer-Burckhardt I S. 267. Es fehlen durch Lagen- beziehungsweise Blattverlust c. 6-12, 18-27, 31-36 und 46. Typisch für den norddeutschen Raum sind die eingeschobenen Viten der hl. Adelgunde (Bl. 245va) und des hl. Suitbert (Bl. 250ra). Ab Bl. 79ra (De s. Barbara) weicht die Reihenfolge der Legenden in dieser Hs. erheblich von dem zitierten Druck ab und bringt auch öfter andere Textfassungen. Geringfügige Kürzungen und Varianten werden im folgenden durch einen Asteriscus gekennzeichnet, stärkere Abweichungen durch vgl. Die Initien der Legenden, die nicht in der Legenda aurea, in der BHL oder im Martyrologium nachzuweisen sind, werden kurz zitiert. Bl. 79ra De s. Barbara = BHL 913, = BHL 929, = BHL 960, = BHL 940*. Bl. 81va De s. Dorothea Beata Dorothea uirgo christianissima fuit Bl. 81vb De s. Gertrude vgl. BHL 3493 (lib. II). Bl. 83ra De s. Columba = BHL 1895. Bl. 83vb De s. Alexandro = BHL 266*. Bl. 85ra De ss. Praxede et Potentiana vgl. Vet. Mart. Rom. v. 19. Mai. Bl. 85rb De s. Victore = BHL 8561. Bl. 86ra De s. Felice Cum Dyoclecianus et Maximianus sceleratissime demonicole Bl. 87ra De ss. Cantio, Cantiano et Cantianilla = BHL 1548. Bl. 87va De ss. Petronilla, Felicula et Nicomede vgl. BHL 6061, vgl. BHL 6062. Bl. 87vb De s. Petro exorcista = BHL 5230*. Bl. 88rb De s. Bonifatio = BHL 1410 b. Bl. 88vb De ss. Primo et Feliciano vgl. BHL 6922. Bl. 89va De s. Basilide = BHL 1019*. Bl. 90ra De s. Vito vgl. BHL 8712. Bl. 91ra De ss. Johanne et Paulo = BHL 3238. Bl. 91vb De s. Petro apost. vgl. BHL 6657. Bl. 94rb De s. Udalrico = BHL 8362*. Bl. 95vb De s. Materniano = BHL 5677*. Bl. 96vb De s. Kiliano = BHL 4660*. Bl. 97va De s. Pantaleone vgl. BHL 6429. Bl. 98ra De s. Agapito = BHL 125*. Bl. 98va De s. Magno vgl. BHL 5171 d. Bl. 99vb De duobus Ewaldis vgl. BHL 2805. Bl. 100rb De s. Severo Apud Rauennam Ytalie urbem positus Bl. 101rb De s. Willehado = BHL 8898*. Bl. 101va De s. Erasmo (vacat). Bl. 102ra De s. Urbano = c. 77. Bl. 102rb De s. Petronilla = c. 78. Bl. 102va De s. Petro exorcista = c. 79. Bl. 103ra De s. Barnaba = c. 81. Bl. 104va De s. Quirico = c. 83. Bl. 104vb De s. Marina = c. 84. Bl. 105rb De ss. Gervasio et Protasio = c. 85. Bl. 106rb De decem milibus martyrum = BHL 24 b*. Bl. 106va De s. Johanne bapt. = c. 86. Bl. 109va De s. Leone = c. 88. Bl. 110ra De s. Paulo apost. = c. 90. Bl. 115vb De septem fratribus = c. 91. Bl. 116ra De s. Theodora = c. 92. Bl. 117rb De s. Margareta = c. 93. Bl. 118rb De s. Alexio = c. 94. Bl. 119va De s. Praxede = c. 95. Bl. 119va De s. Maria Magdalena = c. 96. Bl. 122vb De s. Apollinari = c. 97. Bl. 123va De s. Christina = c. 98. Bl. 124rb De s. Jacobo maiore = c. 99. Bl. 127va De s. Christophoro = c. 100. Bl. 129rb De septem dormientibus = c. 101. Bl. 130vb De ss. Nazario et Celso = c. 102*. Bl. 132ra De s. Felice = c. 103. Bl. 132rb De ss. Simplicio et Faustino = c. 104. Bl. 132rb De s. Martha = c. 105. Bl. 133vb De ss. Abdon et Sennen = c. 106*. Bl. 133vb De s. Germano = c. 107. Bl. 135rb De s. Eusebio = c. 108. Bl. 136rb De septem Machabaeis = c. 109. Bl. 136va De s. Petro ad vincula = c. 11O. Bl. 138vb De s. Stephano papa = c. 111. Bl. 139ra De inventione s. Stephani protomart. = c. 112. Bl. 140vb De s. Dominico = c. 113*. Bl. 148va De s. Sixto = c. 114. Bl. 148vb De s. Donato = c. 115. Bl. 149vb De s. Cyriaco = c. 116. Bl. 150va De s. Laurentio = c. 117. Bl. 156rb De s. Hippolyto = c. 118. Bl. 157va De assumptione BMV = c. 119* (bis S. 515, 3 u.). Bl. 162vb De s. Timotheo = c. 121. Bl. 163ra De s. Bartholomaeo = c. 123*. Bl. 165va De s. Augustino = c. 124 (bis S. 560, 6 u.). Bl. 171ra De decollatione s. Johannis bapt. = c. 125* (bis S. 574, 12). Bl. 173va De s. Aegidio = c. 130. Bl. 174va De nativitate BMV = c. 131*. Bl. 178ra De s. Hadriano et soc. = c. 134. Bl. 179vb De ss. Gorgonio et Dorotheo = c. 135. Bl. 180ra De ss. Proto et Hyacintho = c. 136. Bl. 181rb De exaltatione s. crucis = c. 137. Bl. 184rb De ss. Cornelio et Cypriano = c. 132. Bl. 184va De s. Johanne Chrysostomo = c. 138 (bis S. 619, 15 u.). Bl. 188va De s. Nicomede = Vet. Mart. Rom. v. 15. September. Bl. 188va De s. Euphemia In Calcedonia sancto Eufemie uirginis ac martiris. Tempore Dyocleciani Prisce proconsule Bl. 189va De s. Lamberto = c. 133. Bl. 189vb De s. Matthaeo = c. 140. Bl. 192ra De s. Mauritio et soc. = c. 141*. Bl. 193rb De s. Justina = c. 142. Bl. 194vb De ss. Cosma et Damiano = c. 143. Bl. 195vb De s. Michaele arch. = c. 145. Bl. 200ra De s. Hieronymo = c. 146. Bl. 201vb De s. Remigio = c. 147*. Bl. 202rb De s. Leodegario = c. 148. Bl. 202vb De duobus Ewaldis = BHL 2803*. Bl. 202vb De ss. Dionysio, Rustico et Eleutherio = c. 153*. Bl. 204va De s. Gereone Aput Coloniam Agrippinam Gereonis et sociorum eius. Hii viri egregii ex milicia Bl. 205ra De s. Calixto = c. 154. Bl. 205rb De s. Gallo In territorio Constanciensi natale sancti Galli confessoris. Hic Columbani discipulus Bl. 205vb De s. Luca = c. 156*. Bl. 208va De ss. Chrysantho et Daria = c. 157. Bl. 209ra De undecim milibus virginum = c. 158. Bl. 210rb De s. Severino Apud Coloniam Agrippinam sancti Seuerini episcopi eiusdem ciuitatis. Beatus Seuerinus Coloniensis episcopus condempnato Bl. 210vb De ss. Crispino et Crispiniano In Galliis ciuitate Suessionis Crispini et Crispiani martirum sub Dyocleciano et Maximiano. Hii sancti Rome oriundi Bl. 211rb De ss. Symone et Juda = c. 159*. Bl. 213rb De s. Quintino = c. 160. Bl. 213va De s. Eustachio = c. 161. Bl. 215vb De omnibus sanctis = c. 162. Bl. 219va De commemoratione animarum = c. 163. Bl. 223vb De quatuor coronatis = c. 164. Bl. 224ra De s. Theodoro = c. 165. Bl. 224rb De s. Martino papa vgl. Lib. pont. (ed. Duchesne) I p. 336-338. Bl. 224va De s. Martino = c. 166* (bis S. 749, 6 u.). Bl. 227vb De s. Menna In Scitia metropoli Frigie sancti Menne martiris. Hic cum esset miles ex nobili genere Bl. 228va De s. Brictio = c. 167. Bl. 229ra De s. Elisabeth Sancta et venerabilis Elizabeth Thuringie lantgrauia filia fuisse dinoscitur Bl. 231rb De s. Caecilia = c. 169*. Bl. 235rb De s. Clemente vgl. c. 170. Bl. 236va De s. Chrysogono vgl. c. 171. Bl. 236va De s. Katharina = c. 172*. Bl. 240rb De s. Lino = Lib. pont. (ed. Duchesne) I p. 121*. Bl. 240rb De s. Saturnino Apud Tolosam sancti Saturnini episcopi et martiris. Hic sanctus a beato Clemente Petri apostoli successore Bl. 240vb De s. Godehardo Deposicio sancti Godehardi episcopi et confessoris. Hic erat de nacione Baurus et in Athahensi monasterio litteris inbutus vgl. Theol. 2° 74 Bl. 117r. Bl. 242ra De conceptione BMV Hodierne diei misterium = Theol. 2° 74 Bl. 11v; und c. 189 bis S. 872 u. Bl. 244vb De s. Polycarpo vgl. BHL 6882. Bl. 245va De s. Adelgunde Melbodeo monasterio sancte Aldegundis virginis ex regali stirpe Dagaberti regis, ex patre Walberto Bl. 246rb De s. Brigida Postquam saluator de lapidibus Sancta Brigida a christianis nobilibus parentibus orta Bl. 246vb De s. Dorothea = BHL 2323. Bl. 248vb De s. Valentino vgl. BHL 8460. Bl. 250ra De s. Suitberto = BHL 7939 (beginnt mit c. 2). Bl. 251ra Passio XL militum Sebasteni = Vet. Mart. Rom. v. 11. März. Bl. 251rb De s. Walburga Walburgis virginis sancte in Eystad. Hec de Anglorum gente oriunda Bl. 251va De s. Prisca Sancta Prisca uirgo nobilis vgl. Theol. 2° 74 Bl. 40r. Bl. 251vb De ss. Mario et Martha vgl. BHL 5543. Bl. 252ra De s. Timotheo In Epheso ciuitate natalis sancti Tymothei apostoli. Thymoteus patre gentili matre vero hebrea fideli natus Bl. 252rb De s. Valerio Treueris beati Valerii episcopi discipuli beati Petri Bl. 252rb De S. Scholastica = c. 196*. Bl. 253ra De S. Gengulfo vgl. BHL 3328. Bl. 253rb De s. Servatio = BHL 7613*. Bl. 253vb De s. Albano vgl. BHL 200, 1 vgl. BHL u. 8110. Bl. 254rb De translatione s. Benedicti Translacio sancti Benedicti. Gens Longabardorum cum Ytaliam deuastaret Bl. 254vb De s. Henrico Bauenborch deposicio sancti Hinrici huius secundi nominis Bl. 255vb De divisione apostolorum Diuisio apostolorum ydus Julii a multis sollempniter celebratur quia ea Bl. 256ra De s. Sperato et soc. = Vet. Mart. Rom. v. 17. Juli. Bl. 256ra De s. Tiburtio Torquatus egit arte quatinus sanctum Tyburcium orantem Bl. 257ra De s. Marco papa = Lib. pont. (ed. Duchesne) I p. 202*. Bl. 257ra De dedicatione ecclesiae c. 182: Dedicacio ecclesie inter dignetur in eo per gloriam. Quod ipse prestare dignetur amen. Bl. 1 Bl. 262 Addimenta Bl. 1v Invocatio spiritus sancti et septem donorum eiusdem Sancti spiritus assit nobis gracia. Ideo karissimi sancti spiritus graciam inuocamus vt cum appareat gloria eius, satiari ualeamus. Quod nobis prestare dignetur. Bl. 262rb-va Versus de apostolorum martyrio Offert summe deus tibi pellem Bartholomeus. Expansis manibus moritur sic ense Matheus. Hic sursum pedibus moritur pendens cruce Petrus. Percutitur Paulus gladio perdens capud eius. Corpora sanctorum cum Christo multa resurgunt. Latro dulce tamen per Christum suscipit amen.

Perg.

262 Bl. 28 19,5 IV+1. 11·IV (97). IV-4 (101). 15·V (251). IV+3 (262).

Verlust der 3., 5. und 8. Lage.

Schriftraum 20,5-21 14,5-15 . Tintenliniierung, zweispaltig, meistens 37 Zeilen.

Textualis von verschiedenen Händen.

Einfache rote Lombarden, rote Überschriften, rubriziert.

Alter brauner Ledereinband mit rhombenförmigen Streicheisenlinien ; 2 Schließen, eine halb abgerissen.

Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 2: Die theologischen Handschriften: Folioreihe, bearbeitet von I. Fischer, Wiesbaden 1972, S. 70-73. Lehmann, Mitteilungen S. 43.