de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print

Beschreibung von Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 4° 19
Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg, Bd. 3: Die theologischen Handschriften: Quartreihe. Die juristischen Handschriften, beschrieben von M. Stähli, Wiesbaden, 1981 (Mittelalterliche Handschriften in Niedersachsen 4), S. 64 - 66 .

Johannes Guallensis (?) etc.

Papier (Pergament) — II + 232 Bl. — 21,5 × 14,5 cm — Paris — 15. Jh.1

Papier (Pergament). Der äußere Bogen jeder Lage Pergament. Wasserzeichen: Ochsenkopf Piccard IX421, Anker ähnlich Briquet 366. Lagen: 6 VII (84). VI (96). VII (110). VIII (120). 6 VII (210). VI (222). II (226). III (232). Reklamanten, ab 197r alte Lagensignaturen. Schriftraum: 15 × 10 cm, 39 Zeilen. Ab 200r 28 Zeilen. Bastarda. Ab 200r Cursiva (jüngere Form) Rote Lombarden, 1r mit einem Gesicht von vorne in roter Federzeichnung verziert. Rubriziert.

Neuer Lederband (1966).

Herkunft: Iv Sentenz Walther II 18361. IIv Einträge des 15. Jhs.: Cassianus libro collacionum und Liber iste parisius conscriptus non modicis expensis racione eius raritatis, dominus Johannes Ghalensis summam huic similem compilavit, cuius copia Parisius in libraria Sorbone reperitur. Sed auctor huius a multis ignoratur. Zwischen den beiden Einträgen Rasur. Inhaltsverzeichnis von neuerer Hand.

Lehmann S. 61.

1r-170v Summa collationum. ›Hic incipit summa collacionum (familiarium) ad omnem statum (qui dicitur liber aureus).‹, die Ergänzungen von zeitgenössischer Hand. (1r-5v) Tabula: die Ergänzungen von zeitgenössischer Hand … — … implens illud Ecc. 21°: Verba prudencie statera ponderabuntur. Der Prolog ist um etwa die Hälfte gekürzt. (5v) Text: Cum doctor sive predicator evvangelicus … — … hic actus erit omnibus sicut vita eterna communis, unde quidam de hoc ayt: visio fit victus, opus, laus, lumen, amictus ad que nos perducat qui sine fine vivit et regnat. Abgesehen von gelegentlichen Kürzungen, Ergänzungen und Abweichungen vom Druck, bietet die vorliegende Handschrift im allg. wörtlich den Text der Summa des Johannes Guallensis. Ob sie ihm oder - wie der Eintrag 11v meint - einem anderen Autor gehört, muß einer eingehenden Untersuchung vorbehalten bleiben. Hain 7440-7448. Glorieux 322a. AFH 2 (1934). Welter L'exemplum S. 233-236. Bloomfield 168. Schneyer Wegweiser S. 103.

170v-175v [Odo de Ceritona: Fabulae]. Prolog: Aperiam in parabolis os meum loquens proposiciones ab inicio [Ps 77,2] Legitur in libro Ruth. (171r) Text: Et quia tractatus est parabolicus de parabolis libri iudicum sumamus exordium: Inierunt ligna ut ungerent [Idc 9,8-15]. Ed. L. Hervieux: Les fabulistes latins, Paris 1896, Bd.4, S. 173ff. Vgl. auch Speculum 23 (1948) 655-656. Welter L'exemplum S. 124ff. Die Handschrift enthält die Fabeln. Ed. Hervieux 1-17 , mit gelegentlichen Kürzungen und Ergänzungen. Ausgelassen sind die Fabeln 1 e, 8, 10, 14, 14 a, 15 a, 15 b. (175r) Im Anschluß an Fabel 17 drei kurze, nicht nachweisbare Stücke: Prelati existencia similis est cuidam statue quam quidem in agro posuit. Legitur de tygride quod raptis fedibus de veloci cursu venatore insequitur. Cum quidam heremita valde reprehenderet Adam … — … in compassionem mutavit. Nota de latrone producto et abbacia in qua monachus semper comedebat panem et aquam.

175v-199r [Johannes Guallensis OFM]: Breviloquium de virtutibus antiquorum philosophorum. Quoniam misericordia et veritas custodiunt regern [Prv 20,28] Ymmo quatuor virtutes … — … qui est principium virtutum, ipse enim est via, veritas et vita, Johannis quartodecimo: via in exemplo, veritas in promisso, vita in principio. Ad quod nos perducat qui sine fine vivit et regnat. Amen. Explicit breviloquium de virtutibus antiquorum philosophorum. Stegmüller RB 10892. Glorieux 322b. Bloomfield 821. Welter L'exemplum S. 199-201. AFH 27 (1934) S. 551. Zumkeller Augustiner-Eremiten 549 (zu clm 26702). — 199v leer.

200r-218r Epistula fratris Johannis de conversatione religiosa. Dilectissimo in Christo Symoni nepoti meo. Frater ]ohannes servus inutilis solo nomine et habitu religiosus. Salutem et de bono semper in melius proficere… et qualiter in religione conversari …debeas edocerem. (200r) Sicud immensa gloria fideliter deo in religione servientibus … — (218r) non docere presumpsi, sed amico petenti satisfacere volui. Amen. Explicit epistola missa ad unum fratrem in Emsteine, composita a fratre Johanne. Parallelhandschrift Braunschweig StB CXXXVIII, 45r-66v.

218v-224r ›Extractiones de libris maximi valerii mirabilium factorum atque dictorum‹. Maximus Valerius in libro secundo mirabilium factorum atque dictorum. Omnia namque post religionem ponanda [!] semper nostra civitas duxit … — … ut nescias ab hostibus ne an ab illis capi perniciosius habendum sit. Unde versus: Si bacho venerique vacas…

224v-228r [Seneca]: De remediis fortuitorum casuum. Prolog: Licet cunctorum poetarum carmina gremium nostrum semper illustrent … — … vides autem qua in domo sit ista felicitas. Mit Umstellungen in der Reihenfolge, ohne die Additiones und De exilio: In exilium eo… Hain 14633-14660. Zur Frage der Verfasserschaft vgl. P. Grimal: Seneque. Sa vie, son reuvre, sa philosophie, Paris 1948. K. D. Nothdurft: Studien zum Einfluß Senecas auf die Philosophie und Theologie des 12.Jhs., Leiden 1963.

228v-232r [Martinus Bracarensis]: De quattuor virtutibus cardinalibus. ›Incipit liber Senece…Quatuor virtutum species multorum … — … ac deficientem puniat ignavia [!]. Explicit. Ps. Seneca. Ed. C. W. Barlow: Martini Bracarensis opera omnia, Rom 1950, S. 237-250. PL 72,23-28. CPL 1080. Bloomfield 721.

232v Medizinische Bedeutung der Farben: Albus, lacteus, glaucus, karopus - omnes isti calores [!] significant indigestionem.


Abgekürzt zitierte Literatur

AFH Archivum Franciscanum historicum: periodica publ. trimestris cura PP. Coll. D. Bonaventurae, Grottaferrata 1908-
Bloomfield M. W. Bloomfield, Incipits of Latin Works on the Virtues and Vices 1100–1500 A.D., Cambridge/Mass. 1979 (Publications of the Medieval Academy of America 88)
Briquet C. M. Briquet, Les Filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier, Bd. 1–4, Leipzig 21923
CPL Clavis patrum Latinorum, hrsg. von E. Dekkers, Steenbrugge u.a. 31995 (Corpus Christianorum. Series Latina)
Glorieux P. Glorieux, Répertoire des maîtres en théologie de Paris au XIIIe siècle, 2 Bde., Paris 1933 und 1934 (Études de philosophie médiévale 17, 18)
Hain L. Hain, Repertorium bibliographicum, 2 Bde., Stuttgart, Paris 1826 und 1838
Lehmann P. Lehmann, Mitteilungen aus Handschriften IV. München 1933 (Sitzungsberichte d. Bayer. Akad. d. Wiss. Philos.-Hist. Kl., 1933 H. 9)
Piccard G. Piccard, Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart, Bd. 1–17, Stuttgart 1961–1997 (Veröffentlichungen der Staatlichen Archivverwaltung Baden-Württemberg. Sonderreihe Die Wasserzeichenkartei Piccard im Hauptstaatsarchiv Stuttgart 1–17)
PL Patrologiae cursus completus. Series Latina, Bd. 1–221, hrsg. von J. P. Migne, Paris 1844–1865
Schneyer Wegweiser J. B. Schneyer, Wegweiser zu lateinischen Predigtreihen des Mittelalters, München 1965 (Veröffentlichungen der Kommission für die Herausgabe ungedruckter Texte aus der mittelalterlichen Geisteswelt 1)
Schneyer Wegweiser J. B. Schneyer, Wegweiser zu lateinischen Predigtreihen des Mittelalters, München 1965 (Veröffentlichungen der Kommission für die Herausgabe ungedruckter Texte aus der mittelalterlichen Geisteswelt 1)
Stegmüller RB F. Stegmüller, Repertorium biblicum medii aevi, Bd. 1–11, Madrid 1950–1980
Walther II H. Walther, Proverbia sententiaeque Latinitatis medii aevi, Bd. 1–6; P. G. Schmidt, Proverbia sententiaeque Latinitatis medii aevi. Nova series, Bd. 7–9, Göttingen 1963–1986 (Carmina medii aevi posterioris Latina 2,1–9)
Welter L'exemplum J. Th. Welter, L'exemplum dans la littérature religieuse et didactique du moyen âge, Paris 1927
Zumkeller Augustiner-Eremiten A. Zumkeller, Manuskripte von Werken der Autoren des Augustiner-Eremitenordens in mitteleuropäischen Bibliotheken, Würzburg 1966 (Cassiciacum 20)

Beschreibung konvertiert im Rahmen des Projektes Digitalisierung der mittelalterlichen Handschriften der Ratsbücherei Lüneburg.
Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel (copyright information)