➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 33

Priorin Margarete Snitkers im Altkloster (Buxtehude) an Priorin Mechtild Wilde im Kloster Lüne

nach 30. März 1504

Gratulationsschreiben zur Wahl — Congratulatory letter on election as prioress

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 4, fol. 10v

Lateinisch

Vgl. Brief 131

Priorin Margarete Snitkers aus dem Altkloster (Buxtehude) drückt die Freude des ganzen Konvents über die Wahl Mechtild Wildes zur Priorin in Lüne aus. Sie lobt das Amt und wünscht Gottes Segen. Der Heilige Geist möge ihr das Amt versüßen. Der Segen der Altväter und Propheten möge auf ihr ruhen. Gott möge sie mit allen Tugenden schmücken. Maria möge ihr beistehen, damit sie als gute Arbeiterin im Weinberg ihren Lohn empfange, wie es im Evangelium steht und in der Ordensregel des hl. Benedikt bestätigt ist. Die Absenderin erinnert mit Dankbarkeit daran, dass die verstorbene Priorin Sophia von Bodenteich ihnen geneigt gewesen sei und bittet um eine Fortsetzung des Gebetsgedenkens. Sie sendet ein kleines symbolisches Geschenk. Bitte um Fürbitte für die verstorbene Schwester Margareta Lantgreven, Gruß an den Beichtvater Heinrich Maß.

Margarete Snikers, Prioress of Altkloster (Buxtehude), expresses her joy at the election of Mechtild Wilde as Prioress of Lüne. She praises the office of Prioress and wishes God’s blessing and wisdom upon her. She prays that Christ the bridegroom may reward her for her work; that the Holy Ghost may sweeten the office for her; that the blessing of the patriarchs and prophets may rest upon her; that God may decorate her with all virtues; and that the Virgin Mary may help her, as a good worker in the vineyard of Christ, to receive the reward of the faithful servant promised in Matthew’s Gospel and confirmed by St Benedict. The writer remembers with thankfulness that the late Prioress of Lüne, Sophia von Bodenteich, always tended to the Buxtehude nuns, and asks that they may remain united in prayer with one another and that the Lüne nuns would continue to buy their veils from them. This income was particularly important for the Buxtehude nuns then because their convent had been ravaged by the ‘Black Hordes’ in 1499 and the restoration works had only just been completed. She sends a small gift and requests prayers for the deceased Altkloster nun Margareta Lantgreven. She sends her regards to the confessor Heinrich Maß, who was the Buxtehude nuns’ confessor before he left for Lüne in 1490 and whom they continued to hold in high esteem afterwards.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 4, fol. 10v]


1 In crucis Christi gubernaculo vestri sit regiminis
2 ducatus idem salutifere crucis vexillum1
3 vestre reverende dominationi pro exordio presen=
4 tium humiliter prelibans Venerabilis et religio=
5 sa domina relatum est nobis quod omnipotens Deus sa=
6 naverit contritionem filie populi sui2
7 eo quod elegerit vos in pastricem gre=
8 gis sui et constituerit ut sitis murus
9 ferreus et columpna aurea in templo eius
10 Ergo karissima gaudet universa nostra congre=
11 gatio de vestra promotione quia procul du=
12 bio scimus et confidimus quod grex dominicus
13 cui certe digne prelata estis sub vestra
14 fideli tuitionea tutione securus erit et
15 quietus Quapropter colletamur a vobis
16 cordialiter quia cognovit vos Dominus in bene=
17 dictionibus suis et iunxit vobis coronam
18 populi sui quia qui bene ministraverit

[Lage 4, fol. 11r]
19 gradum bonum sibi acquirit3 Ergo agatis constanter
20 et confortetur cor vestrum in Domino,4 quia qui vobis
21 auxit onera potens est et conferre gratie
22 sue munera que vobis largiri dignetur
23 alma Trinitas emittendo manum sue
24 naturalis bonitatis a sede potentive ma=
25 iestatis benedicens vos dextera sue divi=
26 nitatis per quam cuncta procul pellantur adversa
27 omniaque occurrant prospera simul et quelibet
28 utilitas necessaria Influat vobis
29 divina sapientia que vobiscum sit et vobiscum
30 ambulet ut sciatis quid acceptum sit in
31 oculis Domini omni tempore temporeb Irradiet
32 cuncta vestra interiora et exteriora mel=
33 liflua Spiritus paracliti dulcedo que omnia
34 amara reddat dulcia5 universa relevet
35 gravia atque in cunctis vite presentis turbationibus
36 madefaciat cor vestrum divina eius consolatio
[Lage 4, fol. 11v]
37 Multiplicet super vos Deus benedictiones
38 omnium patriarcharum et prophetarum ut cum
39 Abraham beate obedientie mercede
40 donemini. cum Ysaac celestis hereditatis
41 sortem consequamini atque cum Jacob
42 mistica prole in sacra religione au=
43 geamini Det vobis Deus de rore celi
44 et de pinguedine terre habundantiam,6 idem
45 spiritualium et temporalium bonorum largam
46 affluentiam Imperciatur vobis amabi
47 lissimus sponsus noster ex torrente sue in
48 nate bonitatis tot gratiarum varia do=
49 na. quot spinarum punctionibus rori=
50 fluum capidis eius7 vulneratum est tempore
51 ignominiosissime passionis sue nec
52 non quot gaudiorum honoribus a Patre
53 celesti idem venerandum capudc tronis et domina=
[Lage 4, fol. 12r]
54 tionibus8 adorandum in victoriose resurrec
55 tionis triumpho coronatum est Adornet
56 quoque corpus et animam vestram cunctis virtutibus
57 ut luceatis omnibus qui in domo Dei sunt tamquam
58 sol et sicut luna plena in diebus suis
59 et quasi stella matutina in medio
60 nebule.9 Impleat vos gratia divine
61 largitatis quatenus gregem vobis commissum
62 valeatis in statu regiminis feliciter
63 educare et nutrire atque cum eisdem
64 perseverare in sanitate diuturna ut pos=
65 sitis de profectu bone conversationis earum
66 salubriter gaudere hic et perhenniter
67 Assit vobis mater verbigena sponsi et
68 amatoris nostri genitrix intacta que
69 sit vestra informatrix adiutrix et consola=
70 trix in cunctis ambiguitatibus tribula=
71 tionibus et neccessitatibus corporis et anime
[Lage 4, fol. 12v]
72 quatenus indefesse et vigilitanter operari merea=
73 mini in vinea Domini pro denario diurno
74 incorruptibilis10 videlicet vite ut cum
75 declinaverint umbre huius mortali
76 tatis et illuxerit novum mane perpetue
77 iocunditatis audire vobis contigat hoc
78 quod summus legifer noster11 in ewangelio repro=
79 misit fideli servo et vigilanti ac secun=
80 dario beatissimus pater noster Benedictus nobis
81 tradidit in sacra sua constitutione scilicet
82 regula nostra12 Ceterum reverenda domina ego
83 famulatrix sororum mearum licet indigna
84 memor sum prisce dilectionis qua a venerabili
85 domina Sophie13 felicis recordationis supra
86 sorores meas favorose complectebar
87 Ergo supplico humillime venerandam cir=
88 cumspectionem vestram ut eundem favorem et
89 amorem circa nos conservare digne
90 mini et vos precipue in devotis orationibus
[Lage 4, fol. 13r]
91 vestris confavereque michi benigne velitis
92 in venditione velorum propter egestatem
93 et penuriam nostram ego cum sororibus
94 nostris libenter pro viribus operam dabo
95 ut placito vestro in hiis semper serviam
96 quantum facultas nostra suppetit habeo
97 etiam in presenti aliqua vela in deposito
98 que pie memorie domine Sophie
99 transmittenda reposueram que si
100 vestra reverentia suscipere voluerit peto
101 ut placitum vestrum insuper hoc notificare
102 dignemini14 Insuper in signum amorose
103 ac sincere dilectionis destino venerabilitati
104 vestre cum presenti exiguam mee exhibi
105 tionis oblatiunculam quam peto benig
106 ne grateque recipi pensando magis
107 censum quam pensum Et quamvis sit exi
108 guum id tamen offert leta manus et larga
109 voluntas Item venerabilis domina petimus humiliter
[Lage 4, fol. 13v]
110 ut r v procurare velit debitum fraterni
111 tatis pro dilecta sorore nostra Margareta
112 Lantgreven que felici obitu ex hoc seculo
113 migravit sabbato ante Dominica Oculi
114 In hiis recommendamus venerandam perso=
115 nalitatem vestram consecratori salutife=
116 ri et vitalis ligni qui r v sub tegu=
117 mento divine sue misericordie cunctis ab ad=
118 versis protegat etiam sacro suo divino cul
119 tu tempora temporad ad longeva corrobo=
120 ret et confirmet Ex Buxd Sabbato
121 Ingressus Pilatus15 Anno etc IIII°


122 Item venerabilis domina petimus humiliter saluta
123 ri nomine universitatis nostre honorandum patrem
124 confessorem dominum Hynricum Maes16 ac
125 cuncta domus vestre commendabilem congre=
126 gationem interserendo et commendando nos
127 devotis precibus earum

[Lage 4, fol. 14r]
128 Margareta priorissa nec non tota congre
129 gatio monasterii Buxtehudis veteris


130 Venerabili et religiose domine domine Mech
131 tildi priorisse in monasterio Lune domine
132 sibi in Christo plurimum venerande


Kritischer Apparat

a hier gestrichen tuitione

b hier überschüssig tempore

c zu korrigieren in caput

d hier überschüssig tempora


Sachapparat

1  Die Anspielungen auf den Vesperhymnus ‚Vexilla regis prodeunt‘ erklären sich dadurch, dass der Brief am Vorabend des Palmsonntages abgefasst wurde.

2 Ier 8,11 – doch dort beziehen sich die Worte auf den falschen Trost der Heuchler.

3 1.Tim 3,13; zitiert in Regula Benedicti 31,8.

4 Ps 30,25.

5  z. B. Anselmus Cantuariensis, Meditatio 13 De Christo, in: Migne PL 158, Sp. 778: Suavis est amor tuus, et nihil habet amari, nam et quae amara sunt mundi, indulcat, et dulcia eius reddit amara. Derselbe Wortlaut auch bei Eckbertus Schonaugiensis, Soliloquium, cap. 16, in: Migne PL 195, Sp. 112, oder Bernardus Claraevallensis, Sermo 95 (De doctrina amaritudine per praedicatores temperanda), in: Migne PL 183, Sp. 719: Sapiens igitur dispensator non affert, imo afferri iubet farinam; quoniam non praebet, sed hortatur habere charitatem, cuius condimento redduntur dulcia quae prius videbantur amara.

6 Gn 27,28.

7 Ct 5,2.

8 Col 1,16.

9 Sir 50,6-7.

10 Aus dem Gleichnis von den Arbeitern im Weinberg, Mt 20,1-6.

11 Thomas von Kempen: Recommendatio humilitatis Summus magister et legifer noster dominus Ihesus, in: Thomas von Kempen, Opera, hg. von Pohl (1902–1922), S. 377-382. Ebenso die Antiphon zu den letzten drei Psalmen der Laudes, s. Cantus ID 002415.

12 Das, was dem getreuen Knecht verheißen ist, steht in Mt 25,45-46, in Verbindung mit Mt 25,21: Quis, putas, est fidelis servus, et prudens, quem constituit dominus suus super familiam suam ut det illis cibum in tempore? Beatus ille servus, quem cum venerit dominus eius, invenerit sic facientem. […] Ait illi dominus eius: „Euge serve bone, et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam, intra in gaudium domini tui”. Davon wird im gewöhnlichen Kommentar zur Benediktsregel, zum 66. Kapitel über die Wahl des Abtes, in: Migne PL 66, Sp. 887, Erwähnung getan: Ita et tu praesis, ut provideas, ut consulas, ut procures, ut serves; praesis, ut prosis; praesis ut fidelis servus et prudens, quem constituit Dominus super familiam suam: Ad quid? Ut des illis escam in tempore, hoc est ut dispenses, non imperes. Hoc fac, et dominari ne affectes hominum homo, ut non dominetur tui omnis iniustitia. Doch stammen die Worte des Kommentares nicht vom hl. Benedikt selbst – hier handelt es sich vielmehr um ein Zitat aus Bernardus Claraevallensis, Ad Eugenium papam (lib. III De consideratione, cap. 1).

13 Sophia von Bodenteich († 2. Februar 1504), Priorin seit 1481, sie war im Zuge der Klosterreform aus Ebstorf nach Lüne gekommen.

14 Offensichtlich pflegen die Nonnen von Altkloster dem Kloster Lüne Nonnenschleier zu verkaufen – von ihnen ist auch in mehreren anderen der Buxtehuder Briefe die Rede. Zu der Bestellung, Übersendung und Bezahlung der Schleier vgl. Brief 40 (Lage 5, fol. 5r-6r); Brief 291 (Lage 21, fol. 5r-5v); Brief 293 (Lage 21, fol. 9r-9v); Brief 294 (Lage 21, fol. 9v); Brief 295 (Lage 21, fol. 10r-10v) und Brief 301 (Lage 21, fol. 14v-15r).

15 Das Responsorium ‚Ingressus Pilatus cum Jesu in praetorium‘ singt man eigentlich zur (zweiten) Vesper des Palmsonntages – doch in dem Antiphonar, das 1537 von Alopecius in Köln für das Bistum Münster gedruckt wurde, findet es sich in der ersten Vesper – das wäre dann also die Vesper des Sonnabends, der auf den (ersten) Passionssonntag folgt (Cantus ID 006966). 1504 war dieser Sonnabend ‚Ingressus Pilatus‘ der 30. März.

16 Heinrich Maß, Beichtvater in Lüne, zuvor in Buxtehude, vgl. Kommentar zu Brief 14 (Lage 2, fol. 5v-7v), sowie Brief 23 (Lage 3, fol. 13v-14v), Brief 39 (Lage 5, fol. 1r-3v), Brief 40 (Lage 5, fol. 4r-rv), Brief 131 (Lage 12, fol. 11r-13r), Brief 285 (Lage 21, fol. 1r-1v), Brief 286 (Lage 21, fol. 1v-2v), Brief 288 (Lage 21, fol. 2v-4r), Brief 291 (Lage 21, fol. 5r-5v), Brief 294 (Lage 21, fol. 9v), Brief 295 (Lage 21, fol. 10r-10v), Brief 296 (Lage 21, fol. 10v-11v), Brief 298 (Lage 21, fol. 13r-13v), Brief 300 (Lage 21, fol. 14r-14v) und Brief 301 (Lage 21, fol. 14v-15r).

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief033-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl