➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 36

An eine Priorin oder Äbtissin in einem anderen Kloster

undatiert

Dankesbrief für die Gratulation zur Wahl — Thank-you letter for a congratulatory letter

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 4, fol. 18r

Lateinisch.

Antwort auf ein Gratulationsschreiben anlässlich der Erhebung zu einer Prälatur, gerichtet an eine Priorin oder Äbtissin. Gedanken zu der Herausforderung des Amtes, Vertrauen auf Gottes Hilfe. Bitte um Unterstützung. Nicht verschicktes Konzept, wahrscheinlich teilweise basierend auf einer Vorlage, die die neue Lüner Priorin Mechtild Wilde adaptieren wollte, um auf Brief 35 zu antworten.

A thank-you letter after a congratulatory letter on the elevation to a prelature, addressed to a prioress or abbess. The letter discusses the challenges of the office by likening them to the great challenges faced by King David and the prophet Amos, as well as those alluded to in the Collect for the Pope in the Mass. It also affirms the sender’s trust in God’s help and makes a request for support. This letter was never sent. Likely, this was a draft based on a model letter written by a man, indicated by the masculine grammatical forms at its beginning, which the new prioress of Lüne, Mechtild Wilde, wanted to adapt as a basis for her reply to the previous letter from the Abbess of Medingen, Margarete Puffen.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 4, fol. 18r]


1 Favorem indissolubili amoris vinculo
2 stabilitum cum optatu totius prosperitatis
3 et salutis iugiter premissum Reverenda
4 ac religiosa in Christo domina ymmo devota
5 Deoque dicata virgo dignationis vestre
6 paginam parvitati mee transmissam
7 animo iocundanti satis libenter omni quam decet
8 reverentia recepi cuius lecto intellectoque
9 tenore stupefactus1 de tantis preconiis
10 et laudibus ibi exaratis Quotus igitur

[Lage 4, fol. 18v]
11 vel quantus ego sum ut erudite votis testimonium
12 habere et inter alia sancte matris Ecclesie preful=
13 gida luminaria computari merear cum me
14 veluti inutilem servum et omni honore in=
15 dignum veraciter iudico Nempe licet
16 me omnino insufficientem ad officium cure
17 pastoralis agnosco tamen sine omni ambi=
18 guitate firmiter credo sic ordinatum
19 fore a Deo qui olim cytharendam2 puerum
20 elegit de quo psalmistam fecit quem etiam sustulit
21 de gregibus ovium et pastorem ac rectorem
22 domus Israel constituit qui etiam teste beato
23 Gregorio implevit pastorem armenta=
24 rium sycomoros vellicantem et eum prophetam
25 fecit cuius manus non est abbreviata3
26 Et ut beatus ac gloriosus Jeronimus dicit
27 in quodam prologo quod in templo Dei offert
28 unusquisque quod potest alii aurum et argentum
[Lage 4, fol. 19r]
29 lapidesque pretiosos4 etc – ergo si ego
30 cum ceteris supernis illuminatisque viris
31 ac prelatis ex tenuitate ingenii
32 mei aurum et argentum lapides pretio
33 sos byssum purpuram coccum iacinctumque
34 offere non valeo saltem pelles
35 et caprarum pilos offeram nec de me
36 ipso sed de solo Deo confido adiutore
37 Ipsumque exorare pro me obnixe
38 deposco ut sicut me non meis me=
39 ritis ad culmen tanti honoris elegit
40 ita divini amoris sui incendio cor
41 meum inflammare ac splendore gratie
42 sue illustrare dignetur quatenus ut ardens
43 candela exemplis virtuose conversationis
44 uti vestra reverentia michi optavit5 per
45 lucere et familie Domini mihi commisse
[Lage 4, fol. 19v]
46 veluti fidelis et prudens dispensator pabulum
47 doctrine ministrare valeam ut una cum
48 grege mihi commisso6 feliciter et gaudenter
49 perveniam ubi laboris onere eterna
50 premia apprehendam Ceterum honoranda in Christo
51 domina quia ingratitudinis vitio hii
52 notorie convincuntur qui beneficiorum impen=
53 siones de memorie libro oblivione
54 deleverunt Michi igitur studio dili=
55 genti gratibus o utinam condignis in
56 sistere volenti imperitia mentis
57 mee resistit reddens me prochdolor
58 nimis et omnino insufficientem et ad
59 referendas dominationi vestre gratiarum
60 actiones debitas mei non sufficit
61 oris sermo etiam si michi inesset facundia
62 Tulliana7 aut ad scribendas nullus
[Lage 4, fol. 20r]
63 michi sufficit calamus
64 vel membrana pro omni
65 amicitia et favore quam reverentia
66 vestra uti adivi circa meam promotionem
67 habuit Affectum saltem voluntatemque
68 aperio rescribendo dumtaxat8 et
69 si possem in aliquo dominationi vestre soro=
70 ribusque vestris ac vestro monasterio pro=
71 desse ambabus manibus libentissime
72 facerem Deo teste in quo valeatis
73 feliciter et longeve homine in utroque Amen


74 Priorissa M V


75 Prefata littera mansit incorrecta et nondum transmissa9


Sachapparat

1 Das Partizip Perfekt Passiv steht in der männlichen Form, ebenso die folgenden Fragepronomen quotus und quantus, der inutilis servus, usw. obwohl die Lüner Priorin, Mechtild Wilde, die Verfasserin des Briefes sein soll.

2 Der Hirtenjunge David wird zu Saul gerufen, auf dass er vor dem König Harfe spiele (David tollebat citharam etc. – 1.Sm 16,19). In der Vorlage (Gregor d. Gr., s.u.) steht citharoedum (Barde), hier ist das Wort verschrieben zu einem vermeintlichen Gerundium: [ad] cytharendam – um Harfe zu spielen.

3 Am 7,14: Responditque Amos, et dixit ad Amasiam: Non sum propheta, et non sum filius prophetae: sed armentarius ego sum vellicans sycomoros. Das Zitat stammt hier aus Gregorius magnus, Homilia 30 (in die Pentecostes), in: Migne PL 76, Sp. 1226: Implet namque citharoedum puerum, et psalmistam facit. Implet pastorem armentarium sycomoros vellicantem, et prophetam facit.

4 Hieronymus Stridonens, Praefatio in libros Samuel et Malachim, in: Migne PL 28, Sp. 557: In tabernaculum Dei offert unusquisque quod potest: alii aurum et argentum et lapides pretiosos, alii byssum et purpuram et coccum offerunt et hyacinthum; nobiscum bene agetur, si obtulerimus pelles et caprarum pilos, nach Ex 25.

5 Im vorstehenden Brief 35 (Lage 4, fol. 16v-17r) hatte die Medinger Äbtissin der neuen Lüner Priorin gewünscht, quatenus ipsius amminiculo per religionis ardue tramitem lucerna super candelabrum posita valeatis verbo et exemplo omnibus in domo Dei conversantibus prelucere. Falls es sich bei dem hier vorliegenden Konzept um die Vorlage für ein Antwortschreiben darauf handeln sollte, so wäre das hier evozierte Bild von der leuchtenden Kerze das Bindeglied, an dem der Zusammenhang zwischen den beiden Texten ausgemacht werden kann.

6 Stereotype Wendung liturgischer Orationen: […] ut ad vitam, una cum grege sibi credito, perveniat sempiternam […] (Kollekte für den Papst); […] famulum tuum N., quem ecclesiae tuae praeesse voluisti, una cum commisso grege salvet semper et muniat […] (Postcommunio in der Votivmesse für den Papst), usw.

7 Die facundia Tulliana – Wortgewandtheit des Tullius (Cicero) – findet sich schon bei Johannes Cassianus, De coenobiorum institutis, lib. 12, cap. 19, in: Migne PL 49, Sp. 457, und in dem vorstehenden Dankschreiben, Brief 34 (Lage 4, fol. 14v) der Ebstorfer Priorin Barbara von Hodenberg.

8 Bernardus Claraevallensis, ep. 175 ad patriarcham Hierosolymorum, in: Migne PL 182, Sp. 336: Affectum saltem voluntatemque aperio, rescribendo duntaxat atque resalutando, quod solum interim per tot utique spatia terrae et maris licet.

9 Die fragliche Korrektur hätte offenbar daraus bestanden, die von einem männlichen Verfasser übernommene Vorlage nachträglich so umzuarbeiten, dass sie an das Geschlecht der potenziellen Absenderin angepasst erschien. Vielleicht war Mechtild Wilde in einer Mustersammlung auf eine (besonders im Hinblick auf die ‚Kerzenmetapher‘, s. o.) passende Replik gestoßen.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief036-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl