➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 105

Sakristanin Mechtild Redebere im Kloster Ebstorf an Priorin Sophia von Bodenteich im Kloster Lüne

nach Weihnachten 1498

Bitte um Ausleihe eines Gebetbuches — Request for the loan of a prayer book

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 9, fol. 18v

Lateinisch und Niederdeutsch.

Die Absenderin versichert der Empfängerin ihre Zuneigung trotz ihres langen Schweigens. Zum neuen Jahr sendet sie ihr den Jesusknaben als Geschenk und bittet sie demütig darum, ihr das Büchlein, um das sie im vergangenen Sommer gebeten habe, auszuleihen. Dieses enthalte Gebete an den Lüner Klosterpatron Bartholomäus, der auch der Eigenapostel der Absenderin ist. Die Ebstorfer Priorin lässt die Empfängerin herzlich grüßen, ebenso die Subpriorin und der ganze Ebstorfer Konvent. Grüße der Ebstorfer Priorin an ihre Verwandten, die Subpriorin und den Konvent im Kloster Lüne.

Mechtild Redebere, the sacristan of Ebstorf who had spent time in Lüne helping to introduce reforms there, fears her long silence could give the impression that she has forgotten the recipient, Sophia von Bodenteich, Prioress of Lüne. However, God is her witness that the recipient has always been in her heart and in her mind. She regrets that she cannot express this appropriately alone, as she is a poor woman. Borrowing an image from the writings of the Church Fathers originally drawn from 2 Corinthians, she writes that she therefore relies on the divine treasure of God’s wisdom, the infant Jesus, in whom she is made rich because he assumed the poverty of the human form, to help her express her gratitude. She sends Him as a New Year’s present to wish her a good, contemplative, and restful year. She prays that she would keep this present in the treasure chest of her heart and remember the sender in her prayers, just as the sender will remember her in hers. She also humbly asks the recipient to lend her the little book that she had asked for last summer, which contains prayers dedicated to St Bartholomew, the convent’s patron and the writer’s personal apostle. She promises to carefully look after the little book. Greetings are passed on from various members of the convent at Ebstorf, and she asks the recipient to greet her relatives in Lüne. A reference to a responsory used at Mattins on Christmas Day in the salutation suggests that the letter was written shortly after Christmas.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 9, fol. 18v]


1 Indutum stola purpurea scilicet natura humana
2 qui verus Deus apparuit et homo1 premissum orationibus
3 utinam cum devotis in vinculo veri amoris
4 Venerabilis domina in ipso piissimo nostro salva=
5 tore michi singularissime diligenda. diu
6 nec scripsi necque a vestra venerabilitate ulla scripta
7 recepi. so mochte venerabilitati for=
8 san in vallen, wo ik juwer hedde verghetten
9 quia cessaret manus scribentis quo etiam
10 amor mutuus foret extinctus. Sed
11 absit hoc a me in eternum ut vestram venerabili
12 tatem ymmoque caritatem. tradam oblivi=
13 oni hoc est michi impossibile ut vestri oblivis=
14 car. Deo cui omnia sunt cognita illi etiam
15 notum est dat gy my raroa komet
16 a cordis memoria. Noch jummer ick
17 juw heu neynerleye ghude effte
18 willen in ullo kan exhiberen alze v.

[Lage 9, fol. 19r]
19 venerabilitati e iure eghede pro pluri=
20 mis benivolentiis totiens michi exhi=
21 bitis quia sum paupercula. nil habens tri=
22 buendi. Paupercula inquam sum. sed revera
23 gaudenter. quia propter illum qui cum dives
24 esset deitate pro nobis egenus et pauper
25 effectus est humanitate.2 Sed in hoc cordintime
26 doleo quod vobis nil prebere valeo in quo
27 internum amorem cordis ostendam. Sed
28 unum saltem scio in quo non diffido vestre
29 caritati sufficiet bonum videlicet the=
30 saurum incomprehensibilem et incorporabilem
31 qui nobis omnibus a patre eterno est datus et
32 de matre virgine nobis natus qui cunctis
33 et singulis solus est sufficiens scilicet eternam
34 illam et preclaram sapientiam. eiusdem eternum Dei
35 patris filium perpetue karitatis dulcis=
36 simum puerum Jesum amatorem hominis.
[Lage 9, fol. 19v]
37 cuius sunt delitie esse cum filiis hominum.3 Istum predul
38 cem delectabilem inclitum parvulum. aman
39 tissimum sponsum et fratrem nostrum dirigo vestre
40 venerabilitati cum exiguis orationibus ac op=
41 tatione novi anni Qui pro mea pauper=
42 tate dignetur respondere habundantius
43 adimplendo ea qui michi desunt et que min=
44 ime possum. donando vobis in se ipso et
45 per se ipsum annum vere novum iocundum. prosperum
46 contemplativum. opulentumb. tranquillum. et
47 beatum cum novis donis gratiarum et virtutum
48 que sibimet in vobis placeant ad perpe=
49 tuam suam laudem et gloriam. et ad salutem
50 vestri corporis et anime Preamantissima domina
51 istud excellentissimum munus dignetur
52 vestra venerabilitas suscipere de me pauper=
53 cula scrinio vestri cordis dulciter inclu=
54 dendo. in spem pulcherrimi iuvenis
[Lage 9, fol. 20r]
55 pre cunctis filiis hominum speciosi et mei apud
56 ipsum semper memorando in devotis vestris orationibus
57 sicut et ego libenter vestri sum memor.
58 Et iam eidem speciosissimo fratri et sponso vestram
59 venerabilitatem commendo qui in domicilio vestri in
60 terioris hominis dignetur mansitare vobis=
61 cum comitando per divinam protectionem et
62 gratie infusionem utrumque hominem vestrum
63 roborando per longiora tempora. Et postquam modum
64 hac vita terminata cum ipso ad patriam
65 qua nos duxit post victoriam pergere
66 valeatis Item preamantissima peto humiliter
67 dat gy my willen lenen illum libellum
68 dar ik in estate preterita leyt vorbydden
69 cum orationibus de gloriossimo vestro patrono elec
70 tissimoque meo apostolo sancto Bartholomeo
71 Ik wil dat per Dei gratiam diligenter vor=
72 waren Venerabilis et predilecta domina nostra de
[Lage 9, fol. 20v]
73 dec led vestram venerabilitatem familiarissime sa=
74 luteren Similiter mater subpriorissa N. et N et omnis
75 congregatio domus Ebeken Dignemini etiam
76 salutare causa venerabilis domine nostre dilectas suas
77 amitas N et N parte mei et sororem
78 subpriorissam V P et N et N et reliquam totam vestram
79 congregationem Cum hiis omnibus sint vobis
80 tot amicabilia salutamina quot celum
81 habet gaudia Et valeatis cum hiis
82 in dulcissimo iuveni Jesu Christo vero Deo et
83 homine feliciter et longeve. Raptim ex
84 Ebeke post festum Nativitatis Domini anno eiusdem
85 etc XCIX°4


86 Soror M R professa
87 in Ebken vestra inutilis


88 Venerabili et religiose domine Soffie prio=
89 risse in monasterio Lune5 sancte sue
90 et domine sue in Christo Jesu iugiter venerande.


Kritischer Apparat

a zu korrigieren in raro

b zu korrigieren in opulentum

c hier überschüssig de


Sachapparat

1 Responsorium zur Matutin an Weihnachten (Cantus ID 006411): Descendit de coelis, missus ab arce Patris, introivit per aurem virginis in regionem nostram, indutus stola purpurea; auch zitiert in der ‚Vita sanctae Elisabeth‘ des Eckbert von Schöngau, cap. 4, über die Visionen der Heiligen, in: Migne PL 195, Sp. 153: Et post pusillum requievit caro mea in exstasi, et sustulit me in spiritu in sublime, et contemplata sum iucunditatem, quam praeparavit Deus diligentibus se, quemadmodum anno priore. Cumque post longum excessum redirem ad me, continuo ori meo haec verba affluxerunt: „Descendit de coelis, missus ab arce Patris: introivit per aurem Virginis in regionem nostram, indutus stola purpurea, et exivit per auream portam, lux et decus universae fabricae mundi.”

2 2.Cor 8,9: im Vulgatatext heißt es propter vos egenus factus est, aber die Kirchenväter zitieren vielfach pauper, sicher aus einer älteren Übersetzung, so z. B. Ambrosius Mediolanensis, De fide, cap. 12, in: Migne PL 16, Sp. 677: Ipse enim dives secundum plenitudinem divinitatis, qui pro nobis pauper factus est, cum dives esset et rex aeternus; Augustinus Hipponensis, In Psalmum IX enarratio, v. 14, in: PL 36, Sp. 123: Miserere mei, Domine? An quia unus interpellat pro sanctis, qui primus pauper pro nobis factus est, cum esset dives.

3 Prv 8,31.

4 Nach Weihnachten 1498.

5 Priorin Sophia von Bodenteich.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief105-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl