➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 189

Nonne im Kloster Lüne an eine Nonne in einem anderen Kloster

Freitag nach Jubilate, unbekanntes Jahr

Dankesbrief für Trostbrief — Thank you for letter of condolence

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 15, fol. 6r

Lateinisch und Niederdeutsch.

Die Absenderin freut sich über die Nachricht, dass es der Empfängerin gut gehe; auch sie sei wohlauf. Sie dankt für die vielen Wohltaten, besonders für den Trostbrief und ein Andachtsbildchen, das ihre trauernde Seele getröstet habe. Als Zeichen der Verbundenheit sende sie ein Körbchen mit Leckereien und süße Fische. Wie Jonathan für David würde sie sogar ihren Rock für sie ablegen wollen, doch da dies nicht möglich sei, schicke sie einen ihrer Schleier. Sie möge ihn in der Liebe empfangen, mit der er geschickt wurde. Möge Christus noch ein Brautgewand mit Perlen und Edelsteinen dazugeben.

The writer states that she is pleased to hear that the recipient is well and reports that she is also well. She thanks her for her good deeds, especially for the letter of condolence with a devotional image enclosed, which gladdened her saddened soul. Quoting from St Thomas a Kempis’ Vallis liliorum, she writes that friendships are invariably tested by tribulation and necessity and expresses her gratitude that their friendship has withstood these tests – see also Letters 13 and 44. As a sign of her love and the bond between them, she sends a small basket of sweetmeats and pickled fish. Since she feels that their friendship has led to them both being knit together – see 1 Samuel 18.1-3 and Chapter 2.1. of Edmund Wareham’s essay in the introduction to this edition -, she writes that if it were possible for her to take off her dress and send it to the recipient, as Jonathan did for David in 1 Samuel 18.4, she would gladly do so. However, she instead sends a veil which she writes that she has taken from her own head, and asks that it may be received with the same affection as that with which it was sent. She also writes that she would gladly send the recipient something soothing for body and soul. She prays that the kingly warrior, who ascended from the grave in the recipient’s place, an image which is also visualised in the Lüne Easter tapestry of 1504-08, will reward her by giving her a wedding dress made of the pearls of the love of twins, an image that dates back to at least St Augustine of Hippo’s 109th Letter, and other precious stones.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 15, fol. 6r]


1 [I]na paschalibus festis ex intimis precordiorum affectibus exultare
2 et iubilare ac resurgentem regem glorie cum omni creatura collau
3 dare reverenda ac religiosa domina michi utique in prenominato rege
4 glorie visceretina1 dilectione preamanda

Quoniam ex scriptis vestris favorabi
5 libus sum certificata de statu vestre valitudinis in hoc venerabilitati vestre
6 congaudeo ex fundo cordis et utinam Deo largiente talia per multorum annorum
7 curricula audire possum hoc foret michi non modica letitia et idem
8 notifico reverentie vestre de successu meo quod annuente divino
9 auxilio consisto in sospitate reverenda et my preamanda domina
10 Quantas innumeras ymmo eximias grates teneor vestre venerabili
11 exsolvere pro multis caritativis beneficiis michi totiens exhibitis penitus
12 ignoro non sufficio calamo exprimere nec verbis ullo modo declarare
13 maxime nunc pro littera vestra valde consolatoria michi una cum pulcher
14 rimo folio destinata unde anima mea turbata dulciter est recre
15 ata et hanc vestram missivam quam pro magno clenodio suscepi
16 et cum lacrimatibus oculis pre letitia legi atque relegi illam de verbo
17 ad verbum de sillaba ad sillabam et pre nimia suavitate saturari
18 non valeo nam videtur michi quasi oretenus cum mea precordialissima
19 matre ac amita V Gken2 sim locuta3 vnde dat is my vp myn
20 herten kamen, wente reverentia vestra h. so meer de alder
21 erstewesen, de my in his tribulationibus meis consolert h., vnde dat
22 mut ik venerabilitati vestre bekennen unde regracieren quamdiu
23 vixero Quia secundum illud dictum vulgare Semper in tribulationibus
24 et necessitatibus probandi sunt amici4 Vnde dat h. ik vullenko
25 menby juw bevunden. Quit igitur nunc proinde reverentie vestre
26 rependere queam quod possit esse equivalens apud me prochdolor
27 non invenio uti libenter karissime mee atque precordialissime Unigeniken

[Lage 15, fol. 6v]
28 darem pro xenio precioso alze reverentia vestra eget Attamen pro inditio
29 caritatis immense qua anima mea conglutinata est anime vestre veluti anima Jona
30 the conglutinata est anime Davidis et dilexit eum Jonathas quam animam suam5
31 ita ego diligo vestram reverentiam in visceribus Jesu Christi in cuius testimo
32 nium transmitto venerabilitati vestre unam fiscellam cum apothecalibus et
33 aliquos pisciculos conditos6 dar scal sick reverentia vestra mede
34 conforteren Deo ad laudem michi ac aliis multis ad salubrem atque diu
35 tinam consolationem Et si foret michi possibile quod ego tantilla pos
36 sem me expoliare tunica nostra7 et reverentie vestre eam pres
37 tare quemadmodum Jonathas fecit Davidis hoc ex fundo cordis
38 libenter facerem Itaque si non possum dare vestimentum. id ipsum
39 tamen quod michi est possibile non negligam reddere Sicque ad presens
40 dirigo reverentie vestre unum velum den h. ik ob vestri dilectionem
41 namen de nostro capite vnde sende juw den in maxima cari
42 tate et peto obnixe dat gy den in der suluen leue willen
43 recipieren, dar ik juw den ane sende; konde ik vestreb reveren
44 tia vestre dar mede senden queque salutaria anime et corporis ac
45 meum viventem cor wat ik dat gherne dede idcirco fla
46 gito ne illud spretui habeatis Et ille imperialis belliger inclitus
47 et gloriosus qui in stola glorificati corporis sui preclarus atque formosus
48 resurrexit de tumulo8 de mote reverentie vestre ex parte
49 mea dar to geuen vestem nuptialem gemine caritatis9 mar
50 garitis ac lapidibus preciosis intextam dar gy eme froliken
51 inne moghen enjeghen ghan dum nos ad celeste convivium
52 invitaverit in hoc exilio scilicet in perceptione venerandi sacramenti ac
53 demum digne mereamini introire ad nuptias illas paschales
54 ubi delicie affluunt ubi premia non deficiunt ubi spirat
55 odor cynamomi et balsami ac totius suavitatis ubi electi
[Lage 15, fol. 7r]
56 ab uberibus consolationis sponsi immortalis saturabuntur et torren
57 te voluptatis potabuntur ibique contemplari mereamini facie ad
58 faciem Dominum dominorum in Syon celebrando cum omnibus electis paschalem sollemp
59 nitatem in secula seculorum Nil plus etc

Cum his valeat vestra re
60 verentia sana et incolumis in eo qui pro nobis mortuus est et resur
61 rexit qui vos in hominis utriusque prosperitate ac salute corroboret
62 ac confirmet temporibus longevis Raptim ex Lune sexta feria post Iu
63 bilate.10


Kritischer Apparat

a Textergänzung in mg. durch Nolte mit Bleistift I

b hier überschüssig vestre


Sachapparat

1 Wie mehrfach genannt: Neuschöpfung eines Adjektivs zu viscera, Eingeweide (eingeweidlich), aus dem Wortfeld Innereien/Knochenmark etc.

2 Vgl. Brief 148 (Lage 13, fol. 3v), wo VG als Nonne aus Kloster Walsrode belegt wird, die einige Tage in Lüne verbrachte.

3 Standardformel für Bestätigung für Trostschreiben. Vgl. Brief 215 (Lage 16, fol. 11r) oder Brief 223 (Lage 17, fol. 2v), dort als Ausdruck der Freude.

4 Thomas a Kempis, Vallis liliorum, cap. 16, in: Thomas von Kempen, Opera, hg. von Pohl, Bd. 4 (1918), S. 80; Manuale parvulorum, cap. 12, in: Thomas von Kempen, Opera, hg. von Pohl, Bd. 4 (1918); Vita Florentii, cap. 15, in: Thomas von Kempen, Opera, hg. von Pohl (1902–1922), Bd. 4 (1918) etc. Hier geht es ja um ein volkssprachiges Sprichwort, das auch sonst als in der Volkssprache abgefasst zitiert wird; sehr häufig – auf die anderen Briefe verweisen, z. B. Briefe 013 (Lage 2, fol. 3v) und 044 (Lage 5, fol. 9r).

5 1.Sm 18,1-3. Vgl. auch Wareham 2.1.

6 Vgl. Brief 138 (Lage 12, fol. 20r).

7 1.Sm 18,4.

8 Der Auferstandene als Streiter wider den Tod mit dem Siegesbanner in der Hand, das ist auch das Thema des Lüner Osterteppiches von 1504-1508. Vgl. Kohwagner-Nikolai, "Per manus sororum […]" (2006), S. 367-375.

9 Die gemina caritas („Zwillings-Liebe“) findet sich schon bei S. Augustinus Hipponensis in ep. 109, §1, in: Augustinus von Hippo, Epistulae, hg. von Goldbacher, Bd. 2 (1898), S. 635.

10 ‚Iubilate Deo omnis terra‘ ist der Introitus zur Messe am dritten Sonntag nach Ostern.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief189-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl