➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 226

Nonne, wahrscheinlich im Kloster Lüne, an eine Verwandte in einem anderen Kloster

um 31. Dezember, unbekanntes Jahr

Dankesbrief und Bitte um meditativen Text — Greeting and request for a meditative text

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 17, fol. 5v

Lateinisch.

Die Absenderin berichtet der Empfängerin, einer älteren Verwandten, dass es ihr gut geht und sie Gleiches auch von ihr hofft. Sie kann nicht angemessen für die Fürsorge danken, mit deren Honig und Milch die Empfängerin sie körperlich und geistig genährt hat. Sie dankt besonders für die Übersendung einer Sammlung erbaulicher Texte, deren Vergeltung sie Christus im bildreich ausgedeuteten Schoß Mariens anvertraut. Leider ist der Text, der mit ‚Sponsus erat ante fores‘ beginnt, unvollständig. Sie bittet daher, ihn zur Abschrift auszuleihen. Berichte, sie würde viel weinen und Bekümmernisse haben, entsprechen nicht mehr der Wahrheit. Sie bittet um Gebetsgedenken und verspricht ebenso Fürbitte.

The nun exchanges news about her health with her relative, an elderly nun in another convent. She thanks for the inspiring writing and for sending a text collection but complains that the meditative text which begins ‘Sponsus erat ante fores’ is incomplete. She therefore asks the recipient to send it for a copy. The writer sets aright a false piece of news, she no longer has any worries. She asks for prayers and promises intercessions in return.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 17, fol. 5v]


1 Signaculum divine caritatis Jesum Christum eructuatum1 de corde patris
2 egredientem de thalamo virgine matris ad amplexandum2 sponsam
3 suam ecclesiam in osculo pacis transmitto caritati vestre pro indicio ami
4 cabilis salutationis in vinculo divini amoris ac innate dilectionis

Precor
5 dialissima mater ac amita vestre patefacio dilectioni ex bonitate
6 divine misericordie me frui bona incolumitate et similia etiam aa vobis3
7 dare dignetur divina pietas temporibus longevis sibi ad laudem et gloriam
8 prout medullitus vobis exopto

My karissima ubi minimam scintillu
9 lam sufficientis gratiarum actionis invenire queam penitus nusquam in
10 venio in toto substantia anime et corporis mei pro dulcifluis scriptis.

[Lage 17, fol. 6r]
11 per totum melle et favo manantibus ex quibus elucidatur tenerrime
12 caritatis vestre affectus erga me filiam vestram quam more fide=
13 lissime matris uberibus lacte et melle manantibusb stillantibus
14 enutritis. Utinam ita inhereant palato cordis mei ut convalescens
15 inde quasi per cibum fortiorem proficiendi de die in diem omnium spiritualium
16 virtutum culmina perfecte attingere valeam ad salutem anime mee. ut
17 post hanc vitam illuc insimul perveniamus ubi vos pro bona instruc
18 tione cum illis qui fulgent quasi stelle in perpetuas eternitatesc4 quit pro
19 eo quod multos ad iustitiam erudierunt etd5 Ego pro assidua excer
20 citationee bonorum operum pervenire valeamus ad stelleam celi cu
20 riam.f Libentissime igitur optarem dilectioni vestre rependere aliquod exenium
21 delectabile quod ita gratum et acceptum esset vobis unde taliter letificari
22 possetis quoniam admodum ego exhilarata sum ex flosculis odo
23 riferis per pennam manus vestre sollicite collectis et michi transmissis6
24 sed quia certissime confido et indubitanter credo totum desiderium anime et cor
25 poris vestri esse secundum dictum beati Anselmi dicentis Omnis copia que
26 non est Deus meus michi fit egestas.7 idcirco dirigo vobis in suppletionem
27 sufficientissimam imperfectionis mee necnon desiderii vestri Jesum aure
28 am clausulam mellei dulcoris paterni cordis qui totus absortus in abys
29 so inexsuperabilis dilectionis ob salutem humani generis et demum
30 natando venit per mare cristallinum8 virginee matris sue eburne
31 um thalamum. relinquens auream portam suam clausam ob digni
32 tatem proprii principatus. et ista aurea clausula divini cordis expan
33 dat omnes venas misericordie pietatis dulcedinis letitie spirtualis et di
34 vine consolationis in tanta copia apud vos quantam extendit super sa
35 lutem generis humani ea hora qua de virginali utero alvo processit
36 tamquam sponsus de thalamo.9 et a virginea matre sua reclinatus est=
[Lage 17, fol. 6v]
37 in presepio ut meritis ipsius eundem infantulum eterne lucis splendidis
38 simam carbunculum oculis fidei et amoris ipsum in presenti contemplando
39 valeatis ac cum eodem parvulo de mamillis virgineis lac amoris
40 ac gratiarum actionis lambendo sugatis annum novum iocundum saluti
41 ferum necnon salutem anime et corporis. dilectionem Dei et proximi. ut spiritu
42 fortitudinis corroborata ad queque spiritualia perfectionis opera ad
43 servendum sibi feliciter et longeve perduretis usque in finem remo=
44 to omni obstaculo saluti et sanitati anime et corporis vestri nocivo. ut
45 tandem felici cursu perveniatis ad contemplandum vultum sue divini
46 tatis. in splendore clarificate humanitatis bibendo poculum aure
47 um ex electro aureog deaurato vinum eterne iocunditatis videlicet
48 speculum sancte Trinitatis.

Item dilectissima inveni in viridario vestro michi
49 directo quondam sensum valde delectabilem et pulchrum silicet Sponsus
50 erat ante fores etc10 primitus inceptum sed heu nondum finitum. ideo
51 plurimum affecto illum habere integraliter. tamen vos gravare ne
52 quaquam ulterius possum talia scribendi sed peto amore Jesu Christi ut si
53 habetis in vestro rapiario michi concedere velitis quia eadem libentius ipsa
54 scribere propono quam omnimodo carere.11 nam post talia esurit cor meum
55 et ob hoc famen patitur anima mea quoadusque saturetur desiderium
56 cordis mei nam sum adhuc existens in etate infantili nimium
57 tenera in virtutibus sugere cupio de libellulo vestro aliquas exhor
58 tationes unde in vita regulari proficiam et crescam quatenus in florida iu
59 ventute per studium omnium bonorum operum gradiens tandem quasi na
60 turaliter asueta in omni religionis perfectione senescam et felici fi
61 ne mercedem eterne iocunditatis mediante subsidio vestro re
62 portare valeam Ergo karissima anhelanter exopto quatenus desiderio

[Lage 17, fol. 7r]
63 meo in hoc satisfacere velitis ob amorem virginis Marie ut in his experire
64 queam utrum sim delicata filia vestra vobis cordialiter dilecta ut
65 nequaquam dubito sed certissime credo. et talia vobis optime serva
66 bo et citius remittam quo primitus carere possum. Item karissima ut intellex
67 i ex scriptis vestris caritatem vestram me forte habere suspectam
68 debilitare capud et oculos meos ex effusione lacrimarum multarum
69 irrationabilis fletus12 hoc favente gratia Dei non est ita in veritate
70 nam sua pietate largiente nullam notabilem tristitiam habeo
71 talia faciendi ideo karissima deponite huiusscemodih caritative
72 sollicitudinis angustiam Nam quamdiu superiores n. dilectissimos
73 viventes habeo. nullius tristitie necessitas michi incumbit13 Qua
74 propter amantissima mea flagito internis precordiarum affectibus ut
75 easdem matri misericordie ac filio eius dilectissimo die noctuque commendare
76 curetis quatenus gratia et misericordia virtusque eas insimul corroborare
77 et conservare dignetur in perfecta salute et sanitatei anime et corporis
78 sibi ad laudem et gloriam nobis ad utilitatem. ut diuturno tempore
79 dulcibus ammonitionibus instructionibus et consolationibus earum re
80 focillari ac recreari valeamus in presenti. ut demum ante faciem
81 sancte Trinitatis ipsi pro studioso labore. et nos pro promtitudine
82 obedientie pariter in evum colletemur.

Et cum hoc commendo vos regie
83 puerpere que nobis edidit puerulum pulcherrimum. que vobis gratiam
84 et dulcedinem suam in tanta habundantia infundat ut incre
85 menta virtutum omnium replete prosperam salutem et sanitatem tam
86 mentis quam corporis omnibus membris et medullis vestris interioribus et
87 exterioribus sentiatis. unde in delectabili suavitate anima vestra ita
88 delectetur in hac miseria. ut omnium oblita in solius amoris sui=

[Lage 17, fol. 7v]
89 gaudeatis spirituali letitia ut post hanc vitam illuc perveniatis
90 ad gaudia interminabilia sine fine permanentia Quod nobis omnibus dig
91 netur concedere forma pre filiis hominum speciosus14 Jesus Christus Marie filius Amen.


Kritischer Apparat

a hier überschüssig a

b hier gestrichen manantibus

c zu korrigieren in eternitates

d zu korrigieren in etc.

e zu korrigieren in exercitatione

f die stellea curia ist evtl. ein Neologismus

g hier gestrichen aureo

h zu korrigieren in huiuscemodi

i #korrigiert aus sanitate et salute, Änderung der Reihenfolge angezeigt durch supra lin. a und b


Sachapparat

1 Das verbum eructuatum wird bei Bernhard von Clairvaux für das aus dem Inneren kommende Wort gebraucht.

2 Christus ist aus dem Brautgemache seiner jungfräulichen Mutter hervorgegangen ad amplexandum sponsam (um seine Braut in die Arme zu schließen, Gerundium) oder ad amplexandam sponsam (zu seiner Braut, die er in die Arme schließen sollte, Gerundivum), in der Handschrift ist die Abkürzung uneindeutig.

3 Hier sollte man erwarten et similia (nämlich, dass es der Brieffreundin ihrerseits auch gut gehe) etiam a vobis rescire exopto, oder aber et similia etiam vobis dare dignetur divina pietas. In der vorliegenden Gestalt des Satzes ist das a überschüssig, vgl. textkritischer Apparat.

4 Vgl. z. B. Pseudo-Bernardus Claraevallensis, De anima, lib. 4, cap. 14, in: Migne PL 177, Sp. 187: Horum felicitate et gloria diu delectatus respexi gloriosam multitudinem confessorum, inter quos viri apostolici, et doctores, qui sanctam ecclesiam doctrinis suis munierunt, fulgent quasi stellae in perpetuas aeternitates.

5 Dn 12,3.

6 Die Adressatin hatte der Verfasserin in ihrem vorigen Brief einen „geistigen Blumenstrauß“ (auf fol. 6v ist von einem viridarium die Rede) geschickt – die darin enthaltenen flores sind vielleicht schöne Zitate und Gedanken, wie man sie einem ‚Florilegium‘ entnehmen könnte.

7 Ursprünglich nicht Anselm, sondern S. Augustinus Hipponensis, Confessiones, lib. 13, cap. 8, in: Migne PL 32, Sp. 848: Hoc tantum scio, quia male mihi est praeter te, non solum extra me, sed et in meipso; et omnis mihi copia quae Deus meus non est, egestas est; und dann auch in den ‚Soliloquia‘, die zuweilen Augustinus, zuweilen Anselm von Canterbury zugeschrieben werden, und die in ihrer definitiven Gestalt in Wirklichkeit wohl eine Kompilation des Hugo von St. Viktor aus beiden Autoren sind: Soliloquia animae ad Deum, cap. 13, in: Migne PL 40, Sp. 874: Hoc confiteor, hoc scio, Domine Deus meus, quia ubicumque sum sine te, male est mihi praeter te, non solum extra me, sed etiam in me; quia omnis copia quae non est Deus meus, mihi est egestas.

8 Apc 6,4.

9 Ps 18,6; Ioel 2,16.

10 Verweis auf das Gleichnis von den klugen und den törichten Jungfrauen (Mt 25,1-13: Ecce, sponsus veniet, etc.).

11 In ihrem vorigen Schreiben (dem viridarium mit flosculi) hatte die Adressatin offenbar aus einer Betrachtung zum Jungfrauen-Gleichnis exzerpiert, nun verlangt die Verfasserin, ihr den ganzen Text leihweise zur Abschrift zu überlassen.

12 Gemeint ist: me debilitare (AcI) capud et oculos meos (dir. Objekt zu debilitare) ex effusione (Adv. Best.) lacrimarum multarum (Gen. Pl., Attribut zu effusione) irrationabilis fletus (Gen. Sg., Attribut zu lacrimarum). Die Absenderin ist noch ein Kind und der Empfängerin war zugetragen worden, sie weine viel.

13 Vielleicht haben die Oberen im Kloster Lüne der Absenderin bei der Abfassung des Briefes geholfen.

14 Ps 44,3.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief226-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl