➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 235

Nonne, wahrscheinlich im Kloster Lüne, an eine verwandte Nonne in einem anderen Kloster

nach 1481

Verteidigungsschreiben — Letter of defence

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 17, fol. 11r

Lateinisch.

Kapitel 1.1. der Einleitung Kapitel 2.1. der Einleitung

Die Absenderin teilt ihr Wohlergehen mit und hofft Gleiches von der Empfängerin. Obwohl die Empfängerin schon vor einiger Zeit um Antwort gebeten hatte, hat die Absenderin gezögert zu schreiben, weil sie ungeübt im Formulieren ist. Ihr Wunsch und eine väterliche Ermahnung des Propstes sind aber nun Gründe, es doch zu tun. Sie ist von Schmerz erfüllt, denn sie hat aus dem Schreiben der Empfängerin erkannt, dass diese sie verdächtigt, gegen die Observanz und die Oberen aufzubegehren oder gegen den Willen der Gemeinschaft Anderen anzuhängen. Dies ist aber nicht der Fall. Es ist ihr niemals eine der vermuteten üblen Absichten in den Sinn gekommen und sie hat auch von niemandem etwas Unvernünftiges gesehen oder gehört, was sie zu solch schlechten Handlungen verleitet hätte. Es ist also nicht nötig, dass sie eine bestimmte Gesellschaft meidet. Vielmehr ist sie mit ihrer Gemeinschaft in Christi Verehrung vereint und durch sein Band der Liebe fest verbunden, da sie alle denselben Dienst leisten. Seit sie vor mehr als 20 Jahren den Habit angenommen hat, weiß sie sich in Gottes Liebe und folgt der monastischen Disziplin. Falls sie zu Beginn des reformierten Lebens aus Unwissenheit gewankt und dem Gemeinschaftswerk nicht genug beigetragen habe, tut es ihr leid und sie hofft auf Gottes Vergebung. Die Empfängerin soll ihre Sorge ablegen. Bitte um Fürbitte und Anempfehlung an den Heiligen Geist.

The nun writes that she is well and hopes the same of the recipient, a female relative. Although the recipient asked for a reply some time ago she has hesitated from writing because she is unpractised in the formulations. But her wish and a paternal admonition, presumably from the provost, are now reasons to send her a letter. She is filled with pain and pierced with the pen of bitterness because she sensed in the writing of the recipient that she suspected her of protesting against the Observance and her superiors and following other persons against the will of the community. But this is not the case. None of the supposed evil intentions ever occurred to her and she never saw or heard anything irresponsible from anyone, all of which tempted her to such bad actions. It is therefore not necessary to avoid a particular group. Rather she and her community are united in honour of Christ and bound strongly in the bond of love as they all perform the same service. Since she accepted the habit more than twenty years ago she has acquired God’s love and followed monastic discipline. In case at the beginning of the reformed life she wavered out of ignorance and did not contribute sufficiently to the work of the community then she is sorry and hopes for God’s forgiveness. The recipient should put her worries aside. She asks for intercession and commends her to the Holy Spirit.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 17, fol. 11r]


1 Sponsum nostrum immortalem Jesum Christum qui tempore paschalis iubilei spon
2 se sue ecclesie nuptiales dotes misit de throno maiestatis im
3 primendo filiis adoptionis sui amoris dulcissimum memoriale.
4 videlicet Spiritum paraclitum pro favorabili salutamine cum innata caritate


5 Karissima N vestram cupio dilectionem non latere me Dei omnipotentis favo
6 re sanam esse ac incolumen idem cupiens de vobis non ignorare Preterea
7 N preamanda dudum pulsastis precibus desiderando aliqua scripta vobis desti
8 nari per me quod minus bene potui explere impedimento aliquarum defec
9 tuum quia modum scribendi non usitavi1 idcirco distuli usque modo sed nunc pater
10 na comminatione perterrita et coacta2 ac vestra nimia devicta caritate ne
11 gare ulterius non potui nec debui cum apostolus dicat Omni petenti te tribue.3
12 Duplici ergo causa annui precibus vestris scribere vobis cedulam ut optastis
13 videlicet filiali e timore exigente. ac paternali reverentia compellente
14 idcirco obedire oportet sicque sciatis me vestram germanam non mo
15 dico dolore repletam necnon stilo amaritudinis transfixam exigente causa
16 humane fragilitatis nam ut perdidici ex tenore littere vestre me forte
17 habes suspectam aliqua irreligiosa agere contra monasticam observantiam sacre
18 religionis necnon contumaci corde rebellendo contra superiores ac aliis ad
19 herendo quarum consortium mihi non expedit hoc de Dei gratia non est ita in veritate
20 Et quamvis simus ignobiles et immunesa a peccato secundum dictum apostoli sic
21 dicentis Si dixerimus, peccatum non habemus, nos ipsos seducimus et veri
22 tas in nobis non est4 tamen apud vestram sororiam caritatem me hac vice excuso nam nemo mundus invenitur a corde nec infans cuius est unius diei vita super terramb quia adiuvantec condonante clementia divina numquam incidit menti mee
23 talis cogitatio pestifera nec etiam audivi de aliqua alia vel vidid aliquod
24 irrationabile unde occaconeme alicuius mali arripere possem sicque earum
25 consortia vitanda ex Dei gratia non est necesse Nam a Christo omnes electe ac in unum
26 congregate ad glorificandum nomen ipsius et licet indigne tamen conglutinate in
27 vinculo amoris Jesu Christi5 et secundum dictum legislatoris nostri equalem servitutis
28 militiam baiulamus.

Quapropter gaudeo in Deo salutari6 meo quia iam multo elap
29 so tempore extiti in monastici sacre religionis observantia ultra annos XX a tempore

[Lage 17, fol. 11v]
vocationis mee videlicet a susceptione monastici habitus usque in presens et pro pos
30 se meo obedivi dilectis nostris superioribus et hoc eadem fateor me agnovis
31 se ab omnibus matribus et sororibus nostre congregationis que sitibundis cordibus
32 inhiantique desiderio nil aliud affectat quam non tantum famulare et placere
33 Deo cui servire regnare est7 cuius amore ardenti desiderio sanctam
34 regulam magistram nostram elegimus sub ipsius disciplina militature
35 usque in finem assumptis fortissimis atque preclarissimis armaturis sancte
36 obedientie quatenus bravium vite eterne usque in finem perseverantibus repromissum
37 proinde recipere valeamus ab eo qui nos elegit de mundo ac nos suo dig
38 natus est aggregare vinario Si vero in exordio reformationis causa
39 ignorantie fuimus perterrite ac concussi pavore non ylico caritatis ar
40 dore arripientes celestem margaritam celitus nobis missam scilicet sanctam
41 reformationem de hoc dolemus ex corde et speramus quod sit deletum in oculis
42 Domini nobisque remissum nam secundum dictum apostoli advocatum habemus apud
43 patrem Jesum Christum iustum et ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum,
44 sed pro totius mundi.8 Dicitur enim in libro Proverbiorum quod iustus septies in die cadit,9
45 in quo patet quod nullus potest veraciter affirmare se peccato careref quapropter secundum
46 dictum
g confiteamur peccata nostra fidelis est enim Deus et remittat nobis peccata nostra
47 et emundabit nos procul dubio ab omni iniquitate

Ergo karissima deponite
48 huiusscemodih sollicitudinis angustiam tantummodo pro me deprecare attente
49 flagito patrem misericordiarum ut ille cui est proprium misereri et parcere10 nobis gratiam
50 et dulcedinem sui sancti Spiritus infundat tanta copia ut ipsius adiutorio fortiter
51 absque impedimento currere valeamus viam mandatorum Deii,11 gradiendo
52 de virtute in virtutem ut spretis omnibus mundanis ferveat in nobis ignis
53 sui casti amoris quem misit in terram et voluitj volens ut ardeat12 et nobis
54 vite tramitem choruscando demonstret quatenus post cursum huius laboriosi
55 certaminis felici itinere ad eterne quietis otia perveniamus13 ubi ipsum spon
56 sum nostrum dyademate coronatum spectabimus14 videbimus et laudabimus
57 et illis associemur in gloria qui pascuntur suaviter in maiestatis sue presentia.


58 Cum his commendo vos gratie sancti Spiritus que vobis una nobiscum infundat pluviam
59 voluntariam15 gratie sue quo suscitetur germen ignei amoris ut per ipsius
60 radium illuminarik illustrati perveniamus ad celi palatia ubi exultabimus
61 in corpore et letabimur in anima contemplantes16 regem glorie in decore suo Quod nobis

[Lage 17, fol. 12r]
62 insimul concedat qui balsamum sue divine pietatis per mundi latitudinem
63 effudit Jesus Christus sponsus noster Amen


Kritischer Apparat

a hier gestrichen et immunes

b zu korrigieren in tamen apud vestram sororiam caritatem me hac vice excuso, nam nemo mundus invenitur a corde nec infans, cuius est unius diei vita super terram

c hier gestrichen adiuvante

d zu korrigieren in audivi de aliqua alia vel vidi

e zu korrigieren in occasionem

f zu korrigieren in carere

g hier gestrichen secundum | dictum

h zu korrigieren in huiuscemodi

i zu korrigieren in Dei

j hier gestrichen et voluit

k hier gestrichen illuminari


Sachapparat

1 Zum transitiven Gebrauch von usitare vgl. DuCange, Bd. 8, Sp. 386.

2 Möglicherweise hatte der Propst die Verfasserin gedrängt, sie solle endlich antworten.

3 Lc 6,30.

4 1.Io 1,8.

5 Vgl. Kapitel 2.1. der Einleitung.

6 Aus dem ‚Magnificat‘.

7 Deo servire regnare est: Augustinus von Hippo (zugeschrieben), Meditationes, cap. 32, in: Migne PL 40, Sp. 925; Glossa in Regula Benedicti, in: Migne PL 66, Sp. 228); Bernardus Claraevallensis, In psalmum „Qui habitat“ sermo VII, de versu septimo „Cadent a latere tuo“ (Migne PL 183, Sp. 202) und viele andere; vgl. auch Brief 256 (Lage 19, fol. 4v-5r).

8 1.Io 2,1-2.

9 Prv 24,16.

10 Zum Bernhard-Zitat vgl. Anm.zu Brief 125 (Lage 12, fol. 5r).

11 Ps 118,32.

12 Vgl. Lc 12,49: Ignem veni mittere in terram, et quid volo, nisi ut accendatur?

13 Vgl. 2.Tim 4,7.

14 Zum Diadem vgl. Anm. zu Brief 200 (Lage 16, fol. 1r) und Brief 202 (Lage 16, fol. 3v).

15 Ps 67,10.

16 Andreas von St. Viktor, Super duodecim prophetas in Ioelem, cap. 2, in: Andreas von St. Viktor, Opera, hg. von Lohr u. a. (1986-2007), Bd. 8, S. 97, Z. 328: Causam exultandi incorpore et letandi in mente propheta supponit […].

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief235-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl