➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 370

Nonnen im Kloster Lüne an ihre leibliche Schwester

undatiert

Glückwunsch zur Hochzeit — Letter on marriage

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 27, fol. 6r

Niederdeutsch.

Vosding, Gifts (2018), S. 225-231.

Die Absenderinnen gratulieren der Empfängerin, wahrscheinlich der Schwester einer oder mehrerer Nonnen, zur Hochzeit. In dem größtenteils gereimten Text erklären sie, dass sie selbst wegen ihrer Gelübde nicht persönlich zur Feier kommen können, sie aber viele ehrwürdige Gäste an ihrer statt schicken wollen. Geschickt werden der Erzengel Michael, der Apostel Matthäus, der als der beste Apostel bezeichnet wird, weil er dreierlei Ehren besitzt, Johannes der Täufer, die Heiligen Georg, Mauritius und Nikolaus, sowie Anna, Katharina und Ursula mit ihren 11000 Jungfrauen. Die Schwester wird zudem gebeten, auf ihrer Hochzeit der verstorbenen Mutter zu gedenken und ihr eine Messe lesen zu lassen, so dass auf diese Weise auch sie festlich verköstigt wird. Da die Absenderinnen in der gewählten Besitzlosigkeit leben, können sie außer diesem Brief keine Geschenke schicken und nicht mit Gold und Silber schreiben, auch wenn sie es gern gewollt hätten. Sie bitten darum, das Schreiben mit ebenso viel Liebe zu empfangen, wie es verfasst wurde.

The nuns congratulate the sister of a nun on her wedding. In the largely rhymed text, they explain how they could not come to the ceremony in person because of their vows, but that they would like to send many honourable guests in their place. They send the archangel Michael, the apostle Matthew, who is called the best apostle because he has three honours, John the Baptist, the saints George, Maurice and Nicholas, as well as Anne, Catherine and Ursula with their 11,000 virgins. The sister should remember her deceased mother at her wedding and have a mass said for her, so that she would also be "nourished". Since the nuns live in the chosen poverty, they could not send any gifts apart from this letter, nor could they write with gold and silver. They ask that the letter be received with as much love as it was written.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 27, fol. 6r]

1 Jesuma Christum den schipper aller creaturen.de de is de alder
2 beste van naturen. de vmme des mjnschen salich yeytb in dessem
3 jammerdal is ghekomen. vnde heft der werlde sunde vp
4 sik ghenomen. den scriue we dy an enen grot to voren
5 alzo sik dat wol mach boren. Alder leueste susterke.
6 nu dy de leue God in den stad des hilgen echtes heft ghe
7 schicket. den he suluen in deme paradyse heft ghe stichtet.1
8 vnde alle echte lude dar to ver plichtet. dat se in desser werlt
9 de vrucht weruen.2 de dat hemmelsche vaderlant eruen.3 so
10 mote dy de leue Got vele luckes gheuen. vnde vor lene
11 juk bey den sammen des suntheyt des lyues. salicheyt der sele.
12 dat gy moten an ener luckeghen salighen stunde to semmede
13 komen alzo dat it juk an deme lyue vnde an der sele moghe
[Lage 27, fol. 6v]
14 vramen. Vnde de leue God mote bauen juk syne huldec myl
15 den segheninghe gheuen. dat gy to allen tyden an vrowden
16 an leue. an vrede sunder iegd yenegheleye sorghe vnde
17 moygheyt an synen hulden lange tyd sunt vnde salich moten
18 to semmede leuen. Vnde dat juw al juwe leuedaghe an lucke
19 an groter erbaricheyt. an ghude an eren mote bestan. vnde
20 juk moten van herten lef han. vnde alle juwe leue daghe vrunt
21 liken vnde lefliken to semmede vmme ghan. De rike God kere
22 van juk alle nod. vnde daruicheyt. dor syne mylden barmher
23 ticheyt. vnde gheue dat gy juwes tytliken ghudes alzo bru=
24 ken moten an dessem ertrike. dat gy dat ewighe ghud be
25 sitten moten an deme hemmelrike. Amen. Alder leueste N
26 dy schal witlick syn dat we jo wolden komen hebben tho der
27 hochtit dyn. men nu westu wol wo dat myd vns is ghe
28 leghen dat dat nich mach wesen. des sy de benedyede God
29 ghe louet. wente it ise vns in vnsem clostere alder best ha
30 ghet. men nu hebbe we vthe lecht vse vnwerdighe bede.
31 vnde sendet dy uele groter erwerdighe gheste in vnse stede […]f.
32 To dem ersten sende we dyk de hemmelschen konighinnen4 to
33 ener werdynnen. se is aller werlde wol bekannt. se is en
34 moder der barmherticheyt5 ghenant. se heft van barmher
35 ticheyt nenen gheliken. se ver smadet noch den armen edder
36 den riken. men we se ynnichlike anropt vnde sekerken to er
37 lopt. den entfanghet se in ere gnade. beyde vro vnde spade.
38 se ver ghete er erer ere. er se den sunder vor lete de in noden
39 were.6 ere soten wort werdet in deme hemmele wol ghe
40 hort. dar mote se ok juwer denken. vnde myd eren gna
41 den wenken. vnde uan erem leuen kynde ver weruen dat
42 gy nummer vnder tytliken ghuderen vor deruen. De
[Lage 27, fol. 7r]
43 hilge artze enghel sunte Michael myd allem hemmelschen
44 here. mote dar ok wesen na vnsem beghere. to bescer
45 mende juk vnde alle juwe gheste. dat juk nicht arghes
46 mote to komen men dat alder beste. Ock mote dar
47 jeghen wardich weseng syn sunte Matheus de werdige
48 leue apostel dede begyftighet is myd drier leye ere.
49 dat he het en wert ewangelista. vnde en eddel apostel. vnde
50 en woldich here.7 we al de hilgen ouer lecht de drier
51 leyge ere heft he dat vynt he recht. ockh ock heft eme
52 de leue Got grote leue bewiset. dar he sunderken wert
53 vmme ghelouet vnde ghepryset. do ene de leue sote Got
54 barmhertliken an sach. dar he in den tollen sat. vnde to em
55 in syn hus trat. vnde myd eme dranck vnde at. vnde emei ene
56 so lefliken to sik ladede do he sede. Kum to my vnde volghe
57 my van desser stede. van stunden an he em so dede. alzo we
58 dat in dem ewangelio lesen. dat mach mennighen sunderen en
59 grot trost wesen. alzo de leue God in dem suluen ewangelio
60 secht. „Ik byn nicht komen dat ik wil den rechtuerdighen
61 laden. men ik byn ghe komen dat ik wil den sunderen nemen
62 to gnaden.“8 vnde noch uele andere truwe vnde leue de de
63 leue God by eme heft ghedan. de de to male wol bescre
64 uen stan. dat me beyde uan eme synghet vnde list.9 alze
65 du dat suluen wol west. bouen alle de wundere grot. de
66 eme de sote Jesus bewisede in syner marter not. do he an dem
67 hoghe loueden sondaghe dor de schulderen vnde dor dat herte
68 wart ghe steken vor dem altare. do he offerde dat wa
69 re pasche lam. dat der werlde sunde vp sik nam. dar
70 blef he bestande so laghej wente dat he dat sacrament had
71 de entfanghen. do gaf he syne ghest up in Godes hande.
[Lage 27, fol. 7v]
72 desse eddele apostel mote juk vorweruen dat gy nummer
73 an tytliken ank ghude ver deruen vnde dat gy juwe herte
74 ock nicht alto sere to tydliken ghude setten. men dat gy
75 Godl moten lef hebben vnde eme denen to ersten vnde to lesten. vnde dat
76 gy myd juwen tydliken ghude vnde ere moten ver weruen.
77 de ewighen ere. Ok mote dar jeghen wardich syn ju
78 we eddel houet here sunte Johannes. de de wol wert is gro
79 ter ere. de vs lert den wech der warheyt. den he in der
80 wostenighe heft bereyt.10 des leuen sunte Johannes mote gy
81 so neten. dat al de uan iuk scholt boren werden de hilge dope
82 mote be vleten. We sendet dyk ok den starken ridder
83 sunte Jurgen vnde den emm eddelen hochgheboren vorsten sunte
84 Mauritium myd al syner schare. dat he dynen leuen brude
85 gham vor allem arghen beware. wan he wor schal vth then
86 riden edder varen. vnde sunte Clawes de hilge bischop. mo
87 te juk ver weruen Godes vnde der lude vruntschop. dat
88 gy alle juwe leuedaghe in rechter lichfn lifneringhe mo
89 ten bestan. dat juk nummer nenes tydliken ghudes mote
90 ent ghan. De hilge vrowe sunte Anne mote dar ok myd
91 al eren kynderen komen. vnde sunte Katherine de do eddele
92 ghades brud. de deme leuen Gode is trut. de mote dar
93 ok syn. Ok mote to juwer koste komen de hilge junch
94 vrouwe sunte Vrsula myd al eren kumpanen. de hebbe wenp
95 ok ghe beden an vse stede. alle desse eluen dusent junchuro
96 wen moten juk to hulpe komen in al juwen noden. wan
97 gy erer behouen vnde begheren. Vnde alle Godes hilgen
98 alto like de dar syn an deme hemmelrike hoghen. de
99 moten alto male vp juwen vromen to juwer koste ko
100 men. vnde moten juk de gnade Godes. vnde syne hulde=
[Lage 27, fol. 8r]
101 ver weruen. Alder leueste N. we byddet dy dat du
102 vnder dyner brud myssen dyner alderleuesten moder
103 io willest denken. vnde er myd dynen ynnighen bede wen=
104 ken. vnde willest er ene myssen lesen laten. vp dat se ock
105 van dyner koste moghe hebben bate.

vnde myn leue N du
106 eghedes van rechten. dat we dy vse ghaue senden.
107 wente dyn leue vader vs uele willen vnde vrunschop deyt.
108 Nu westu wol. dat we God si ghe louet nicht meer
109 eghens en hebben. men so vele vs van vnsen ouersten to
110 ghelaten is. doch van rechter gunst vnde leue de we to dy
111 hebben. so sende we dy dessen bref. den hebbe we dy
112 myd groter leue screuen. vnde synt uan dy des begheren
113 de. dat du den an so daner leue willest entfanghen.
114 alze we dy den screuen hebbet. konde we den myd golde
115 vnde suluere screuen hebben. we hedden dat wol dan.
116 dar vmme nym dyt vor en willen. We beualet dyk
117 der Hilgen Dreualdicheyt. vnde der moder der barm
118 herticheyt. der eddelen koninghinnen. vnde allem hem
119 melschen in ghesynne. dat gy hir so leuen moten an der
120 hilgen echteschop. dat gy na dessem leuende komen
121 moten an ere selschop Amen.


Kritischer Apparat

a J als fünfzeilige Initiale

b zu korrigieren in salicheyt

c hier gestrichen hulde

d hier gestrichen ieg

e hier gestrichen is

f hier unleserliche Streichung

g hier gestrichen wesen

h hier gestrichen ock

i hier gestrichen eme

j zu korrigieren in langhe

k hier gestrichen an

l supra lin.

m hier gestrichen em

n hier gestrichen lichf

o hier gestrichen d

p zu korrigieren in we


Sachapparat

1 Gn 2,21-23; Mt 19,4-6

2 Gn 1,28.

3 Ps 126,3.

4 Vgl. das ‚Ave Regina coelorum‘.

5 Vgl. das ‚Salve Regina (mater misericordia)‘.

6 Vgl. das ‚Memorare‘.

7 Vgl. den dreifachen Beweis aller Märtyrer (Beweis des Wortes, des Lebens und des Todes) sowie die Herleitung des Namen Levi, laut der ‚Legenda Aurea‘ der andere Name des Zöllners: Levi interpretatur assumtus vel applicatus sive additus aut appositus. Fuit enim assumtus ab exactione vectigalium, applicatus numero apostolorum, additus consortio evangelistarum et appositus catalogo martirum. In: Iacobus de Voragine, Legenda aurea, hg. von Maggioni (2007), Bd. 2, S. 1070. Vgl. ebenfalls Einleitung, Kap. 3.4.6.

8 Mt 9,9-13.

9 Vgl. den gesamten Bericht in der ‚Legenda Aurea‘, in: Iacobus de Voragine, Legenda aurea, hg. von Maggioni (2007), Bd. 2, S. 1070.

10 Mc 1,2-14; Mt 3,1-17; Io 1,19-34.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief370-D_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl