➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 401

Nonnen, wahrscheinlich im Kloster Lüne, an eine Nonne in einem anderen Kloster

1496

Lob des Klosterlebens — Encouragement in praise of monastic life

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 33, fol. 1r

Lateinisch.

Die Absenderin teilt ihr Wohlergehen mit und erkundigt sich nach dem Ergehen der Empfängerin, von der sie lange nichts gehört hat und weiß, dass es ihr nicht gutgeht. Sie erinnert daran, wie sie gemeinsam das Klosterleben begonnen haben (vielleicht in Ebstorf) und ermahnt die Empfängerin, diesen Weg nicht aufzugeben. Trotz aller weltlichen Anfechtungen sind die Disziplin der monastischen Gelübde und das Vertrauen auf ihren himmlischen Bräutigam der rechte Weg zur ewigen Glückseligkeit. Sie sendet ein Bildchen und süßen Kuchen und vergewissert sich gegenseitiger Fürbitte. Der Brief zeigt zahlreiche grammatische Schwächen und Unregelmäßigkeiten.

The nuns ask after the health of the recipient, another nun, from whom they have not heard for some time. They know that she is not well. They remind her of how they began their life in the convent together (presumably in Ebstorf) and exhort the recipient not to give up this path. Despite all worldly stimulation the discipline of the monastic vows and trust in their heavenly bridegroom is the right path to eternal salvation. They send a little image and sweet cakes and exchange intercessory prayers.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur Leseansicht]
[Lage 33, fol. 1r]


1 Agnum sine macula, quem virgines sponsum suum sequitur
2 quocumque ierit.1 Deum eternum incommutabilem omnium
3 visibilium et invisibilium creatorem2 preteritorum
4 futurorumque inspectorem. gratiarum largitorem omnia bona
5 iugiter operantem frequentissime cordis iubilo contemplari
6 pro salutea caritatis stilo prenotato.

Soror prectab
7 precordialisimac mutue dilectionis caritas nos
8 tibi scribere qued insinuare coegite nos Dei dono bona
9 sospitatis gratia perfrui quam nobis sui ad laudem conser=
10 vet prout sua voluntate divina disposuerit quod
11 et ipsum a te scire preoptamus longevumf tempore perfruig enimh
12 quami tamen notitiam non percepimus Investigamus. insuper
13 obnixe soror predilecta prelagitumoj rogamus ne multum
14 egre feras vel nobis imputetis tui ad oblivionem numquam
15 me dilectioni aliquo sedularum scribeo transmississe3 illud
16 enim certis obstantibus casibus est premissum. Attamen noveris
17 nos tamen frequentissime memores fuisse in colloquiis
18 ac orationibus quamvis exiguis nostris tamquam corporaliter
19 nobiscum conversatak Revere quaquel quoque et frequentissime
20 tui presentiam corporalism corporalem gliscendo preoptan=
21 tes quatenus dilectioni sororea mutuo confabularent
22 alloquendo quod prochdolor non desiderium nostrum promitti
23 advertimus Quapropter nunc libet ad confabulandi morem
24 tibi alloqui quod condempnasn quoniam presentes tecum conversando

[Lage 33, fol. 1v]
25 fore neque huiusmodi ad te scribere despicere indigneris
26 nam ipsemet4 adhuc non bene circa regulares
27 observantias proficientes prout decet in sancta religione
28 sed magis caritatemo tuam puta erga nos ferventius
29 ad augendam excitare.

Eapropter nunc oppositum soror
30 preamanda hortamur te circumspectam et instabilem circa
31 statum laudabilem videlicet sancte religionis quam Deo instigante
32 una tecum arripimusp arripuimus In eo quidq durum
33 curuir contrarium occurrerits habe recursum ad sum=
34 mum consolatorem sponsum tuum elegantissimum ne
35 umquam demeris cessandum ab eo necnon et a prot fectuu spirituali
36 sed mente revolvens protracta quod non sunt condigne pas
37 siones huius temporis ad futuram gloriam,5 et sic arripe
38 novi fervoris exordium patienter religiorumv suss=
39 cestaw onus6 perferrex in qua usque ad mortem
40 perseveransy Est enim tue salutis consummatio in or
41 dine stare sub obedientia vivere et in disciplina
42 perseverare. Et sic demum beato cuiz recurso ad
43 sponsum tuum cui subarrata7 desponsataque es preter
44 quem nulla reputes ipsum vero solum amplectandis
45 et amandis indices Nam dulcis possessio felix
46 beatitudo totius boni habere consolatorem propter quem noli
47 quamaa que sunt huius mundi amare quoniam ut dicit scriptura

[Lage 33, fol. 2r]
48 qui diligit mundum non est caritas Dei in illo,8
49 quibus adhuc implicatisab et nondum spretis semper
50 maleac sentitur. Superna quid desiderare est non pos
51 sumus nisi ternead terrena despiciamus et terrena non
52 despiciamus nisi supernorum desiderio trahamur absque
53 enim desidero cor non esse poterit. Item quantum
54 eterna agnoscimus tantumae transitoria despicimus
55 et exspuamus Et iterum quantumaf tamen exteriores delec
56 tationes contempserimus tantum in Deo poterimus delectari
57 Ceterum soror carissima in signum et dilectioneag et exibiti
58 onem dilectionis caritati tue obtenta licentia exigua
59 manusculaah dirigamus videlicet litterarumai depictam cum tortis
60 succuratis huiusmodi obnixe flagitantes ne dedig=
61 neris refutare secundum dictum chtaj Chatonis Cum pauper
62 per amicus etc9

Cum hiis brevibus valete in summo re=
63 gis filio sponsoque tuo qui est splendor paterne glorie speculum
64 summe et in deifice claritatis in quem angeli prospicere
65 desiderant10 ut ait beatus Petrus etc Cui celesti
66 magna constupendo continuo angeli iocundantur virgines
67 corizantur11 omnesque celestes cives perhenniter eius felici
68 visione perfrui sine fine iocundantur Nil plus p presenti
69 sed habes nos in orationibus tuis tibi commendatus.
70 Salute insuper omnes consanguineas nostras tecum commo
71 rantes cum millenis salutationibus Scriptis in die martiro N
72 anno Domini XCVI12


Kritischer Apparat

a zu korrigieren in salute

b hier gestrichen precta

c zu korrigieren in precordialissima

d zu korrigieren in que

e zu korrigieren in coegit

f zu korrigieren in longevo

g zu korrigieren in perfrui

h in mg.

i hier gestrichen quam

j hier überschüssig prelagitumo, Lesart und Bedeutung unsicher

k zu korrigieren in conversata

l hier gestrichen quaque

m hier gestrichen corporalis

n Lesart unsicher

o Lesart unsicher, vielleicht auch civilitatem oder curiositatem

p hier gestrichen arripimus

q zu korrigieren in quod

r Lesart unsicher

s zu korrigieren in occurrerit

t hier gestrichen a pro

u Lesart unsicher

v zu korrigieren in religionis

w zu korrigieren in suscepta

x Lesart unsicher, zu erwarten wäre nach protracta ein weiterer Imp. Sg.

y zu korrigieren in perseveras

z hier gestrichen cui

aa hier gestrichen quam

ab zu korrigieren in implicatis

ac zu korrigieren in male

ad hier gestrichen terne

ae Lesart unsicher

af Lesart unsicher

ag hier gestrichen et dilectione

ah zu korrigieren in munuscula

ai zu korrigieren in litteram

aj hier gestrichen cht


Sachapparat

1 Apc 14,4.

2 Vgl. Augustinus, Liber Soliloquiorum Animae ad Deum, cap. XXXII, in Migne PL 40 Sp. 891: incomprehensibilem et imperscrutabilem, incommutabilem, immensum et infinitum, principium omnium visibilium et invisibilium creaturarum, per quem omnia facta sunt.

3 Zum Wechsel zwischen Singular- und Pluralformen für Absenderin und Adressatin (investigamus / scribeo und feras / imputeris), vgl. den Abschnitt zu Anredeformen im Kloster in der Einleitung Kap. 3.4.8.

4 Der Satz bleibt unklar; hier wird nicht deutlich, wer ipse (Nom. mask. sg.) ist. Wenn es sich um das Subjekt des Satzes handeln soll, dann fehlt das finite Verb, das dazu das Prädikat darstellen könnte.

5 Rm 8,18.

6 Wahrscheinlich ist onus (neutr.) verschrieben, denn das Partizip Perfekt passiv sus […]ta und das folgende in qua lassen ein weibliches Bezugswort erwarten.

7 Vgl. die Antiphon Anulo suo subarravit me Dominus meus, Jesus Christus, et tanquam sponsam decoravit me corona aus der Liturgie der Nonnenkrönung, Das Statutenbuch, hg. von Stenzig (in Druckvorbereitung), fol. 46r-46v).

8 1.Io 2,15.

9 Vgl. Disticha Catonis, 1, 20: Exiguum munus cum dat tibi pauper amicus, accipito placide, plene laudare memento.

10 1.Pt 1,12.

11 Deponens von corizare.

12 1496.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief401-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl