➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 38

Priorin Barbara von Hodenberg im Kloster Ebstorf an Priorin Sophia von Bodenteich im Kloster Lüne

6. Mai 1502

Kondolenzbrief zum Tod des gemeinsamen Onkels Berthold von Landsberg — Letter of condolence after bishop Berthold of Landsberg

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 5, fol. 1r

Lateinisch und Niederdeutsch.

Die Ebstorfer Priorin schreibt stellvertretend für den ganzen Konvent an ihre Tante mütterlicherseits, die Lüner Priorin, ihr Beileid zum Tod des gemeinsamen Onkels, des Verdener Bischofs Berthold von Landsberg; außerdem beschreibt sie die Besorgnis über die Erkrankung des Lüner Propstes, dem sie gern einen stärkenden Trunk schicken wollen.

The Prioress of Ebstorf writes on behalf of her convent to her maternal cousin, the Prioress of Lüne, and expresses her sympathies on the death of their uncle, Berthold, Bishop of Landsberg. Drawing on Matthew’s Gospel and the Letter to the Hebrews, she praises the late Bishop, including by describing him as a light to the whole of their diocese, and hopes that God will receive him in Heaven and have mercy on the priests of his diocese, turning their sorrows into rejoicing. She expresses concern about the Lüne provost’s illness and intends to send him a fortifying drink. She concludes by sending the regards of her convent.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 5, fol. 1r]

Orationes utinam devotas in patre misericordiarum Deoque totius consolationis, qui semper iuxta est corde tribulatis, premissas cum condolenti corde innataque karitate!

Venerabilis domina, ymmoque matertera michi in ipso Deo totius consolationis karissima. Quadam lugubri fama ad meam notitiam deveniente, videlicet quod pius Dominus animam gratiosi domini nostri ymmoque preamantissimi nostri avunculi de procellis huius turbulentis mundi evocavit pie recordationis iuxta suum divinum beneplacitum. De quo cordialiter vobis condoleo, uti exigit innati amoris affinitas ac compellit humane mortalitatis infirmitas tam de obitu karissimi nostri avunculi quam de vestro dolore et tristitia. Nam isdem in Christo karissimus pater noster ab ipso excellenter erat illuminatus in universis, industris vir ac timens Deum, iustitie, religiositatis ac salutis [Lage 5, fol. 1v] animarum ferventissimusa zelator, princepsque pietatis et karitatis quo merito dici potuit terrestre solatium nostrum ymmoque lumen totius nostri dyocesis. Ergo intolerabilis foret nobis orbatusb tam kari atque pii patris, nisi temperaretur nostra mestitia consolatione divine misericordie, que semper excellit omnia eius opera. In deme alze wy hebben ghehoret unde ok irkant bonam famam illius in ista vita, wyl wy confideren super Dei infinitam misericordiam, dat he dar noch hoghe enboven wille begifftighen caram eius animam myd sunderliker gnade synes gotliken trostes to ewigher ßalicheyt. Quia fuit hic sacerdos Dei altissimi, ipsum summum Domini, quod consecravit et manibus tractare potuit, nunc oculis revelatis, abducto velo sacramentali, ille contemplari prestet, qui ad illum gradum sacerdo- [Lage 5, fol. 2r] tii preveniente gratia in hac vita eum adnumerare dignatus est. Et quia erat pontifex de quo scriptura dicit: „Omnis pontifex ex hominibus assumptis pro hominibus constituitur etc.“1 In illo gradu et statuc he pie recordationis sua regimina disponeret ita commendabiliter, dat he bonum nomen, bonam famam et bona exempla nalaten heft, dat eme omnis homo dat beste naßecht, dat iß my eyn singulare gaudium. Jodoch wo in alle dem levende syn, wes vorbleven iß, dat so iuste et perfecte nicht were tho ghan ut decuisset, quia semper homo erat. Illud commendemus Jesu Christo, sacerdoti summo et pontifici, ut sicut ipse pro omni suo populo domini patri perfectissime satisfecit tamen semetipsum in cruce [Lage 5, fol. 2v] optulit.

Ita etiam satisfaciat Deo patri eius sanctissima humanitas pro universis omissis commissis et neglectis necnon cunctis delictis suis quatenus cara ipsius anima de omnibus hiis absoluta libere et secure transire valeat de culpa ad veniam, de penis ad requiem, et ab ipso pio redemptori audire illud consolabile, amabile et dulce verbum: „Veni, care famule meus. Intra in gaudium domini tui, ubi frueris cum fratribus tuis in omnibus meis electis fructu mee amarissime passionis et gloria iocundissime resurrexionis, ex quo cum ipsis habebis letitiam et gloriam sempiternam.“2 Dilectissima Sophia von Bodendeichken, cuius ista firma spe et fiducia ghevet unde commendert dilectam eius animam eidem summo sacerdoti et pontifici myd ghantzen willen unde myd [Lage 5, fol. 3r] ghantzer dult unde ghevet dar juwe herteken mede to vrede, upp dat syn leve zeleke aldus moghe werden recipiert in pace ad requiem sempiternam.

Ceterum, dilectissima, iß my ok in brevi to wetende worden, quod venerabilis dominus vester prepositus infirmatur.3 In quo vobis etiam satis condoleo wente ik wol kan consideren, qualem turbationem et mestitiam gy dar aver hebben, konde wy dar wes inned to hulpe unde to troste doͤn, dat dede wy ex toto corde gherne. Usk iß hir eyn poculum leret, vromede dat nicht, so enschadede dat ok nicht, dat iß bevunden; wan wy wusten, wad em schadede, so wolde ik juw dat gherne senden, darumme [Lage 5, fol. 3v] insinuert my dar voluntatem vestram inne, unde ok jo wo id noch myd eme sy, wer gy doch beteringhe hopen.

Karissima mea, nil magis pro presenti. Sed omnes matres et sorores domus Ebbeken salutant vos tot amicabilibus salutationibus quote celum habundat gaudiis, precipue mater subpriorissa N, quam speramus recuperare suam infirmitatem. Salutant vos etiam N et N et alie sororesf, ut premissum est. Et peto, ut ex me saluteteris N et N. Cum hiis commendo karitatem vestram eidem Patri misericordiarum in utroque homine, qui omnem vestram tristiciam dignetur in gaudium commutare;4 scriptum feria 6a post Ascencionemg Domini anno eiusdem etc. XVcIIh 5

Priorissa Barbara von Hodenberg6

Venerabili virtuoseque domine, domine N priorisse cenobii Lune, sue domine, fautrici confidentissime sibi in Christi visceribus iugi amore diligende


Kritischer Apparat

a in der Hs. feruentissius

b oder orbatum – in jedem Fall ein substantiviertes Partizip Perfekt Passiv von orbare

c folgt überschüssig h

d supra lin.

e in der Hs. quod

f supra lin.

g in der Hs. assen=cionem

h in der Hs. XVciid


Sachapparat

1 Hbr 5,1.

2 Mt 25,21: Ait illi dominus ejus: Euge serve bone, et fidelis: quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam; intra in gaudium domini tui. Siehe auch 2.Sm 19,26.

3 Zum Austausch über Krankheitssymptome vgl. Bülters, Wissen (2022), Kap. III. 2.2, Heilkundliche Praxis im Klosternetzwerk.

4 Io 16,20: Amen, amen dico vobis: quia plorabitis, et flebitis vos, mundus autem gaudebit; vos autem contristabimini, sed tristitia vestra vertetur in gaudium.

5 6. Mai 1502.

6 Barbara von Hodenberg war von 1495 bis 1511 Priorin des Benediktinerinnenklosters Ebstorf. Vgl. Dose, Art. Ebstorf (2012), S. 359.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief038-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl