➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 113

Propst Nikolaus Graurock im Kloster Lüne an Bischof Berthold von Landsberg

24. Dezember 1489

Widerspruch gegen Besitzansprüche — Protest against ownership claims

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 10, fol. 16v

Lateinisch.

Der Streitfall um den Hof Volksdorf in der Diözese Verden, den sowohl das Kloster Lüne als auch Gebhard von Wittorf für sich beanspruchte, zog sich bereits seit mehreren Jahren hin. Der Propst rekapituliert, dass das Kloster Lüne den Hof in Volksdorf seit 200 Jahren rechtmäßig und widerspruchsfrei besessen hat. Er hatte 40 Jahre leer gestanden und war dann durch ihn selbst vor drei Jahren auf Kosten des Klosters instandgesetzt worden, weil sich ein Pächter beworben und versichert hatte, den Hof zu dem herkömmlichen Zins seit Lebtag zu bewirtschaften. Der Fall war offenbar zunächst vor dem Herzog verhandelt worden. Anschließend hatte der Hildesheimer Domherr Johannes Alerdes vor dem Dekan des Hildesheimer Mauritiusstiftes, Dietrich Schrader, geklagt. Der Propst schreibt im Namen des Überbringers des Schreibens und im Namen des Lüner Konvents an den Hildesheimer Bischof, um sich gegen die Forderungen zu verwehren. Der Bischof soll Graurocks Gegnern kein Gehör schenken, ihnen den Gebrauch weiterer Rechtsmittel verwehren und ihre bereits erlangten Ansprüche kassieren.

The Provost sends a letter of protest to the Bishop of Hildesheim and Administrator of the Diocese of Verden on behalf of a layman who had been meant to take over the running of a farm at Volkstorf, to the south-east of Lüneburg, which the convent had acquired from Werner von Meding in 1269 and which had been renovated by the Provost after lying empty for forty years. However, Johannes Alerdes, a canon of Hildesheim who also held offices at Lübeck Cathedral where Graurock was Provost, had complained about a layman from Graurock’s household, probably the tenant farmer in question, to Dietrich Schrader, the Dean of St Moritz’ in Hildesheim from 1472 to 1512, in an apparent attempt to make a claim to the convent’s property (the exact object of his demands is not directly mentioned in this letter because the recipient is apparently already familiar with the matter). Provost Graurock, writing in the name of the layman (who delivered the letter to the Bishop) and of the convent at Lüne, urges the Bishop to ignore his opponents, prevent them from taking further legal action, and overturn the claims that they have already been granted.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 10, fol. 16v]

Post orationes et recommendationem humilem!

Reverendissime pater, venerabilis congregatio huius monasterii a ducentis annis citra habuit, tenuit et possedit, prout habet, tenet et possidet pacifice et quiete, nemini contradicente, in paternitatis vestre diocesi Verdensi ac villa Volkstorp unam curiam villicalem,1 que curia certis de causis michi incognitis aa XL annis citra caruit inhabitatore, et quia iam tribus annis citra quidam villanus veniens et offerens se, ut sibi dicta curia, prius per me monasterii expensis reparata, locaretur pro censu annuo, prout predecessores sui monasterio solvere consueverunt, idem [Lage 10, fol. 17r] fatere velle vite sue tempore non recedendo ab eadem. Verum ad dicti monasterii bonorum conservationem teneor dictam curiam propriis expensis ad monasterii utilitatem reparari; et edificia in eadem, que ruinam minebantur, de novo reedificavib; et alia feci ibidem necessaria et oportuna in monasterii fundo,2 prout patet cuilibet intuenti, propter quam reparationem et ad alia, ad que tenebar, facta.

Iste Johannes Alerdes,3 paternitatis vestre ecclesie Hyldesemensis canonicus, in vim cuiusdam pretensi conservatorii coram domino Theoderico Sertoris,4 decano sancti Mauritii Hyldesemensis, unum ex familiaribus meis domesticis ostensoremc presentium dicitur traxisse in causa, qui decanus, ut vaga relatione didici, in vim [Lage 10, fol. 17v] cuiusdamd pretensi libelli, ut asseritur, nulliter, et dee facto procedendo dicitur excommunicasse, et alia temere, perperam et iniuste fecisse et perpetrasse, prout in suo pretenso processu dicitur plenius contineri.

De quibus omnibus nulliter et de facto per dictos dominos decanum et Johannem Alerdes gestis et factis idem laicus iniuriose et nulliter factis proprio et ego, dicti monasterii procuratorio nominibus divisim protestati sumus, ac iniurias sibi factas ad animum revocavit, et estimavit, ac alia fecit, et procuratorio nomine feci, prout in persecutione huiusmodi facti, loco, et tempore oportunis deducetur.

Verum, cum nuper in curia paternitatis vestre coram eadem constitutus reverenter supplicavi, [Lage 10, fol. 18r] quantum c. vestra paternitasf dictum dominum Johannem Alerdes tunc in eadem curia presentem sic habere et informare possetis, ut ab huiusmodi molestiis, perturbationibus, et iniuriis cessaret et se ag

abstineret, ad que e. vestra paternitash se pronum intuitu conventus prefati offendat, licet humilis mea petitio ad instantiam huius congregationis coram e. paternitate vestra facta suum nondum sit sortita effectum.

Supplicat igitur iterato una mecum dicta venerabilis et religiosa congregatio quatenus eadem vestra paternitas operari dignetur, mediantibus scriptis, persuasionibus et mandatis, ad prefatos dominos decanum et Johannem Alerdes dandum, faciendum, et exequendos, ut a prefatis pretensis iniuriis, [Lage 10, fol. 18v] molestationibus et perturbationibus omnino cessent, et omnia per eosdem nulliter et de facto gesta et facta cassent et revocent ac annullent, prout nulla sunt sic gesta, et viribus non subsistunt, offerens se idem familiaris laicus occasione huiusmodi impetitionis coram paternitate vestra de stando iuri, et eiusdem paternitas vestra, prout de iure, parendo mandatis, pro quibus ad dicti conventus et laici prefati petitionem procuratorio nomine facio fidem per presentes supplicationes desuper ab eadem per benignum responsum eandem Altissimo multo tempore feliciter commendando.

Ex curia monasterii Lune in vigilia videlicet Nativitatis Christi anno etc. LXXXIX°5 i

[Lage 10, fol. 19r] Per vestre paternitatisj humilem Nicolaum, ecclesie Lubicensis6 et monasterii in Lune prepositum etc.


Kritischer Apparat

a folgt gestrichen L

b reedificavi korrigiert aus edificavi

c in der Hs. onserem mit unklarem Kürzungszeichen

d in der Hs. cuisdam

e folgt gestrichen facta

f in der Hs. c v p

g Bezugswort fehlt

h in der Hs. e v p

i folgt überschüssig Per v p humilem Nicolaum ecclesie

j in der Hs. v p


Sachapparat

1 Das Kloster Lüne hatte die Vogtei über eine Hufe zu Volkstorf (bei Vastorf, südöstlich von Lüneburg) vor 1269 von Werner von Meding erworben, UB Lüne, Nr. 27. Schon in den Jahre 1241 hatte es die Lehnwar ebendort und 1263 Zehntrechte erworben, UB Lüne, Nr. 8; 23.

2 Der monasterii fundus ist hier der klostereigene Hof.

3 Johannes Alerdes († 27. Dezember 1531) magister artium, licentiatus in theologia (belegt 1481; 1492), Domherr zu Hildesheim, auch vicarius, lector und praedicator am Dom zu Lübeck, vgl. Bertram, Geschichte (1899), Bd. 1, S. 455.

4 Dietrich Sartoris alias Schrader, 1472 bis 1512 Dekan des Kollegiatstiftes St. Mauritius vor Hildesheim, vgl. Aschoff, Art. Hildesheim (2012), S. 705.

5 24. Dezember 1489.

6 Die Dompropstei zu Lübeck hatte Graurock, wie aus Brief 112 (Lage 10, fol. 9r-16r) hervorgeht, 1475 aus dem Nachlass des Dietrich von Calvis erworben, vgl. Stenzig, Netzwerke (in Druckvorbereitung).

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief113-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl