➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 148

Elisabeth Garleghes im Kloster Lüne an ihre Tante mütterlicherseits EVI, vielleicht Elisabeth Viskule, im Kloster Ebstorf

15. September 1496

Bitte um Antwort auf unbeantwortete Briefe — Request for a response to unanswered letters

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 13, fol. 3r

Lateinisch und Niederdeutsch.

Vgl. Briefe 146; 147; 149; 150; 155; 173; 183.

Die Absenderin verweist darauf, dass nach dem Tod ihrer Eltern und fast der gesamten Verwandtschaft die Empfängerin die einzige überlebende Verwandte ist. Sie hat keine Antwort auf ihre letzten drei Schreiben erhalten und auch keine Reaktion auf die Geschenke, die sie mitgesandt hatte. Darum ist sie in großer Sorge und fragt sich, ob ihre Sendungen angekommen sind. Sie hat nach einem zuverlässigen Boten Ausschau gehalten und als idealen Kurier die Nonne VG aus Walsrode gewinnen können, die wie ein Engel einige Tage bei ihnen war. Sie könne sie gar nicht genug loben und bittet, dass die Tante dieser Botin alle Freundschaft erweisen und ihr selbst baldmöglichst eine kurze Botschaft zukommen lassen möge, wie es sich mit den Briefen verhalten habe.

The writer notes that, after the death of her parents and almost all her other relatives, the recipient, her maternal aunt (perhaps Elisabeth Viskule, a nun of Ebstorf), is now her sole surviving relative. She complains (in turns of phrase drawn from the Psalms and the Book of Revelation) that, although the recipient’s replies to her letters had once refreshed and sustained her, she has now received no reply at all to the last three letters that she had sent to the recipient or to the presents which she had sent with them (spiced biscuits (see Letter 34) and a tart). She reports that she is therefore very concerned and has been left wondering whether they were ever received. She writes that she has been on the lookout for a reliable messenger and, to her great joy, thanks to God who hears the desires of the poor (an expression of praise drawn from Psalm 9), has been able to call upon VG, a nun of Walsrode, as her ideal courier. The sender informs the recipient that VG has been with the convent for a few days and (in the words of Psalm 18) that she cannot praise her enough. She asks that her aunt would show this messenger her friendship and provide a short reply about whatever may have been the matter with the letters as soon as possible.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 13, fol. 3r]

Venam venie Mariam matrem omnis gratie,1 de qua nobis profluxit fons vite, pro favorabili salutamine cum innata caritate!

Precordialissima N, michi utique cordiali affectu plurimum et nimium medulli,a teste Deo, dilecta, et in evum semper diligenda.

Vestre constet dilectioni me frui corporea valitudine, divino largiente munere, idipsum rescire vestra a caritate glisco tempore diuturno. Ceterum, my preamantissima unica N, quoniam virga correxionis pater misericordiarum michi tamquam filie sue karissime sepius dedit disciplinam, quia evocavit patrem et matremb meam et fere totam cognationem nostram ad Ierusalem celestis palatium, ubi, uti spero, felicitate perpetua semper vivunt, qua igitur ratione relicta est michi unica mea superstes, scilicet vetula mea Elisabeth Viskule,2 nec ut inter procellas et tempestates huius procellosi maris michi ferat solamen et adiuvamen, uti etiam sepe experta sum in letteris consolatoriis, quarum visio et adhortatio olim me fecit alacrem plurimum et iocundam. Nam sepius refloruit caro mea3 ex scriptis vestris dulcifluis unde de hebbe my assidue recreert quasi rosarum cumulus virentium et sicut lilium, quod redolet cum florescit, sed nunc habeo adversum vos pauca, quia caritatem primam amitistis,4 unde gy synt my nu so rechte vromde worden ultra modum quod nequaquam amplius sustinere valeo, ik hebbe dilectioni vestre wol tho III tyden schreven, unde in nimia caritate pro indicio innate dilectionis sende ik juw to II tyden II spesciesc apothecarias et semel unam tortam, sed, prochdolor, my enis neyn responsum worden unde dat gift my magnam turbationem; nescio enim utrum in sospitate estis vel non; ik hebbe in maxima anxietate ghan unde stan die noctuque unde heft stedes den vruchten had, dat my were secht, quod mea [Lage 13, fol. 3v] unica dilecta mater ac matertera egrotaret, quod divina misercordia diu avertat.

O karissima animatrixd, queso, wo myn herte deyt et quales amaritudines sustinui causa vestri, wente gy synt jo unicum meum terrestresolatium, unde gy hebbet jo super terram nemende negher, quam vestram dilectam Elisabeth Garleghesken, que etiam pre cunctis sub sole viventibus nullam omnino creaturas nec hominem diligit magis quam suam karissimam vetulam Elisabeth Viskulenken, de is eren herten de leveste, alze dat wol maghelick is. Et licet absens sum vobis corpore, spiritu tamen semper presens sum vobis, nam spiritum nec spatia terrarrum nece turba curarum absentare queunt. Attamen desidero nunc cordetenus et peto attente, amore Jesu Christi piissimi salvatoris nostris, matris cedulam michi transmitti, dar ik successum vestrum moge uth vorstan, unde wo id hirumme sy, wer caritas vestra de breve kregen hedden edder nicht, ik kan my anders nulla ratione ad pacem geven.

Item, my karissima N, truten gulden sulverne N, ausu caritatis hebbe ik hanc litteram screven, ik hope nicht, dat ik juw dar mede molestere; ik hebbe des nenen willen had; ik hebbe my so vaste vorsettet, ik enwolde caritati vestre nicht scriven so lange, dat ik fidelem et notum nuntium krighen konde, dar ik my degher up vorlaten mochte unde dar heft omnipotens Deus, qui semper desiderium pauperum5 et clamorem exaudit inne consolert miro modo, unde heft gemitum et suspiria cordis mei anseen unde my talem benivolum atque discretum nuntium schicket, scilicet venerabilem et benemeritamdominam VG de Walsrodde, michi in Christo karissimam, de heft hir myd uns hospitert paucis diebus, non sicut homo sed vere, vere6 sicut angelus vivens de celo, et tanta caritatis beneficia nobis insimul exhibuit, quod michi impossibile est enarrare. Non sunt loquele neque sermones,7 quibus valeamus experimere eius virtutem, amicabilitatem ac benivolam religio- [Lage 13, fol. 4r] samque conversationem. Et quod maius est, michi tantille heft reverentia sua jo so lefflick unde fruntlik to west, alze ift ik ere propera filia wesen hedde; idcirco commendavi ei negotium meum ad dilectam meam N, et credo sine dubio, quod in terra meliorem nuntium non invenissem; idcirco peto nunc humiliter, dat gy reverentie sue experte mea willen regracieren unde ere jo alle de lefmodicheit bewisen, de gy bedenken kond, et stringite eam amplexuamoris, dicendo sibi tot dulcia salutamina quot de paterno corde umquam profluxere solamina.

Nil plus, sed venerabilis etc. Et cum hoc recommendo animam et corpus vestrum fonti totius bonitatis qui redundat misericordia et miserationibus, cuius gratia dulciflua vos recreat, corroboret ac defendat in presenti et sine fine satiet in futuro. Amen.

Scriptis infra octavam Nativitatis Marie virginis gloriose anno Domini etc. XCVIIo.8


Kritischer Apparat

a folgt gestrichen di

b folgt überschüssig et

c folgt gestrichen aromathicas

d in der Hs. animatricite

e folgt gestrichen cura


Sachapparat

1 Richardus de Sancto Victore, Explicatio in Cantica canticorum, c. 42 De Assumptione Mariae, in: Migne PL 196, Sp. 522: Ave, Maria, mater gratiae, mundi regina, mater 6misericordiae, salva nos a ruina, fons vitae, vena veniae […].

2 Vielleicht Ilsabe Viskule, Nonne in Ebstorf, 1474 noch unmündig, vgl. Brief 146.

3 Ps 27,7.

4 Apc 2,4 in Verbindung mit Apc 2,14 und Apc 2,20.

5 Ps 9,38.

6 Die Doppelformel ist Teil des biblischen Sprechgestus, vgl. z. B. Io 5,246: Amen, amen dico vobis. Vgl. auch den Gebrauch der liturgischen Formel mit vere, vere in Brief 141.

7 Ps 18,4.

8 15. September 1496.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief148-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl