➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 197

undatiert

Zitatesammlung und Fragment zum Thema ‚Tribulatio‘ —  Formulaic text fo use in times of tribulation

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 15, fol. 15r

Lateinisch und Niederdeutsch.

Brief 202b (Lage 15, fol. 15r); Brief 203 (Lage 15, fol. 15v)

Zwei Listen von Autoritäten-Zitaten und Bibelversen zum Thema der menschlichen Betrübnis, die zweite mit einer exemplarischen Einbettung für einen männlichen Empfänger. Das Fragment ist an eine Empfängerin gerichtet; sie möge wie Christus geduldig ertragen, dass ihr Gott den Kelch des Leidens voll geschenkt habe, wie er es mit Auserwählten zu tun pflege.

List of authorities, Bible verses, and letter phrases on the theme of tribulation.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 15, fol. 15r]

Tribulatioa

Gregorius: „Si passio Christi ad memoriam ducitur nichil est quod non equo animo tolleretur.1

Bernardus: „Quot est quod tibi suave non videtur si collegeris et memoraveris omnes amaritudines salvatoris.2

Item Bernardus: „Quantumque seviat tribulatio non putes te derelictum sed menuneris scriptum.“3 Cum ipso sum in tribulatione.

Amandus in horologio: „Tribulatio est nutrix humilitatis, doctrix pacientie, custos virginitatis, et compatrix eterne felicitatis.“4

Crisostomus super Matheum: „Tribularer siquidem et prorsus desperarem si non Christi passionibus animarer quia rex Christus multa passus est pro peccatis alienis tunc desperare nolo sed etiam exemplo illius pati volo propris meis pro peccatis.5

Karissime N licetb commota sunt omnia viscerea mea6 intra me super tua egritudine, sed tamen exulto in Deo Jesu meo, qui te non tuis meritis, sed solita sancta pietate talia inspiravit, qualia michi caritas tua pro consolatione scripsit et dicere cogor cum psalmista: „Quam dulcia faucibus meis scripta tua super mel ori meo etc.7

Gregorius moralibus: „Electus quosquam ut eterna supplicia evadat et perhennen gloriam ascendat debet his assiduis flagellis atteri, quatenus in iudicio valeat purgatus inveniri.8

Hebraeos Xo: „Non habemus pontificem qui non possit compati infirmitatibus nostris temptatum per omnia per similitudinem absque peccato.9

De duabus filiabus regis Dominica 2a post octava pasche Meffret sicut Ezechias etc. Job: „Increpationem Domini ne reprobes: quia ipse vulnerat, et medetur; percutit, et manus eius sanat.“10

quando miles revertitur etc. in Gilberto.

[Lage 15, fol. 15v] Hirumme, myn alderleveste N, alse dy nu de almechtige Got heft gheschenket ute dem kelke des lyden, den he synen alderlevesten frunden unde synen uterwelden plecht to schenkende, so bidde ik dy fruntlik in susterker leve, dat du jo willest duldich wesen in dyner krancheyt unde willest den kelk des lydendes ute der hant Godes myd dult entfangen unde denck an, wo de sone Godes, de ny sunde daenc hadde, tzeterde unde bevede vor synen anstanden groten lydende, do he synen hemmelschen vader bat myd tranen unde sprak: „Pater, si possibile est, transfer calicem hunc a me etc.“11

Kritischer Apparat

a als Überschrift

b supra lin.

c e supra lin.


Sachapparat

1 Die Zuschreibung dieses Zitats zu Gregor scheint zurückzugehen auf Iacobus de Voragine, Legenda aurea, hg. von Maggioni (2007), cap. 33.

2 Bernardus Claraevallensis, Sermones de diversis, Sermo XXII De quadruplici debito: Quid non suave tibi, cum tibi collegeris omnes amaritudines Domini tui, et rememoraberis primum quidem illarum infantilium necessitatum; deinde, laborum quos pertulit in praedicando, fatigationum in discurrendo, tentationum in ieiunando, vigiliarum in orando, lacrymarum in compatiendo, insidiarum in colloquendo: postremo, periculorum in falsis fratribus, conviciorum, sputorum, colaphorum, flagellorum, irrisionum, subsannationum, exprobrationum, clavorum, horumque similium, quae in salutem nostri generis triginta et tribus annis operatus et passus est in medio terrae? (Migne PL 183, Sp. 597).

3 Bernardus Claraevallensis, In natali S. Benedicti: Hic ergo fige pedem, Christi iumentum, et disce quantumcunque acerba tentatio saeviat, non cedere, nec credere propterea derelictum te esse a Domino, sed memineris scriptum esse: Invoca me in die tribulationis, eruam te et honorificabis me (Ps 49,15). Ergo, ut dicere coeperam, non credebat beatus Benedictus tunc esse fructificandi tempus, quando adhuc tantis tentationibus urgebatur; sed venit tempus, et in tempore suo fructum dedit (Migne PL 183, Sp. 379).

4 Heinrich Seuse, Horologium sapientiae, hg. von Planzer/Künzle (1977), S. 489-490.

5 Dieses Zitat gehört in die Sermones-Sammlung Hortulus Reginae des (Petrus) Meffreth, die im 15. Jahrhundert, auch gedruckt, weit verbreitet war. Vgl. Stanonik, Art. Meffreth (1885); zur Problematik der Autorengestalt vgl. Schmidtke, Art. „Meffreth“ von Meißen (1987).

6 Vgl. Ps 6,3.

7 Ps 118,103.

8 Gregorius I, Moralia, Liber VI, Cap. XXII: Unde bene, Anna prophetante, dicitur: Pedes sanctorum suorum servabit, et impii in tenebris conticescent [1.Sm 2,9]. Sed ut electus quisque aeterna supplicia evadat, et ad perennem gloriam pauper ascendat, debet hic assiduis flagellis atteri, quatenus in iudicio valeat purgatus inveniri (Migne PL 75, Sp. 751).

9 Vgl. Hbr 4,15; dieses Zitat gehört in die Sermones-Sammlung Hortulus Reginae des (Petrus) Meffreth, die im 15. Jahrhundert, auch gedruckt, weit verbreitet war. Vgl. Stanonik, Art. Meffreth (1885); zur Problematik der Autorengestalt vgl. Schmidtke, Art. „Meffreth“ von Meißen (1987).

10 Iob 5,17-18.

11 Mc 14,36.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief197-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl