➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 224

Nonne im Kloster Lüne an eine Verwandte im Kloster Ebstorf

kurz nach 21. März 1488

Bericht über Profess — Report about a profession

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 17, fol. 3v

Lateinisch.

Die Chronik, hg. von Stenzig (2019), S. 74; Brief 264 (Lage 19, fol. 11r-12v); Brief 266 (Lage 19, fol. 14r-15r); Brief 268 (Lage 19, fol. 16r-17r).

Die Absenderin berichtet ihrer Verwandten in Ebstorf, dass sie kürzlich in einer Gruppe von 36 Kandidatinnen am Tag des hl. Benedikt die Profess abgelegt hat. Sie hat erfahren, dass die Angeschriebene auch an einem Tag des hl. Benedikt ihre Profess abgelegt hatte, der ebenfalls drei Tage vor Judica fiel. Dies bedeute, dass sie zusätzlich zu den leiblichen Verwandtschaftsbanden auch geistlich verwandt sind. Sie bittet ihr Schweigen zu entschuldigen, aber es sei bis zuletzt unklar gewesen, ob der Propst rechtzeitig für die geplante Profess wieder da sein würde. Sie bittet um Grüße an die Priorin der Empfängerin und um Entschuldigung, falls sie während der Reformzeit Verfehlungen begangen habe. Grüße an Mechtild Redebere, Margarete Schele und Elisabeth Bockes.

A nun in Lüne informs her elder maternal relative in Ebstorf that she recently celebrated her profession along with 36 other candidates on the feast of St Benedict. She has heard that the addressee also celebrated her profession on Benedict’s Day, which also fell on on the tertia feria before Judica. She apologizes that she did not inform her earlier but it had been unclear whether the provost would return on time (the profession was postponed several times). She sends greetings to the prioress and apologies if she fell short during the period of the reform. Greetings to Mechtild Redebere, Margarete Schele and Elisabeth Bockes.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 17, fol. 3v]

[J]esuma Christum vitem fructiferam, qui dixit: „Ego vos elegi, ut eatis et fructum afferatis“,1 pro uberrima salutatione cum innata caritate!

My precordialissima mater et amita, vestre patesco caritative consobrinitati, quod parvo temporis intervallo, licet valde immerita, ad thalamum sponsi Jesu Christi per castos amplexus illius letanter sum introducta, nam in die almi patris nostri Benedicti ad sacram professionem per ipsum institutam sum assumpta,2 unde flagito, ut una mecum omnipotenti Deo omnium bonorum largitori grates indefessas persolvere velitis, quod me veluti a cunabulis sibi ipsi adoptare et eligere dignatus est, non solum in filiam propriam, sed, quod plus est, in sponsam legitimam me assumpsit de seculi vanitate atque sibi eterno federe per arram integritatis coniunxit, ut sub umbra illius repausans pregustem aliquantulum mentis deliciis suavitatem ipsius. Proinde merito exclamare cogor et dicere in letitia lacrimanti ex intimis medullis cordis mei cum David propheta: „In te iactatus sum ex utero de ventre matris mee“,3 tu es meus protector, creator, redemptor et sponsus meus a iuventute mea. Quapropter, karissima, congaudete mecum et congratulamini michi, quia flos virginalis me minimum vermiculum non meis meritis, sed sua disponente gratia, intra numerum electarum sponsarum suarum dignatus est aggregare et in vineam suam electam in hoc florido tempore cum XXXVI palmitibus locare et plantare.4

Ergo, karissima, peto, ut precibus indefessisb ipsum pro me deprecemini, ut ille piissimus pro misericordia sua affluenti mediantibus orationibus vestris largire michi dignetur famulatum perseverantem in sua voluntate, ut, quod corde, ore et manu professa sum, hilari perseveran- [Lage 17, fol. 4r] tia opere persolvam, ut fiam placite obediens, illesa viriliter percurrens per stadium vite regularis bravium felicitatis eterne currentibus usque in finem repromissum una vobiscum post hanc vitam perciperec valeamus, quia, ut perdidici ex relatu viridico dilectorum superiorum nostrorum, quod vos etiam in die tanti patris professionem fecistis, et sicutd tunc, ita et nunc, silicet 6a feria ante Iudica,5 et ideo cor meum maxima et inexplicabili perfunditur letitia, eo quod non solum possum esse vobis unita ex propinquitate carnis et sanguinis, verum etiam mente et spiritu in statu sacree religionis, et ideo spero post hanc vitam tali die gustabimus lac et mel in terra promissionis, ubi erit nobis non annua, sed continua dies copule sponsi nostri iugiter celebrandus, semper in presens habendus.

Item, karissima mater et amita, affecto ne egre feratis, quod vobis diem tante mee iocunde festivitatis non prenotificavi litteris favorabilibus, ut bene ex iure debuissem, quia hoc non est neglectum ex presumptionis audaciaf, sed ex timorata dubitatione quam habui de certitudine faciendi professionem vel non. Nam venerabilis dominus noster prepositus in quadragesima non fuit presens in curia, forte ex multis occupationibus,6 et sepius proficiscensg non est reversus usque feria 6a ante Letare in sero,7 tamen non dixit nobis utrum etiam procederet professio usque dominica Letare post prandium,8 tunc omne tempus defuit nobis ubique et fuit nimis breve ad scribendum. Et ideo peto, ut causa mei salutetis venerabilem dominam vestram, precordialissimam matrem nostram, supplicando ea, ut amore Jesu Christi michi parcat et dignetur ignoscere, si quid erga suam reverentiam egi verbis, signis vel factis tempore reformationis. Et hoc eadem etiam dicatis ex parte mea dilectis matribus Mechtild Redebere, Margarete Schele necnon sorori Elisabeth Bockes ken,9 ut huiusmodi offensam propter Jesum michi velint remittere ex toto corde et pro me orare, quod semper hucusque feci et ulterius facere propono toto tempore vite mee, licet valde in- [Lage 17, fol. 4v] digna.

Et cum hoc commendo vos reclinatorio aureo10 filii summi Patris, quod est cor eburneum virginee matris, ex quo vobis instillare dignetur gratie sue affluentiam quam experimento didicit ea hora, quando poculum dulcoris11 ex electro aureo paterni cordis hausit, dum Gabrieli in iubilo mentis respondit: „Ecce ancilla domini“,12 ut meritis ipsius in hora exitus vestri verbum consolatorium audire valeatis ad talia gaudia vos votantis, que Christus filius suus donavit omnibus per se redemptis. Quod nobis omnibus una vobiscum dignetur largiri, qui humanitate nostra per eam dignatus est vestiri, Jesus Christus, filius suus, sponsus noster. Amen.


Kritischer Apparat

a Textergänzung in mg. durch Nolte mit Bleistift J

b indefessis korrigiert aus indefessibus

c in der Hs. percipe

d in der Hs. sicud

e folgt gestrichen professionis

f in der Hs. audicia

g in der Hs. proficissens


Sachapparat

1 Io 15,16.

2 Vgl. Die Chronik, hg. von Stenzig (2019), S. 74: Eodem anno fecerunt XXXVI sorores professionem in die gloriosi patris nostri Benedicti, cuius festum tunc occurebat feria sexta post Letare. Wie aus dem Statutenbuch, Lüne, Hs. 14, fol. 22v-29r (Edition in Druckvorbereitung), hervorgeht, hatte man in Lüne die monastische Profess mit den Gelübden der Mönche aus dem Bursfelder ‚Collectarius‘ eingeführt.

3 Ps 25,11.

4 Vgl. Brief 223 (Lage 17, fol. 3r) oder Brief 96 (Lage 9, fol. 6r). Über die ersten 33 Novizinnen, die nach der Klosterreform in Lüne eingekleidet worden waren, ist in Brief 15 (Lage 2, fol. 8r-8v) ausgeführt: […] ut vineam suam, qu[e] corroboraretis XXXIII palmitibus, quas in vineam suam presentem plantastis. Zum Bild von der Pflanzung, auch für die Wissensverbreitung, vgl. Brief 334 (Lage 24, fol. 10r), ein Gratulationsschreiben zur Übernahme des Amts der Schulmeisterin.

5  ‚Iudica me, Deus, et discerne causam meam‘ ist der Introitus des ersten Passionssonntages (des Sonntages vor dem Palmsonntag). 1488 war ‚Iudica‘ der 23. März, in Lüne hatte die Profess, am Festtag des hl. Benedikt, dem 21. März, also am Freitag vor ‚Iudica‘ stattgefunden, wie es auch die Klosterchronik zutreffend besagt: in die gloriosi patris nostri Benedicti, cuius festum tunc occurebat feria sexta post Laetare, Die Chronik, hg. von Stenzig (2019), S. 74. Die Ebstorfer Korrespondentin der Lüner Verfasserin soll ihrerseits auch am Fest des hl. Benedikt, und zudem ebenfalls am Freitag vor ‚Iudica‘ ihre Profess abgelegt haben. Also muss auch in dem Jahr ihrer Profess ‚Iudica‘ auf den 23. März, und Ostern auf den 6. April gefallen sein. Das war seit der Einführung der Bursfelder Reform (und somit der monastischen Profess) in Ebstorf (1469) nur einmal, 1477, der Fall.

6 Der Lüner Propst Nikolaus Graurock war zugleich Dompropst in Lübeck und deshalb häufig vom Kloster Lüne abwesend. Am 6. März 1488 ist er in der Hansestadt an der Trave belegt, er beglaubigte ein Rechtsgeschäft des Domkapitels (UB Bistum Lübeck, Nr. 1986). Zu den Lübecker Pfründen Graurocks vgl. Stenzig, Netzwerke (in Druckvorbereitung).

7 Nikolaus Graurock ist also am 15. März 1488 abends aus Lübeck nach Lüne zurückgekehrt.

8 Der Propst hatte den Lüner Nonnen den Termin ihrer Profess erst am 16. März 1488, also fünf Tage vor der Feier, bekanntgegeben.

9 Zu den Ebstorfer Nonnen, die zur Reform gekommen waren, vgl. Brief 223 (Lage 17, fol. 3r).

10 Ct 3,10, von den Kirchenvätern häufig auf Maria gedeutet, etwa S. Bernardus Claraevallensis, Tractatus ad laudem gloriosae virginis matris, §7: Beatissima Virgo Maria, tu es vivum vivi Dei templum, Spiritus sancti sacrarium, cella pigmentaria, thalamus Sponsi, aureum vivi Salomonis reclinatorium, lectus coelestium nuptiarum, coetus aromatum, paradisus omnium deliciarum (Migne PL 182, Sp. 1144).

11 Vgl. den Passionshymnus ‚Crucis in ara‘, zur Non, dort heißt es: Jesu transfixo poculum dulcoris, sanguinis unda vinculum amoris […] (AH 46, S. 94).

12 Lc 1,38.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief224-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl