➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 235

Nonne, wahrscheinlich im Kloster Lüne, an eine verwandte Nonne in einem anderen Kloster

nach 1481

Verteidigungsschreiben — Letter of defence

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 17, fol. 11r

Lateinisch.

Kapitel 1.1. der Einleitung Kapitel 2.1. der Einleitung

Die Absenderin teilt ihr Wohlergehen mit und hofft Gleiches von der Empfängerin. Obwohl die Empfängerin schon vor einiger Zeit um Antwort gebeten hatte, hat die Absenderin gezögert zu schreiben, weil sie ungeübt im Formulieren ist. Ihr Wunsch und eine väterliche Ermahnung des Propstes sind aber nun Gründe, es doch zu tun. Sie ist von Schmerz erfüllt, denn sie hat aus dem Schreiben der Empfängerin erkannt, dass diese sie verdächtigt, gegen die Observanz und die Oberen aufzubegehren oder gegen den Willen der Gemeinschaft Anderen anzuhängen. Dies ist aber nicht der Fall. Es ist ihr niemals eine der vermuteten üblen Absichten in den Sinn gekommen und sie hat auch von niemandem etwas Unvernünftiges gesehen oder gehört, was sie zu solch schlechten Handlungen verleitet hätte. Es ist also nicht nötig, dass sie eine bestimmte Gesellschaft meidet. Vielmehr ist sie mit ihrer Gemeinschaft in Christi Verehrung vereint und durch sein Band der Liebe fest verbunden, da sie alle denselben Dienst leisten. Seit sie vor mehr als 20 Jahren den Habit angenommen hat, weiß sie sich in Gottes Liebe und folgt der monastischen Disziplin. Falls sie zu Beginn des reformierten Lebens aus Unwissenheit gewankt und dem Gemeinschaftswerk nicht genug beigetragen habe, tut es ihr leid und sie hofft auf Gottes Vergebung. Die Empfängerin soll ihre Sorge ablegen. Bitte um Fürbitte und Anempfehlung an den Heiligen Geist.

The nun writes that she is well and hopes the same of the recipient, a female relative. Although the recipient asked for a reply some time ago she has hesitated from writing because she is unpractised in the formulations. But her wish and a paternal admonition, presumably from the provost, are now reasons to send her a letter. She is filled with pain and pierced with the pen of bitterness because she sensed in the writing of the recipient that she suspected her of protesting against the Observance and her superiors and following other persons against the will of the community. But this is not the case. None of the supposed evil intentions ever occurred to her and she never saw or heard anything irresponsible from anyone, all of which tempted her to such bad actions. It is therefore not necessary to avoid a particular group. Rather she and her community are united in honour of Christ and bound strongly in the bond of love as they all perform the same service. Since she accepted the habit more than twenty years ago she has acquired God’s love and followed monastic discipline. In case at the beginning of the reformed life she wavered out of ignorance and did not contribute sufficiently to the work of the community then she is sorry and hopes for God’s forgiveness. The recipient should put her worries aside. She asks for intercession and commends her to the Holy Spirit.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 17, fol. 11r]

Sponsum nostrum immortalem, Jesum Christum, qui tempore paschalis iubilei sponse sue ecclesie nuptiales dotes misit de throno maiestatis, imprimendo filiis adoptionis sui amoris dulcissimum memoriale, videlicet Spiritum paraclitum, pro favorabili salutamine cum innata caritate!

Karissima N, vestram cupio dilectionem non latere me, Dei omnipotentis favore, sanam esse ac incolumen, idem cupiens de vobis non ignorare. Preterea, N preamanda, dudum pulsastis precibus desiderando aliqua scripta vobis destinari per me, quod minus bene potui explere impedimento aliquarum defectuum, quia modum scribendi non usitavi,1 idcirco distuli usque modo, sed nunc paterna comminatione perterrita et coacta,2 ac vestra nimia devicta caritate negare ulterius non potui nec debui, cum apostolus dicat: „Omni petenti te tribue.3 Duplici ergo causa annui precibus vestris scribere vobis cedulam, ut optastis, videlicet filiali e timore exigente, ac paternali reverentia compellente, idcirco obedire oportet; sicque sciatis me, vestram germanam, non modico dolore repletam, necnon stilo amaritudinis transfixam, exigente causa humane fragilitatis, nam, ut perdidici ex tenore littere vestre, me forte habes suspectam aliqua irreligiosa agere contra monasticam observantiam sacre religionis, necnon contumaci corde rebellendo contra superiores ac aliis adherendo, quarum consortium mihi non expedit; hoc de Dei gratia non est ita in veritate. Et quamvis simus ignobilesa a peccato secundum dictum apostoli sic dicentis: „Si dixerimus, peccatum non habemus, nos ipsos seducimus et veritas in nobis non est“,4 tamen apud vestram sororiam caritatem me hac vice excuso, nam nemo mundus invenitur a corde nec infans, cuius est unius diei vita super terramb, quiac, condonante clementia divina, numquam incidit menti mee talis cogitatio pestifera, nec etiam audivi de aliqua alia vel vidid aliquod irrationabile, unde occasioneme alicuius mali arripere possem, sicque earum consortia vitanda, ex Dei gratia, non est necesse. Nam a Christo omnes electe ac in unum congregate ad glorificandum nomen ipsius et, licet indigne, tamen conglutinate in vinculo amoris Jesu Christi5 et secundum dictum legislatoris nostri equalem servitutis militiam baiulamus.

Quapropter gaudeo in Deo salutari6 meo, quia iam multo elapso tempore extiti in monastici sacre religionis observantia, ultra annos XX a tempore [Lage 17, fol. 11v] vocationis mee, videlicet a susceptione monastici habitus usque in presens, et pro posse meo obedivi dilectis nostris superioribus, et hoc eadem fateor me agnovisse ab omnibus matribus et sororibus nostre congregationis, que sitibundis cordibus inhiantique desiderio nil aliud affectat quam non tantum famulare et placere Deo, cui servire regnare est,7 cuius amore ardenti desiderio sanctam regulam magistram nostram elegimus, sub ipsius disciplina militature usque in finem, assumptis fortissimis atque preclarissimis armaturis sancte obedientie, quatenus bravium vite eterne usque in finem perseverantibus repromissum proinde recipere valeamus ab eo, qui nos elegit de mundo ac nos suo dignatus est aggregare vinario. Si vero in exordio reformationis causa ignorantie fuimus perterrite ac concussi pavore non ylico caritatis ardore arripientes celestem margaritam celitus nobis missam, scilicet sanctam reformationem, de hoc dolemus ex corde et speramus, quod sit deletum in oculis Domini, nobisque remissum, nam, secundum dictum apostoli, „advocatum habemus apud patrem Jesum Christum iustum et ipse est propitiatio pro peccatis nostris, non pro nostris tantum, sed pro totius mundi.“8 Dicitur enim in libro Proverbiorum quod iustus septies in die cadit,9 in quo patet, quod nullus potest veraciter affirmare se peccato careref, quapropterg confiteamur peccata nostra; fidelis est enim Deus et remittat nobis peccata nostra et emundabit nos procul dubio ab omni iniquitate.

Ergo, karissima, deponite huiuscemodih sollicitudinis angustiam; tantummodo pro me deprecare attente flagito patrem misericordiarum, ut ille, cui est proprium misereri et parcere,10 nobis gratiam et dulcedinem sui sancti Spiritus infundat tanta copia, ut ipsius adiutorio fortiter absque impedimento currere valeamus viam mandatorum Deii,11 gradiendo de virtute in virtutem, ut spretis omnibus mundanis ferveat in nobis ignis sui casti amoris, quem misit in terramj volens, ut ardeat,12 et nobis vite tramitem choruscando demonstret, quatenus post cursum huius laboriosi certaminis felici itinere ad eterne quietis otia perveniamus,13 ubi ipsum sponsum nostrum dyademate coronatum spectabimus,14 videbimus et laudabimus, et illis associemur in gloria, qui pascuntur suaviter in maiestatis sue presentia.

Cum his commendo vos gratie sancti Spiritus, que vobis una nobiscum infundat pluviam voluntariam15 gratie sue, quo suscitetur germen ignei amoris, ut per ipsius radiumk illustrati perveniamus ad celi palatia, ubi exultabimus in corpore et letabimur in anima contemplantes16 regem glorie in decore suo. Quod nobis [Lage 17, fol. 12r] insimul concedat, qui balsamum sue divine pietatis per mundi latitudinem effudit, Jesus Christus, sponsus noster. Amen.


Kritischer Apparat

a folgt gestrichen et immunes

b tamen apud vestram sororiam caritatem me hac vice excuso, nam nemo mundus invenitur a corde nec infans, cuius est unius diei vita super terram korrigiert aus nam nemo mundus invenitur a corde nec infans, cuius est unius diei vita super terram, tamen apud vestram sororiam caritatem me hac vice excuso, Änderung der Reihenfolge angezeigt durch supra lin. a und b

c folgt gestrichen adiuvante

d audivi de aliqua alia vel vidi korrigiert aus vidi de aliqua alia vel audivi, Änderung der Reihenfolge angezeigt durch supra lin. a und b

e in der Hs. occaconem

f carere korrigiert aus carrere

g folgt gestrichen secundum dictum

h in der Hs. huiusscemodi

i Dei korrigiert aus ipsi

j folgt gestrichen et voluit

k folgt gestrichen illuminari


Sachapparat

1 Zum transitiven Gebrauch von usitare vgl. DuCange, Bd. 8, Sp. 386.

2 Möglicherweise hatte der Propst die Verfasserin gedrängt, sie solle endlich antworten.

3 Lc 6,30.

4 1.Io 1,8.

5 Vgl. Kapitel 2.1. der Einleitung.

6 Aus dem ‚Magnificat‘.

7 Deo servire regnare est: Augustinus von Hippo (zugeschrieben), Meditationes, cap. 32, in: Migne PL 40, Sp. 925; Glossa in Regula Benedicti, in: Migne PL 66, Sp. 228); Bernardus Claraevallensis, In psalmum „Qui habitat“ sermo VII, de versu septimo „Cadent a latere tuo“ (Migne PL 183, Sp. 202) und viele andere; vgl. auch Brief 256 (Lage 19, fol. 4v-5r).

8 1.Io 2,1-2.

9 Prv 24,16.

10 Zum Bernhard-Zitat vgl. Anm.zu Brief 125 (Lage 12, fol. 5r).

11 Ps 118,32.

12 Vgl. Lc 12,49: Ignem veni mittere in terram, et quid volo, nisi ut accendatur?

13 Vgl. 2.Tim 4,7.

14 Zum Diadem vgl. Anm. zu Brief 200 (Lage 16, fol. 1r) und Brief 202 (Lage 16, fol. 3v).

15 Ps 67,10.

16 Andreas von St. Viktor, Super duodecim prophetas in Ioelem, cap. 2, in: Andreas von St. Viktor, Opera, hg. von Lohr u. a. (1986-2007), Bd. 8, S. 97, Z. 328: Causam exultandi incorpore et letandi in mente propheta supponit […].

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief235-L_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl