➨ Hinweis: Die Edition ist in Bearbeitung und daher nur eingeschränkt zitierfähig.

Zur Zeit sind Änderungen und Korrekturen am Text und in den Apparaten möglich.

Nach der endgültigen Veröffentlichung werden etwaige Korrekturen und Ergänzungen in einem Änderungsregister gelistet.

Brief 262

Nonnen im Kloster Lüne an einen Kleriker

undatiert

Neujahrsgruß — New Year’s greeting and gift of a devotional image

Kloster Lüne, Hs. 15, Lage 19, fol. 9r

Lateinisch und Niederdeutsch.

Zum Marienbild vgl. Brief 261 (Lage 19, fol. 8r-9r)

Die Absenderinnen teilen dem Empfänger mit, dass sie wohlauf sind und Gleiches von ihm hoffen. Vor allem aber freuen sie sich, ihn nun im geistlichen Stand zu wissen. Sie mahnen ihn, beständig an seinem Fortschritt im tugendhaften Leben zu arbeiten. Darüber hinaus senden sie ihm ein Bild Mariens. Die Gottesmutter möge ihm ein gutes neues Jahr bringen. Sie wünschen sich, dass er es nach dem Vorbild Bernhards von Clairvaux im Herzen betrachtet und Christus, ihren Bräutigam, umarmt.

The recipient is now in the state of a perfect spiritual life and encouraged to hold fast to this and to keep her eye on her reward. The Lüne nun sends a small devotional image of Mary as a gift.

[Ansicht mit Digitalisat][Zur diplomatischen Ansicht]
[Lage 19, fol. 9r]

Jesum Christum, paterni cordis venam1 magno impetu largiter redundantem et divine suavitatis rivulos in totam mundi latitudinem diffundentem, ex cuius affluenti dulcedine per totum mundum melliflui facti sunt celi,2 pro amicabili salutatione cum innata et intima caritate!

Precordialissime N necnon amice carissime, notificamus caritati vestre ex pietate Jesu Christi nos esse in sospitate et talia rescire a vobis ex corde desideramus temporibus longevis, et super omnia plurimum sumus gavise, quod in scriptis nostris ad plenum exprimere non valemus, quantis gaudiis cor nostrum est repletum, dat we juk nu, ex gratia Dei omnipotentis, wetet in dem state enes rechten vullenkomen ghestliken levendes. Quapropter admonemus caritatem vestram, ut non desistatis a bono ac sancto opere inchoato, mer dat gy toto conanime darna laboreren, ut semper de die in diem, de virtute in virtutem3 transeatis et de bonis ad meliora procedatis. Quia incepisse virtutis non est, sed perfecisse.4 „Omnes quidem currunt, sed unus accipit bravium“5 silicet perseverans. Ergo, karissime, videte quomodo caute ambuletis non quam [Lage 19, fol. 9v] insipientes, sed ut sapientes redimentes tempus, quoniam dies mali sunt,6 ideo currendum et agendum est modo, quod in perpetuum nobis expediat, et quod minus habet in nobis natura possibile. Rogemus Dominum, ut gratie sue iubeat nobis adiutorium ministrare, quia ipse dixit: „Sine me nichil potestis etc.“7 Et iterum: „Petite etc.“8 Et quid possumus petere carius aut utilius quam ut proficere possimus in sancta religione, wente illa merces, dat us dar vorlovet is, dat is so grod, quod numerari non possunt etc.9 Ideo currite perserveranter, ut demum comprehendatis bravium vite eterne,10 videlicet alme et individue Trinitatis.

Ceterum, precordialissime, in exhibitionem innate caritatis necnon intime dilexionis, quam gerimus ad vos, uti iure decetb, transmittimusc dilectioni vestre ad novum annum exiguum munusculum, videlicet unum vile folium depictum,11 et flagitamus humiliter, ut ob nostram dilexionem gratanter recipiatis; licet sit quantitate exiguum, tamen continet in se thesaurum preclarissimum, videlicet prefulgidam stellam, reginam celi, dominam mundi, pulchritudinem virginum, nuptarum fiduciam, viduarum gloriam, patronam et gemmam sanctimonialium, mellifluam virginem Mariam; ipsum speciosum forma pre filiis hominum12 in virginalid gremio gestantem, quia eo nichil preciosius aut utilius a quo est, quidquid habet omnis creatura decorise precii13 in celo et in terrra. Et idem beatissima virgo Maria mater intacta, que illlum incomprehensibilem, „quem totus non capit orbis“14 pro nobis teneris indutum membris15 lactare meruit, de mote juk vorwerven a delicatissimo parvulo suo annum novum bonum, iocundum, salutiferum, sanum et pacificium, ac omnia vobis utilia, ad salutem anime et corporis, dat gy hunc instantem annum et omne tempus vite vestre moten tobringhen in gratia illius, unde maten conforteret werden gloria nominis sui in amore Dei et proximi, necnon in omni religionis protectione, unde dar io inne persevereren moten usque ad exitum vite. Ock synt we begherende, dat gy dit bildeken willen pre oculis cordis hebben velud appensum, quid quia testante mellifluo doctori beato Bernardo, speciali amatori eiusdem virginis, sic inquiente: „Mariam sequens non devias, [Lage 19, fol. 10r] ipsam rogans non desperas, ipsam rogitans non erras, ipsam tenente non corruis, ipsam protegente non metuis, ipsam duce non fatigaris, ipsam propicia perveniemus“16 ad amplexus filii sui ac sponsi nostri, ad quos amplexus tam dulces nos perducat eiusdem virginis filius Jesus Christus.

Nil plus, sed salutare vos faciunt etc; et cum hoc commendamus caritatem vestram prememorate regine celi, que vos foveat, procuret et conservet in omnibus horis et momentis per omne tempus vite vestre, ac tandem felici termino consummato perducat ad mellifluam desideratam et preclaram verbi incarnati presentiam. Amen.


Kritischer Apparat

a  folgt gestrichen ri

b korrigiert aus decet ri iurare, Änderung der Reihenfolge angezeigt durch supra lin. a und b

c folgt gestrichen vobis

d folgt gestrichen utero

e folgt gestrichen et presentii


Sachapparat

1  Bei Rupert von Deutz ist der Heilige Geist die „Blutbahn des Herzens des Vaters“: De divinis officiis, lib. 7, cap. 10, in: Migne PL 170, Sp. 190: Spiritus sanctus illa paterni cordis benigna vena est de quo usque ad nos miseratio larga tanquam flumen inundans procurrit. In einer paraliturgischen Sammelhandschrift für die Osterzeit, die aus dem Kloster Medingen stammt, findet sich der Ausdruck in einem lateinisch-deutschen Gedicht, vgl. Hannover, Landesbibliothek, Ms. I 75,S. 180, nach Härtel/Ekowski, Handschriften (1989), S. 71.

2 Responsorium an Weihnachten: Hodie nobis de celo pax vera descendit, hodie per totum mundum melliflui facti sunt celi – im monastischen Brevier zur Matutin, nach der zweiten Lesung, ursprünglich (im ‚Liber responsalis‘ Gregors des Großen) zur ersten Vesper, am Heiligabend, vgl. Migne PL 78, Sp. 733.

3 Ps 83,8.

4 Hieronymus Stridonensis, Commentaria in Matthaeum, lib. 1, in Mt 10,22, in: Migne PL 26, Sp. 65: Non enim coepisse, sed perfecisse virtutis est; Sulpicius Severus, Epistola II de virginitate, art. 19, in: Migne PL 20, Sp. 241: Conceptum virginitatis propositum ad finem usque conserva, quia non inchoasse tantum, sed perfecisse virtutis est, sicut in Evangelio Dominus ait: „Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit“ (Mt 10,22); ebenso in der anonymen ‚Exhortatio ad sponsam Christi‘, in: Migne PL 18, Sp. 77; Athanasius Alexandrinus, Exhortatio ad sponsam Christi, in: Migne PL 103, Sp. 684 und weitere.

5 1.Cor 9,24.

6 Eph 5,15-16.

7 Io 15,5.

8 Io 16,24.

9 Ier 33,22.

10 1.Cor 9,24.

11 Vgl. Appuhn/von Heusinger, Der Fund (1965), Nr. 1; 27; 65; 66.

12 Ps 44,3.

13 Anselmus Cantuariensis, Meditationes, Nr. 13 de Christo, in: Migne PL 158, Sp. 774: Abs te habet quidquid habet omnis creatura decoris et pretii.

14 Virgo Dei genitrix, quem totus non capit orbis, in tua se clausit viscera factus homo ist ein Responsorienvers in der Matutin von Weihnachten (auch in der Oktav), vgl. Cantus ID 005448.

15 Hodie intacta virgo Deum nobis genuit teneris indutum membris quem lactare meruit omnes ipsum adoremus qui venit salvare nos, Antiphon an Weihnachten (je nach Brevier in verschiedenen Horen), vgl. Cantus ID 003104.

16 Bernardus Claraevallensis, De Laudibus Virginis Matris, in: Migne PL 183, Sp. 71.

XML: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/texts/Brief262-LD_tei-transcript.xml
XSLT: http://diglib.hab.de/edoc/ed000248/scripts/tei-transcript.xsl