Lateinische Briefe Athanasius Kircher an Herzog August

Lateinische Briefe Athanasius Kirchers an Herzog August - Transkription

[1] Serenissime Princeps

[2] A quo tempore virtutum tuarum fama, non prosapia minus, quam sapientiae splen
[3] dore et magnificentia propagata in hoc orbis theatro personuit; earundem abdita
[4] quaedam vis et potestas, et nescio quis magnetismus tantum animo meo praevaluescant.
[5] ut vel hominem caeteroquin tibi ignotum et longa locorum intercapedine dissitum
[6] nescio tamen quibus occultae energiae catenis attractum me serenissimo conspectui tuo
[7] stiterint: dum opus hoc Musurgicum Celsitudini vestrae exhibeo ingenio tuo sane
[8] Regio etsi indignum ex affecto tamen intimo, quo in literatos ac sapientiae fama
[9] commendatos Principes feror, oblatum haud displiciturum confido. Inveniet ni fallor
[10] Celsitudo vestra, quo [event. auch: qua] laudabilem et Principe dignam ingenii sui curiositatem satiet.
[11] habebit in hoc, quo curas severiores consono -dissonorum miscella temperet.
[12] Tuarum itaque partium erit, eo illam acceptare affectu, quo author exhibet. Quod
[13] si Serenitati Vestrae haud displicuisse comperero, operam dabo; ut obelisci, hoc
[14] anno in Urbe erecti, interpretationem, specimen novum a bis mille annis ab omnium
[15] seculorum Philologis ardenter desideratum, pari affectus pronitate, transmittam. Quod,
[16] dum facio, nihil restat, nisi ut a Deo Optimo Maximo [< Opt. Max.] Tibi quidem Princeps Inclyte, prospe
[17] ritatis abundantiam, mihi vero ab utroque & gratiae & benevolentiae continuationem, obtineam.
[18] Vale sapientiae Decus, Germaniae Columen & Principum Idea.

[19] Romae 18 Januarii Anno Jubilaei 1650. [ 1650-01-18]
[20] Serenitatis vestrae
[21] humillimus Servus
[22] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Princeps
[2] Domine [< Dne] Clementissime

[3] Amasis Rex Aegypti [Amasis] , ut suum erga Polycratem [Polycrates] virum sapientissimum
[4] ardentem amoris et benevolentiae affectum vividius exprimeret Diphteram
[5] Herodoto [Herodotus] teste ad eum misisse fertur, tanto phrigiae acus arteficio ador
[6] natam, tam ingeniosa literarum, sub variis sacrarum animantium formis ex
[7] hibitarum textura digestam elaboratamque, ut et oculi, quo tanta rerum
[8] varietate oblectarentur et intellectus, quo ad tam insolentis et mysteri
[9] osi operis structuram distinerentur, copiosum haberent argumentum, adeoque
[10] in diverbium emanarit Diphtera Amasis iis potissimum attributum, qui
[11] suos in clientes ardentioris praebent benevolentiae et cordintimae affectionis
[12] indicia. Idem ego Serenissime Princeps de tuis non ita pridem ad me
[13] transmissis literis, omni humanitatis genere instructissimis, affirmare ausim.
[14] Quas simul ac aperui, fateor, ad tam mirificos characterum ductus
[15] et oculos, et ad tam arcanam epistolae structuram intellectum, haud pa
[16] rum haesisse attonitum: dum singula pensiculatius trutinando, eane ma
[17] iori styli elegantia, an ductuum characteristicorum venustate constaret,
[18] dispicere non valuerim; conclusi tandem ejus hujusmodi thema condi
[19] tionis esse, ut non nisi ab insigni quopiam Sapientiae Genio dictatum,
[20] unanimi vero Charitum conspiratione exaratum, videri possit. Vicisti me
[21] sapientissime Princeps, vicistime, atque adeo quidem ingeniosa illa benevolen
[22] tiae tuae significatione tibi me devinxisti; ut exinde totum tui me, et juris,
[23] et aeris ex aequo feceris. Nec mirum, cum, ut prudenter quoque Plutarchus [Plutarchus] adver
[24] tit magnarum mentium Tui similium proprium sit, pusillorum levidensia, et quan
[25] tumvis tenuis Minervae opera magni facere, depraedicare, eorumque conatus aliquid magni
[26] esse putare, tum ad eos in diffidentiae semita nutabundos, exstimulandos; tum ad alios
[27] in bonarum artium exemplum trahendos. Cum itaque haud absimili aestimationis censu
[28] Tuae iam dudum innotuerim Celsitudini; meum erit, operam meam eo tibi pacto comprobare
[29] ne tuus in me meaque aestimationis conceptus irritus fuisse videatur; satagam vero cum
[30] primis ut semper quodpiam, qualecunque illud tandem studiorum meorum emolumentum,
[31] veluti benigna Serenitatis vestrae exstimulatione protrusum capias. Unde Obeliscum
[32] Pamphilium, in meae erga clementiam vestram observantiae veluti arrham quandam pro
[33] xima oportunitate transmitto; donum tametsi perspicacissimo Celsitudinis [< Cels.] vestrae ingenio dispar
[34] minime tamen illud, si affectum, quo offertur, ponderes, displiciturum confido; c [event. dum] um
[35] id, nescio sane, maiorine meo merito, an caesaris benignitate et clementia, eam in Augustae
[36] maiestatis oculis gratiam invenerit, ut Oedipum opus 20 annorum lucubratione elaboratum, suis
[37] sumptibus summa sane liberalitate, et Caesarea mente digna munificentia, quantocyus praelo subdi
[38] praeceperit; Quod mox ac praelo omnibus numeris absolutum, manumissum fuerit, Tuae serenitati
[39] propediem summae meae in Celsitudinem vestram affectionis testem transmittere non omittam. Quod
[40] si in praediviti tuo librorum gazophylacio ad exornandum hieroglyhice instaurationis opus
[41] quicquam reconditum fuerit, aliquam mihi occasionem oblatam gaudebo, ut quanta Augusta illa
[42] tua in iis, quae bonum commune concernunt, rebus communicandis liberalitas, quantus in bono Reipublicae [< Reip.]
[43] Literariae promovendo zelus fuerit et sollicitudo, posteritati comprobare valeam; Porro Deum
[44] Optimum Maximum [< Opt. Max.] supplex oro, ut Celsitudinem vestram bono communi natam diu superstitem servet.
[45] Vale decus literarum et sapientum Principum speculum et me meaque ut cepisti, clementiae
[46] tuae radiis fovere et animare ne desinas.

[47] Romae 4 martii 1651 [ 1651-03-04] .
[48] Serenitatis vestrae
[49] humillimus et indignus servus.
[50] Athanasius Kircherus.
[51] Manu propria [< MP]

[1] Serenissime Princeps

[2] Lator harum Doctor Fridericus Callistus [Calixt, Friedrich Ulrich] , nomine et re, omni virtutum
[3] genere clarus, causa fuit, ut secundis hisce litteris Serenitatem vestram
[4] denuo interpellarem, et sicuti is Celsitudini vestrae comendatissimus est;
[5] ita merito in meo singularium amicorum albo haud infimum locum invenit.
[6] Dolet is, doleo et ego, tam ex abrupto eius ab Urbe discessum; exiguo tempore
[7] hic moratus est, quo inter innumera visu et observato dignissima, pauca
[8] tantum vidit. nec mirum, Roma [Rom] , si Anagramma spectes, et Amor, et Mora
[9] est; Rerum pulcherrimarum spectatoribus non usquequaque satisfit; nisi stu
[10] dioso amori accesserit mora, qua singula exacte discernere possint.
[11] Unus annus ad minus requiritur, ad omnia antiquitatis, qua sacrae, qua profanae,
[12] monumenta, ceteraque raritatis, curiositatisque argumenta, rite perlustranda.
[13] Susceperam eum iam in rerum Serenitatis Vestrae communicandarum discipulum;
[14] sed sors non tulit, ut quae eidem communicanda decreveram, complerem.
[15] Portat is secum Obeliscum Pamphilium, quem et in meae erga Serenitatem Vestram [< Ser. V.] humi
[16] lis observantiae testem deponet. Ubi Oedipus, quem iam Caesaris [Ferdinand III.] iussu et
[17] sumptibus luci paro, a praelo exierit, faciam, ut propediem unum trium tomorum
[18] ad Serenitatem Vestram [< Ser. V.rm] exemplar destinetur. Caetera ipse oretenus referet. Nihil igitur
[19] restat, nisi ut Serenitatis [< Ser.] Vestrae cum tota gloriosa sua domo divinae protectioni commendem,
[20] hoc unicum desiderando, ut me solito suo favore et gratia porro fouere non de
[21] sistat. Vale seculi nostri Decus, et literatorum principum exemplar.

[22] Romae 28 Julii 1651 [ 1651-07-28]
[23] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Serenis.mae Celsitud.nis V.rae]
[24] Servus humillimus
[25] Athanasius Kircher

[1] Serenissime Princeps et Dux.

[2] Accepi tandem singulare et eximium in Electro ludentis Naturae miraculum,
[2] quo Serenissima Vestra Celsitudo humilis et pauperis Servi sui Musaeum cohonestare non
[3] est dedignata; Unde illi tam eximae benevolentiae tanto obstringor abundantius,
[4] quanto pluris facienda est tanti Principis humanitas sincerusque in immeritum
[5] Seruum suum adfectus. Exponam illud in Musaeo, argenteae inclusum capsulae, ad
[6] aeternam Serenitatis Vestrae [< Seren.tis Vrae] memoriam, veluti suae in me meaque studia intimae pronitatis, et
[7] munificentiae Cedro perenius monumentum. Ex iis sane, qui hucusque illud conspexere,
[8] nemo fere fuit, qui exoticum hunc Naturae partum non admiratus sit; adeo quidem,
[9] ut plures, ceteroquin rerum physicarum haud imperiti, vix tamen sibi persuadere potuerint,
[10] Naturae id industria elaboratum, quod tantum monstraret in artificii structura ingenium.
[11] Ut proinde non dubitem, quin Musaeum imposterum ingentem ex novo curiosiorisque Supellectilis
[12] additamento splendorem, Serenitas vero vestra inde gloriam et existimationem perennem apud omnes
[13] sit consecutura. Gratias itaque ago, quas possum maximas, tum pro praesentis Doni oblatione,
[14] tum pro Effigie Serenitatis vestrae nuper ad me transmissa; quae primo Musaei mei loco affixa
[15] uti ectypon refert Maiestate splendidum; ita nullum non in sui admirationem contemplationemque
[16] allicit. Vale Princeps serenissime Imperii Decus, eumque qui te tuaque unice suspicit et vene
[17] ratur, unum ex Tuis esse patiare.

[18] Romae 3. Jan. 1660 [ 1660-01-03]
[19] Celsitudinis vestrae Serenissimae
[20] Servus humillimus
[21] Athanasius Kircher

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I] Princeps et Dux

[2] Utinam sicuti vellem, ita possem, illa verborum grandiloquentia exponere incre
[3] dibile animi mei tripudium, quo me delibutum sensi ex dono illo pretioso et
[4] prorsus regio, quo meam quantumvis indignam personam nullo meritorum fulci
[5] mento instructam Serenitas vestra ex sola magnae atque heroicae mentis amplitudine
[6] cohonestare non est dedignata; certe aureo Opis liquore, Smaragdino Her
[7] metis palimpsesto, coelesti Charitum penna tum ad grati animi affectum, tum
[8] ad regiam Serenitatis vestrae magnificentiam quadamtenus exprimendam opus foret.
[9] Verum enim vero uti id conditionis meae tenuitati et inopiae non licuit; ita
[10] eo saltem quo possum modo, inviolabilem voluntatis meae in Vestram [< V.m] Serenitatem
[11] συμπάθειαν hisce non tam depingendam, quam ieiuna verborum expressi
[12] one innuendam, duxi. Donum tantae excellentiae est, ut sicuti in eo conficiendo Ars
[13] et Natura pretium cum Venustate, conflixisse videntur, ita nemo quoque sit, qui
[14] non vel ad primum eius obtutum, in admirationem rapiatur, in cuius medio redivivi
[15] Apellis [] penicillo adumbratum vividum Serenitatis vestrae ectypon, non nisi Phoebum
[16] Crystallino Musarum choro stipatum, Apollinea mentis fulgore omnia irradiantem
[17] scite et eleganter exhibet. Tandem opus inaestimabilis muneris, quemadmodum unani
[18] mi Charitum conspiratione elaboratum est, ita triplici quoque aureae catenae nexu comple
[19] tum, ad heroicarum virtutum amplitudinem, qua Serenissimus Celsitudo vestra pollet mira quadam analogia
[20] non sine mysterio alludit. Munus itaque nullo aestimandum pretio, in hoc urbis et orbis
[21] Theatro stat stabitque in perennem tanti tamque munifici principis memoriam, omnibus
[22] Musaeum meum visitaturis Romanae Curiae proceribus, ceterisque magni nominis viris, ad
[23] exemplum, ad vestrae vero Serenitatis laudem et gloriam numquam interituram.
[24] Ne vero tanto Serenitatis vestrae in me adfectui defuisse viderer; ad nonnullam ani
[25] mi mei gratitudinem attestandam, mittam Serenitati vestrae proxima occasione novum Linguarum
[26] Artificium, non ita pridem a me adinventum; quod post Imperatorem [Ferdinand III.] et Serenissmium [< Ser.mum] Archiducem Leopoldum [Leopold I.] , uni Serenissimae Celsitudini Vestrae [< Serenis.nae Celsitudini V.rae] communico; Intitulatur opus, Lingua
[28] rum omnium ad unitatem reductio; et in hoc potissimum consistit, ut quis, unica qualicunque
[29] tandem lingua instructus, cum omnibus gentibus et Nationibus mundi ultro citroque
[30] reciproco quodam Commercio correspondere possit; Quod uti Caesari et Serenissmiae [< Ser.mae] Ar
[31] chiduci mirifice placuit; ita quoque Serenitati vestrae haud displiciturum confido.
[32] Vale serenissime Princeps, Sacri Romani Imperii [< S. R. I.] decus et columen.

[33] Romae 13 Junii 1660 [ 1660-06-13]
[34] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Ser.mae Celsit.nis Vrae]
[35] Servus humillimus et dedicissimus
[36] Athanasius Kircher

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I] Princeps et Dux

[2] Mitto tandem Serenitati vestrae iamdudum promissum Linguarum omnium in unam reductarum
[3] artificium, quod tamen nisi multiplicatis exemplaribus adhuc usui esse non potest. Sed tamen si
[4] deus vitam mihi viresque dederit integro tomo comprehensum luci me commissurum confido; tunc apparebit
[5] nullum gentem esse, quae huius sibi comparati operis subsidio cum altera qualibet correspondere [< corespondere] non queat
[6] sola et symbolica scriptura omnibus communi. Aliud modo prae manibus habeo ad Caesaris [Ferdinand III.] instantiam paratum
[7] opus, quo contraria via proceditur. Quemadmodum enim prius a Cirumferentia ad centrum , id est ex uni
[8] versitate linguarum ad unam proceditur, ita hoc a centro ad Circumferentiam id est ab unica lingua nota in uni
[9] versitatem linguarum et idiomatum procedit. adeo ut quilibet quacumque tandem lingua earundem quantumvis etiam
[10] ignarus {et scribere et} ad se exaratas literas intelligere queat; estque modus arcanumque steganographicum nobilissimum
[11] quod libenter Serenitati vestrae [< Ser.ti V.rae] transcriptum mitterem, nisi expensa id paupertati meae permitterent, sed sisto
[12] calamum ne Serenitatem vestram [< Ser.tem V.rm] gravioribus deditam negotiis superflua garrulitate interpellem. Nihil igitur
[13] restat, nisi ut Serenitati vestrae [< Ser.ti V.rae] ingentia nullo non tempore [< tempre] in me indignum servum suum beneficia collata chartariis hisce [Leseproblem]
[14] muneribus recompensem; quod semper me facturum polliceor; Vale magne Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] princeps et dux meque una
[15] sub favoris tui umbra protegere ne desistas.

[16] Romae 2 octob. 1660 [ 1660-10-02]
[17] Serenitatis vestrae
[18] Servus humillimus et deditissimus
[19] Athanasius Kircherus

{Serenissimo Sacri Romani Imperii [< S.R.Imp.] Principi ac Domino [< Dno] Domino Augusto Duci Brunsvic et Luneb. Domino meo clementissimo. }

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii Princeps et Dux. [< S.R.I.]

[2] Mitto Serenitati Vestrae iam dudum promissam desideratamque Polygraphiam
[3] Novam et Universalem, id est Linguae Universalis inventum, Caesaris iussu editum.
[4] et quemadmodum illud in gratiam, recreationem, usumque Principium destinatum
[5] est; ita quoque inter ceteros Serenitati vestrae magno huius operis
[6] promotori, uti ex variis huius Libri locis, et potissimum in Appendice operis patet,
[7] consecrandum duxi. Acceptabit ni fallor Serenitas vestra eo id animo, quo
[8] alia a me ei transmissa acceptare non est dedignata: erit id tum meae in
[9] Serenitatem Vestram [< Ser.m V.m] gratitudinis; tum beneficiorum, nullo non tempore in meam indignam
[10] personam collatorum perenne mnemosynon. Iungo hisce alia exempla
[11] ria vicinis principibus, et Sacri Romani Imperii [< S. R. I.] Electoribus, prout inscriptio, singulis facta
[12] docet, distribuenda. Si forsan quidpiam hac mea praesumptione debitae principum
[13] Venerationi contrarium commissum fuerit; id certe insitam Serenitatis Vestrae clementiam
[14] facile mihi condonaturam, confido; neque enim hac opportuniorem occasionem, qua nempe
[15] tuto et brevi ad eos, quibus inscripta sunt, Principes deferrentur, inveni: mea vero
[16] paupertas et indigentia ab expensis, in librorum transmissione faciendis, exolveretur.
[17] Quidquid sit si haec Serenitati Vestrae [< Ser.ti V.rae] haud displicuisse comperero, satagam, ut brevi
[18] hisce multo nobiliora, iam praelo parata, communicentur. Vale Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et
[19] Dux, Literatorum Decus et Gloria, eumque, qui Heroicas animi tui virtutes unice suspi
[20] cit et admiratur, tuo gratiae favore ne dedignare.

[21] Romae 20 Junii 1663 [ 1663-06-20]
[22] Serenitatis Vestrae [< V.rae]
[23] Servus humillimus et obsequissimus
[24] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux

[2] Legi summa animi mei voluptate, serenissime Celsitudinis vestrae litteras, et summopere
[3] admiratus sum, Serenitatem vestram [< Ser.tem V.rm] tantum adhuc aeris, tantum in decrepito paene aetatis statu spirituum
[4] gerere, ut Steganographicum meum epistolium labore confectum, propria ingenii vi e suis
[5] tenebris evoluere sibi complacuerit; est hoc utique in robusto pectore ad complures adhuc
[6] annos duraturi vivacissimi spiritus signum luculentissimum. Quod ut sit, a deo optimo maximo [< opt. max.]
[7] quam obnixissimis precibus efflagito. Quae deinde in epistolio meo non recte intellecta vide
[8] bantur, scite sane emendata fuerunt ab eo, cui id imposuerat Serenitas vestra, praeterquam quod vox
[9] {NB} (celeres) non ad praecedens verbum (volucres), sed ad sequentis hemistychi verba vox
[10] (Cereris) referenda sit, videlicet, Cereris quot grana per agros.
[11] Ad Steganographiam vero, quod attinet, qua Serenitas vestra me indignum servum suum honorare non
[12] fuit dedignata; illam sane uti novo modo dispositam inveni, ita non parum visa fuit in se
[13] difficultatis continere; explicavi tamen eam hoc verborum tenore, (Nomen costae meae Sophia Elisabetha [Sophie Elisabeth] ). id est nomen Serenissmiae Tuae Coniugis, quam inter ceteras Germaniae Principes
[15] faeminas, tum eruditione, tum caeteris virtutibus conspicuam haud secus ac inter viburna
[16] Cypressum eminere non sine doctorum admiratione intelligo. Felix sane coniugium, ubi voluntas una
[17] ingenii eadem pronitas virtus et sapientia iunguntur in unum. Congratulor utrique de hoc tam
[18] singulari divini muneris beneficio.
[19] Mittet intra breve tempus Jansonii [Janson] HaeresElizaeus Weyerstraden [Weyerstraten, Elizaeus] mundi subterranei iam a praelo
[20] liberi omnibusque numeris absoluti me nomine exemplar, et cum aliud Serenetati Vestri tanto benefactori
[21] modo offere non liceat, acceptabit id Serenitas Vestra eo animo, quo alias a mea pauperitate
[22] ipsi transmissa acceptare non est dedignata.
[23] Restat dubium a Serenitate Vestra [< Ser.te V.ra] mihi propositum paucis explicandum, quod est de etymo Cobra; sciat itaque
[24] Serentitas Vestra [< Seren.tas Va] La piedra dela Cobra, in lingua Lusitanica aliud non significare quam lapidem serpentis.
[25] Cobra enim in dicta lingua serpentem seu colubrum notat, cuius vox corrupta Cobra est, quasi
[26] diceres Colubra, ut proinde dictus lapis non ab aliqua Indiae regione, sed a Colubro
[27] intra cuius viscera reperiri scribitur, nomen [< non] suum sumpserit.
[28] Vale Serenissime [< Ser.me] Princeps Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] decus et gloria.

[29] Romae pridie Kal. Sept. 1664 [ 1664-08-31]
[30] Serenissimae Celsitudinis vestrae [< V.rae]
[31] Servus humillimus et devotissimus
[32] Athanasius Kircher

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux.

[2] Utinam quemadmodum vellem, sic possem quidpiam summo beneficiorum cumulo, quo
[3] me indignum servum suum tantum non opprimit obruitque Serenitas vestra, condignum reddere
[3] certe non me minus ad rependendum impigrum, quam Serenissima Celsitudo vestra
[4] ad dandum experiretur. Verum, quia pauperitatis meae atque impotentiae probe mihi conscius
[5] nil tanto largitori congruum reperio, nihil aliud mihi superesse video quam ut excessi
[6] va tantorum ubertas meritorum, queis non meam duntaxat tenuis conditionis personam,
[7] sed et universam Rempublicam [< Remp.] Literariam iam dudum aeternum tibi obstrinxisti, serae posteri
[8] tati immortali nominis tui honore et gloria innotescat; gratias itaque Serenitati Tuae ago quas
[9] possum maximas pro tanto tamque profuso mangificentiae suae exhibito 200 Imperialium specimine.
[10] Librum quoque de Templo Salomonis, quem Tua in bonum publicum cura et sollicitudo ex tene
[11] bris in lucem propriis expendis edi curasti, summa aviditate evolui; Opus sane egregium,
[12] quodque Literarius Orbis, ob reconditarum rerum notitiam, non possit non summe aestimare.
[13] Mundus Subterraneus si nondum ad Serenitatem vestram appulerit; certe intra exiguum
[14] temporis spatium, uti Iansonius [Janssonius van Waesberge] mihi scribit, eius se serenissimo adspectui oblatum iri confidit.
[15] Eidem quoque Iansonio [Janssonius van Waesberge] scripsi, ut Ars Magna Lucis et Umbrae, quam denuo praelo subiecit, Tuae
[16] Serenitatis glorioso Nomini inscribatur. Habeo iam prae manibus Librum novum, cui Titulus est,
[17] China Monumentis, qua sacris, qua profanis, nec non artis et naturae miraculis illustrata; quem
[18] dictus Jansonius [Janssonius van Waesberge] quadruplici Linguarum genere, Latina, Gallica, Germanica, Belgica, se impressu
[19] rum significat. Alterum de occultis Numerorum Mysteriis: Quos deo dante sequentur Ars
[20] Combinatoria; Iter Hetruscum; Veteris Latii admiranda. aliique in divinae providentiae
[21] sinu repositi. Quae Serenitati Tuae ne pennam meam tua Liberalitate concitatam otio torpescere
[22] crederes; sint omnia qualiacunque tandem ad divini Numinis gloriam, et Reipublicae [< Reip.] Literariae emolumentum.
[23] Fruor hic saepius conversatione
[24] Serenissimi [< Ser.mi] Principis Ioannis Friderici [Johann Friedrich] ducis Luneburg.; fruiturus et utique serenissimi fratris Episcopi Osnabrugensis [Ernst August] qui nudius tertius una cum serenissima uxore [Sophie Elisabeth] sua Romam appulit.
[25] Verum ne Serenitas vestra diutius interpellem, eum serenissimum manum osculo {ei} , a deo
[26] Optimo Maximo [< Opt. Max.] vitam longam, et tandem numquam defuturam in caelesti Patria felicitatem obnoxiis
[27] queis possum precibus ardenter efflagito. Vale Principum Decus et huius Saeculi inter Princi
[28] pes illustre Virtutum exemplar.

[29] Romae 31. Oct.
[30] 1664 [ 1664-10-31]
[31] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Ser.mae Celsit.dinis V.rae]
[32] Servus omnium humillimus et devotissimus
[33] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< Serenis.me S.R.I.] Princeps et dux.

[2] Utinam uti vellem, sic possem, animi mei gratitudinem atque officiosae voluntatis
[3] promptitudinem ob novum praestitae munificentiae specimen sufficentibus verbis explicare; certe
[4] aliquid praestitisse videri possem. Sed excessus ille serenitatis vestrae, quo me prosequitur liberalitatis
[5] et benevolentiae tantus est, ut omnem mihi eripiat dandi potentiam, quare eum consultius
[6] silentio supprimendum, quam magnae mentis in Serenitate vestra robur nimis ieiune parceque describere.
[7] Gratias itaque habeo quas possum maximas pro tanto munere, pro tanto beneficiorum cumulo, quo
[8] me tantum non dulciter oppimere nititur. Certe nil mihi reptare [Vielleicht auch raptare oder captare] video, nisi regis huius pectoris
[9] magnificentiam apud seram gratamque posteritatem perennare satagam.
[10] Mundus subterraneus iam a praelo manumissus, proxime, uti Jansonius [Janssonius van Waesberge] mihi scribit, Hamburgum, ad
[11] Matthaeum Weberum [Weber, Matthias] et per hunc ad Serenissimam [< Seren.am] Celsitudinem vestram compendiosa via destinabitur, quem
[12] uti sereno Serenitatis vestrae ingenio iudicioque limatissimo quadraturum confido, ita quoque, nisi mea me
[13] fallet opinio, minime displiciturum. Observationem quoque Cometae, hic Romae peractam, iam haud dubie
[14] ab Agente Georgio ab Ankelen [Anckel, Johann Georg] , viro humanissimo, acceperit. Interim ab Astronomis Romanis in Cingulo
[15] Andromedae, proximae Cassiopeiae, novi Cometae quoddam rudimentum, seu potius Embryo detectus fuit
[16] qui obscurae adinstar nubeculae se spectandum praebet; quem et Astronomos Serenitatis Vestrae observare velim.
[17] Quid Deus Optimus Maximus [< Opt.Max.] per nova haec [Leseproblem, haec nach Fletcher] caeli monstra nobis indicet, conditor omnium solus novit; nostrum erit
[18] divinum iustitiam incessantibus precibus fatigare, ut signa malorum portenta in bonam christiani
[19] orbis convertat. Iungo hisce novam Saturni et Iovis phasin, quam Iosephus Campanus [Joseph Campanus] tubo 55
[20] palmorum, a se constructo, detexit. ex quibus colligitur Comites hucusque, circa Saturnum visos,
[21] non esse sidera, sed lucidum orbem, quo sapientissimus Orbis Opifex Saturni globum circumdare sibi
[22] complacuit; quem ob finem adeo nobis incognitum est, quam abdita eius Consilia nobis cognita esse, noluit,
[23] atque solum admirari eius opera, qui comprehendere non possumus. Vale Serenissime Sanctae Romani Imperii [< ser.me. S.R.I.] Princeps, Imperii Decus et
[24] gloria, nec non Literatorum Maecenas munificentissime.

[25] Romae 21 Feb. 1665 [ 1665-02-21]
[26] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Seren.mae Celsitudinis v.rae]
[27] Servus omnium humillimus et devotissimus
[28] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I] Princeps et Dux

[2] Quanto indignam meam personam honore prosequatur Serenissima Celsitudo vestra [< Ser.ma Celsitudo V.ra] luculento indicio
[3] comprobavit, dum observationem meam circa currentis anni Cometam, non nisi obiter, et impolito
[4] stylo peractam summo meo rubore publici iuris facere non est dedignata. Quod si praevidissem,
[5] forsan quidpiam incomparabili Serenitatis vestrae merito dignius excellentiusque concinassem.
[6] Quicquid sit, accepto illam, ea qua par est, gratiarum actione. et ne tantae benignitati
[7] ingratus videar. Mitto hisce Serenitati Vestrae aliam observationem a Collegii Romani Mathematico [Gottignies, Gilles François de]
[8] perfectius exactam, una cum nova physiologia de natura Cometarum, in qua, quicquid
[9] curiosum desiderari potest excussum reperitur; et, quemadmodum ob multas causas, sub meo nomine
[10] publicae luci committendam, non censui; ita quoque, ut multorum Procerum sollicitantium desiderio
[11] satisfieret, uni ex privatis meis Auditoribus, in Italicam Linguam traductam, suo nomine edendam,
[12] commisi. quem et, uti ingenio et calamo promptus est, ita quoque plenam satisfactionem dedisse,
[13] confido. Vale Serenissime [< Sere.me] Princeps, Sacri Romani Imperii [< S. R. I.] fulcimentum.

[14] Romae 27 Martii 1665 [ 1665-03-27]
[15] Serenissime Celsitudinis Vestrae [< Ser.me Celsidutinis V.rae]
[16] Servus humillimus et devotissimus
[17] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux.

[2] Mitto tandem Serenitati vestrae novum a me editum opusculum cui titulus
[3] Historia Eustachio - mariana, iam dudum promissum. cuius argumentum uti
[4] Libri frons luculenter ostendit, ita quoque supervacaneum duxi id fusioribus verbis explicare.
[5] Locus in in eo describitur, tum conversione D. Eustachii martyris [hl. Eustachius] ad Christum; tum Ecclesia deiparae [Marienkirche] , ibidem a Constantino Magno Caesare [] fundata Ecclesia apud Ecclesiasti
[7] cos Scriptores celeberrimus; quem hucusque incognitum, et non nisi fama Historicorum
[8] notum praeteritis annis, antiquitates Veteris Latii exploraturus in altissimi Praenestini [Palästrina]
[9] Montis inaccessa paene solitudine, non tam casu, quam divini Numinis ductu detectum,
[10] hoc praesenti Opusculo Orbi manifestandum, censui. Quicquid sit, Serenitas vestra
[11] illud eo acceptabit affectu, quo alia a me sibi oblata pro sua excessiva humanitate
[12] et benevolentia acceptare non est dedignata. Vale Serenissime [< Seren.me] Princeps Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] decus et gloria.

[13] Romae 8 Martii 1665. [ 1665-03-08]
[14] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< V.rae] {
[15] Mitto aliud exemplar Serenissimi [< Ser.mi] Principi Johanni Frederico [Johann Friedrich] , quem iam audio
[16] in defuncti Fratris locum successisse; Vestra Serenitas rogo dignetur illud
[17] opportuna occasione ad eum transmittere; et excuset meam importunitatem
[18] quam non nisi ex summa, qua erga Serenitatem Vestram [< Ser.tem. V.ram] confidentia sum excu
[19] satam [nicht lesbar] norit.}
[20] Servus humillimus et devotissimus
[21] Athanasius Kircher.

Serenissimi [< Ser.mi] Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Principi et Duci Wolfenbüttel

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux

[2] Celsitudo vestra serenissima novo beneficiorum cumulo adeo me obruit, ut rubore
[3] suffusus, quomodo tantae benignitati et munificentiae correspondeam, ignorem. Et quoniam
[4] vir Literatus quidpiam dignius et honorificentius agere nequit, quam ut, quorum liberalitate
[4] Reipublicae [< Reip.] Literariae profuit, eorum quoque merita ad immortalitatem posteritati transcribat. Ne itaque
[5] et ego tam profusae et plane regiae liberalitati serenitatis vestrae ingratus videar; opere aliquo
[6] insigni meam in Serenitatem Vestram [< Sert.am V.ram] voluntatem exprimendam censui. Siquidem opuscula illa, quae quotannis
[7] a me eduntur, leviora semper censui, quam ut ea tam altae Prosapiae Principi, et de Republica Litteraria [< Rep. Litriae]
[8] adeo bene merito dicentur; opus itaque grandius et magnificentius, quod Iter Hetruscum
[9] dicitur, primo magno Hetruriae Duci [] , sed modo, quum dignius non occurrat, mutata intentione,
[10] maiori iure et merito glorioso Serenitatis Vestrae [< Vrae] Nomini consecrandum duxi; et ne in exse
[11] quendo proposito moras necterem, eidem operi limando, augendoque relictis omnibus aliis
[12] unice incumbo. ut quantocyus ad Iansonium [Janssonius van Waesberge] , (qui illud, solita magnificentia imprimendum
[13] instanter iam a multis annis petiit,)amandatum praelo subdatur. Idque facio tanto libentius,
[14] quanto iam dudum occasionem aliquam, qua immortalita Serenitatis Vestrae [< Sertis Vri] in Rempublicam Literariam [< Remp. Lit.am] praestita {merita} , propensi
[15] oremque potissimum in studiorum meorum promotionem affectum, posteritati attestare valeam,
[16] sollicitius exquisivi. Si praeterea nonulla ex pharmacopaeio nostro nobilioris essentiae magna
[17] cura et ingenio a nostris chimicis praeparatae [-ae schwer lesbar] magisteria ad senile Serenetatis Vestrae [< Sertis vrae] corpus fovendum
[18] et corroborandum transmisero ea sane acceptare dignabitur animo, quo ille offert, qui
[19] aliud non exoptat, quam ut vitam Serenitatis vestri [< Sertis vrae] Nestorios in annos vigore horum medicamentorum perpetuet.
[20] Impressi hoc anno duos libellos, quorum prior inserebatur Historia Eustachio-mariana, quem haud dubie
[21] iam a me transmissum acceperit. Alter de abditis numerorum mysteriis agit, quem pariter propediem
[22] ad Serenitatem Vestram [< Ser.tem V.rm] destinabo, ubi primum a Johanne Georgio Anchelen [Anckel, Johann Georg] Serenitatis vestrae [< Ser.tis V.rae] Augustae Vindelicorum
[23] Agente intellexero, qua occasione omnia haec tuto et secure transmitti possint. Atque ne Serenitatem vestram [< Sertem vam]
[24] negotiorum mole agravatum diutius interpellem, sisto calamum. Vale grande decus principum
[25] et unicum exemplar.

[26] Romae 25 Julii 1665 [ 1665-07-25]
[27] Serenissimae Celsitudinis vestrae [< Ser.mae Celsitudinis V.rae]
[28] Servus omnium humillimus et devotissimus [< devo.mus]
[29] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux.

[2] Mitto hisce SerenitatiVestrae [< V.rae] novum hic Romae a me editum opusculum, cui titulus, de arca
[3] nis Numerorum Mysteriis: in quo fol. 149 mentionem feci Cryptographiae Serenitatis Vestrae [< Ser.tis V.rae] . exiguum
[4] sane munusculum, comparatum meritis infinitis, queis me meaque studia promovere non desistit.
[5] Opus paulo amplius, et eruditione forsan amplius, cui Titulus, Iter Hetruscum,
[6] (in quo Hetruriae Antiquitas, a Noe progenie, in hunc usque diem, describitur; Politicus
[7] status exponitur; Miracula Naturae, quae in Montibus, Urbibus, Territoriis, fluminibus,
[8] Lacubus, Thermarumque multitudine observavi explicantur) Celsitudini vestrae [< vrae] Serenissimae
[9] dedicare constitui. quod et anxie Iansonius [Janssonius van Waesberge] iam a multo tempore expetiit.
[10] Miseram quoque aliud opusculum Serenitati vestrae [< Ser.ti vrae] , cui titulus Historia Eustachio-mariana, quod
[11] num acceperit, nescio. Reliquia vero, quae Serenitati vestrae [< Ser.ti vrae] in ultimis meis me missura
[12] pollicitus sum; exequar propediem, ubi primo per quem et qua via illa tuto et secure
[13] transmitti possint, a Johanne Georgio Ankelen [Anckel, Johann Georg] , fideli suo in Augusta Residente intellexero.
[14] Vale Serenissime [< Seren.me] Princeps; et dignare acceptare munuscula eius, qui semper est et fuit

[15] Romae 1 Augusti 1665 [ 1665-08-01]
[16] Celsitudinis Vestrae [< Vrae] Serenissimae
[17] Humilis et devotus servus
[18] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux

[2] Mitto hisce Serenissimae Celsitudini Vestrae [< Ser.mae Celsitud.ini v.rae] promissum iam dudum munusculum ex pharmacopaeio
[3] nostro depromptum, munusculum, inquam, Serenitatis vestrae infinitis meritis longe dispar,
[4] unde meam in ei retribuendo impotentiam excusare dignabitur. Reddo pro mea tenui
[5] tate et paupertate, quod possum, et quod gratitudinis adfectu debeo innumeris iamdudum
[6] beneficiis non tam devinctus, quam prorsus victus. cuius rei testimonium praebebit Opus,
[7] quod glorioso Nominis serenissimi Splendori inscribendum decrevi, ad gratae Posteritatis memoriam.
[8] Serenitatem Vestram levidense munus eo animo acceptaturum confido, quo pauper et humilis
[9] servus suus ei offert, cord-intima venerationis et observantiae efficacia conferto.
[10] Reperiet Vestra Serenitas [< V.a Ser.tas] in eadem cistula Sertum Philosophicum [< Philophicum] , in publica Disputatione Gymna
[11] sii nostri Romani a Nobili quodam Polono exhibitum: quod uti absolutissimum Pictoriae et
[12] chalcographicae Artis Specimen ab omnibus aestimatur; ita haud ingratum futurum Serenitati Vestrae [< Ser.ti Vae]
[13] auguror; quod ad imitandum suis Pictoribus exponatur. Vale Serenissime [< Ser.me] Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] princeps
[14] eiusdemque decus et fulcimentum.

[15] Romae 22. Aug. 1665 [ 1665-08-22]
[16] Serenissimae Celsitudinis vestrae [< Celsitud.nis vrae]
[17] Servus humillimus et devotissimus
[18] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux.

[2] Et quodnam tandem indignae personae meae meritum? quaenam praestitae servitutis obligatio?
[3] quodnam meritae umquam operae pretium, esse potest? Quod Serenitas Vestra immeritam
[4] meam personam tot tantisque beneficiis, tot muneribus, non dicam cumulare, sed et velut
[5] obruere non cesset. Ego sane tanta munificentia, et heroici pectoris amplitudine
[6] confusus, quid ex novo CCC Imperialium subsidio conferam nescio; quomodo ingentia
[7] in me affluenter congesta munera rependam, omnis consilii expers dubius perplexusque haereo.
[8] Verum uti haec ex magnae mentis tuae opulentia profluunt; ita quoque fama volante,
[9] tantum apud omnes existimationis tuae Nomen acquisisti etiam in hoc Urbis et Orbis Theatro,
[10] ut etiam non desint ex Purpuratis Proceribus, qui tantam in regio Serenitati vestrae [< Seren.ti Vrae.] cordis latitudinem,
[11] tam ad benefaciendum profusam obstupescant et depraedicent. eamque in bonis artibus promovendis
[12] veluti exemplar proponant, omnibus principibus ad imitandum. ut quid magnum tibi similem
[13] Principem deceat, tuo proposito exemplo discant. Restat itaque, ut Serenissimae Celsitudini Vestrae [< Seren.mae Celsitudini Vrae]
[14] non quas possum sed quas medullitus vellem pro tantis muneribus, gratias agam maxi
[15] mas et immortales. Aliud sane ei rependere nequeo; nisi ut non dumtaxat toti orbi,
[16] sed et gratae seraeque posteritati monstrem, quanta Serenitatis vestrae [< Ser.tis vrae] in Rempublicam Literarium [< Remp liter.ium] et in mea
[17] potissimum studia promovenda sint merita, et quantae obligationes, contester; Quod in operibus
[18] tuo glorioso nominis splendori consecrandis (de quibus iam Iansonium [Janssonius van Waesberge] , Librorum meorum
[19] Impressorem Amsterodamensem monui {)} me praestiturum confido. ne tamen et ego munusculis
[20] vacuus ante Serenitatis vestrae [< Ser.tis vrae] faciem compaream, ipse nonnulla curiosiora, pro meo in Serenitatem Vestram [< S.V.] adfectu,
[21] proxima occasione transmittam. Vale, Principuum Decus, norma et exemplar. Deumque Optimum Maximum [< O. M.] continuis
[22] sollicitare precibus non desisto, ut Serenitatem vestram [< Ser.vrm] longaevos in annos ad Boni publici emolumentum
[23] conservet.

[24] Romae 8. Jan. 1666 [ 1666-01-08]
[25] Serenissmimae Celsitudinis [< Ser.mae Celsit.dis] Vestrae
[26] Servus humillimus et devotissimus
[27] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps et dux

[2] Recognitio ingentium beneficiorum, quae Serenissima [< Seren.ma] Celsitudo Vestra
[3] in quantumvis indignam meam personam munificentia regiae haud
[4] dispari, hucusque contulit; nonnullam debitae gratitudinis demonstra
[5] tionem veluti iure quodam a me exigere videbatur. Sed quidnam tanti
[6] Principis liberalitati condignum rependam non invenio; ne tamen subrusticae
[7] ingratitudinis convincar reus; mitto id Serenitati Vestrae [< Seren.ti vae] quo nihil mihi fuit carius,
[8] nil pretiosus, videlicet Quatuor Christi Evangeliorum rarissimum ve
[9] tustissimumque codicem, Syriaca lingua, nec non charactere quem estran
[10] ghelo vocant, ante annos 745, prout inscriptio eius in fine libri demon
[11] strat, conscriptum; Continet autem praeter 4 Evangelia nonnullas
[12] perbreves glossas marginales, modo arabica, iam Syriaca lingua, consrciptas.
[13] In calce foliorum fere semper Evangelistarum nomina, rubro colore conscripta,
[14] reperiet [< s] ; quibus in occurentium textuum concinnatione consensum concor
[15] diamque indicant. Ne vero in reperiundis Capitulis Lector tempus perderet,
[16] nos ea iuxta consuetam in Latinis Evangeliis capitulorum seriem et distri
[17] butionem, singula suis locis adposuimus, in fine quoque Codicis Evangelii se
[18] cundum Iohannem quae deerant, supplevimus. Post haec sequuntur Indices
[19] qui quo tempore, die, festisque evangelia, recitari debeant exponunt.
[20] Scriptus fuit codex, ubi supra memini, lingua Syrica, qua tempore Christi
[21] tota Palaestina vulgo utebatur: unde, qui Linguam Hebraeam norit, hanc sine
[22] difficultate intra breve tempus addiscet; maxime si lingua chaldaea, quam
[23] thargumicam vocant, exercitatus fuerit; cum haec ab illa, non nisi charactere
[24] differat, ut proinde ad Codicem legendum nil aliud opus sit, quam ut in Chara
[25] ctere Estranghelico, qui a Syriaco vix differt, legendo sese exerceat Lector.
[26] quod ut maiori cum facilitate fiat; alphabetum hic adponendum censui. Porro
[27] textus Evangelicus ubique conformis est ei, qui in Bibliis regiis Plantinianis, Syriace
[28] impressis exhibetur. sed haec de Codicis descriptione sufficiant. Qui [< a] enim de anti
[29] quitate Codicis, de eius scriptore, de loco, patria, oppido ubi conscriptus fuit, plura
[30] scire desideraverit, is adeat folium fini Codicis insertum, ubi singula ex Syria
[31] in latinam linguam translata reperiet.
[32] Addidi huic codici Tomum II Concionum Apostolicarum, quem Reverendissime Pater [< R.P.] Gene
[33] ralis Societatis nostrae, Pater Joannes Paulus Oliva [Oliva, Giovanni Paolo] , proxime editum, meo nomine
[34] Serenitati Vestrae [< vrae] offert, qui uti Moralia Argumenta scite et eleganter idio
[35] mate Italico tractat, ita quoque Serenissimae Celsitudini vestrae [< Seren.mae Cels.dni vrae] placiturum, confido.
[36] Miseram nuper arculam Iathricam iis medicamentis instructam tum ad
[37] Senile Serenitatis vestrae [< Ser.tis vrae] corpus corroborandum, tum ad vitam prolongandam peropportunam
[37] quam cum haud ingratam fuisse cum intellexissem; mitto hisce alia et sunt olea
[38] pretiosa et aquae odoriferae, separatis arculis inclusae, servientes tum ad spiritus
[39] contentione studiorum exhaustos instaurandos, tum ad Serenissmae coniugis suae
[40] cosmeticum usum; quibus iungo 3 paria chirothecarum ob odoris praestantiam
[41] summae apud caeteros omnes aestimationis; Quae uti singulari ingenio et industria
[42] hic Romae conficiuntur, ita quoque haud inaccepta futura spero.
[43] Atque haec sunt, quae Serenitati Vestrae [< Ser.ti vrae] a [< q] d debitae gratitudinis demonstrationem, pro mea tenuitate,
[44] rependenda duxi, in quibus acceptandis non tam res ipsas, ceteroquin tanto Princi
[45] pi summe improportionatas, quam cumprimis animum meum officiosae voluntatis
[46] affectu uberem confertumque, spectet velim. Val Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] princeps, principum decus
[47] et gloria. meque sub gratiae tuae umbra fovere, studiisque meis, uti facis favere porro ne desiste.

[48] Romae 19 Martii 1666 [ 1666-03-19]
[49] Serenissmimae Celsitudinis Vestrae [< Seren.mae Cels.di vrae]
[50] Servus humillimus et devotissimus
[51] Athanasius Kircherus

Alphabetum Estranghelo

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps
[2] et dux.

[3] Antequam incipiam meum de Calendario mihi transmisso" proferre iudicium, quod a
[4] me requirere dignata fuit Serenissima Celsitudo vestra, primo immensas ei gratias
[5] ago pro liberis tum propriis omni humanitate confertis, tum aliena manu principum
[6] manuscriptis. luculentissimum sane tui in me meaque studia affectus argumentum. Deinde
[7] pares tibi sapientissime Princeps, gratias habeo, pro Numismate illo aureo, quo sibi com
[8] placuit indignam meam personam singularissimo honorare dono; quod uti ex argen
[9] tifera gleba iurisdictioni suae subiecta chimica arte extractum fuit, ita illud
[10] non possum non magni fuere, ut proinde illud in Museo meo expositum omnibus Diversarum
[11] Nationum Advenis illud visitantibus, veluti rarum quoddam cimelium non sine glorio
[12] si nominis Tui perhonorifica mentione demonstratur. Misi praeterlapsa
[13] cistulam rebus Romanis, quae a Proceribus magno passim in pretio haberi solent, refertam
[14] quam brevi appulsum iri confido. Quid vera et quaenam contineat, literis iam ante
[15] octiduum transmissis Serenitati vestrae significavi.
[16] Venio iam ad illud, quod Serenissima Celsitudo Vestra a me requirebat, iudicium
[17] videlicet meum de Calendario Novo,Comitiis Imperialibus iamdudum exhibito
[18] quo Auctor [Trew, Abdias] nova methodo et industria praetendit in Unionem cogere tum novi,
[19] tum Veteris Styli Calendarium. Legi summa attentione opus, et diligenter adnotavi
[20] modum et fundamentum, quo nixus, procederet in Calendario suo, utrique stylo adaptando.
[21] Magnae sane molis Opus adsumpsit Author, ut quod intendit, conficiat. Iulianum veteris
[22] styli calendarium a scopo aberrare, adeo certum est, quam certum est, et aureum nu
[23] merum, et in veram anni solaris magnitudine et consequenter in bissextuum computu
[24] multis parasangis, uti dici solet, successu temporum a vero Iulianum computum deficere.
[25] Gregorianum Calendarium defectum hunc advertens, ita eum correxit, ut ad 5000
[26] annorum, ab anno 1582 Correctionis Calendarii, uti ex Claviano [Clavius, Christoph] computu patet, in cele
[27] bratione Paschatis ceterorumque mobilium Festorum celebratione, nullus hucusque error
[28] sit deprehensus, quicquid multi hucusque monstrare conati, non tamen demonstrabant [Leseproblem] .
[29] Quid vero post 5000 annorum futurum sit, viderint, si mundus adhuc
[30] durabit, posteri. Venit tandem M. Abdias Trew [Trew, Abdias] , peritus ceteroquin Mathematicus,
[31] et qui Computisticae Artis rationes probe calleat, hic advertens, quem dixi, in Veteri
[32] Calendario defectum, et Novo non omnino favens, ob rationes, quas quilibet sibi facilius
[33] imaginari potest, quam ego illas hic adducere. in hoc unicum incubuit, ut modum in
[34] veniret, quo veterem stylum, novo saltem, quo ad Festorum Celebrationem, in unum
[35] concordaret, mediam viam sectatus; sed, uti dici solet,
[36] incitit in Scyllam, qui vult vitare Charybdim.
[37] Methodo enim ab eo proposita, et acceptata, necesse foret, et vetus et
[38] novum Calendarium destruere, et novum toto caelo differentem, quod ad 400 annos
[39] durare non posset condere: cum fieri non possit, ut 3 haec Calendaria, in celebra
[40] tione festorum mobilium aequo semper passu tum in Epactis, tum ceteris cyclis, festo
[41] rumque dictorum procedant, quod luculentis demonstrationibus comprobare possem, si
[42] temporis angustiae id mihi permitterent. Omnia itaque mutanda forent; quae quantam
[43] in Christiana Reipublica [< Rep.] perturbationem causatura sint, solus ille ignoraturus est, qui
[44] tanti momenti negotium non matura iudicii trutina expenderit. Unde docto viro
[45] consulerem, ne quisquam de nova illa sua Methodo moveret, cum ea, uti subsistere
[46] non potest, ita quoque ab omnibus acceptari nec debeat, nec possit. Neque fieri posse, credide
[47] rim, tot differentium Nationum populos privati doctoris rationem acceptaturos postha
[48] bito Calendario Gregoriano, quod incredibili cura et diligentia, nec non immensis
[49] sumptibus, confectum, ab omnibus praeterea totius Europae universitatum Mathematicis
[50] peritissimis examinatum, adprobatum, et tandem unanimi Imperatorum, Regumque
[51] Catholicorum consensu et conspiratione, veluti legitimum veridicumque acceptatum fuit.
[52] Atque hoc est meum de Calendario Novo iudicium; quod ea sinceritate et candore
[53] exhibeo, sicuti solet genuine Germanus veritatis acerrimus vindex. Ego certe
[54] Serenitati Vestrae sincere assevero, me tametsi geometrica demonstratione errorem
[55] in publico tanti momenti negotio comperire contingeret, malle tamen igno
[56] rantiam meam fateri, meamque scientiam potius aeterno supprimere silentio, quam
[57] novitate hac Orbem perturbare, animosque mortalium mille tricis involvere.
[58] Vale gloriosissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I] princeps, meque, uti soles, gratiae tuae favore prosequi ne desistas

[59] Romae 2. April. 1666 [ 1666-04-02]
[60] Serenissimi Cesitudinis [< Seren.mi Celsitud.] Vestrae
[61] Servus humillimus et devotissimus
[62] Athanasius Kicherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< Seren.me S.R.I.] Princeps et Dux

[2] Adeo incredibili Serenitatis Vestrae munificentiae excessu confundor
[3] ut quid dicam, aut quid paupertas mea condignum referre queat, nesciam.
[4] modum quidem quaero, sed eum non reperio. Cesset itaque Serenissima Celsitudo vestra
[5] tot me beneficiis obruere, quia meam imbecillitatem cognosco tantaeque obligationum
[6] moli, quo me obstringit ferendae nimium me impotentem invenio. Hoc unicum re
[7] pendere possum, ut in hoc mundi theatro gloriosi nominis sui dilatandi cura singula
[8] ris mihi incumbat; effecique, ut Serenissimus idemque Literatissimus Principum Augustus
[9] Dux Brunsvicenis et Luneburgensis [< Bruns. et Luneburg.] tanquam regiae munificentiae prototypon et totius literaturae
[10] exemplar omnibus principibus imitandum habeatur; tanta veneratione, ut multi eius effigiem,
[11] quae primum in Museo meo locum occupat, ob venerandae senectae nescio quam maiestatem
[12] spirantis aspectum sibi depingi curent. Quin vel ipse Pontifex cum a me audisset
[13] regium in artium et scientiarum promotione animum miratus dixerit. Accipiant nostri
[14] a magnifico sibi principe exemplum et quid eos deceat imitari discant. qui et libenter
[15] ad conceptam de sua persona existimationem contestandam aureum quod regibus
[16] et principibus mittere solet, Numisma Serenitati vestrae, si sciret, id haud ingratum futurum.
[17] Expediam sequenti septimana forsan cistam ad Serenitatem vestram [< Ser. v.m] destinandam. In qua Tomus [< Tom.]
[18] Concionum continetur Reverendissimae Patris [< R.P.] nostri Generalis Joannis Pauli Olivae [Oliva, Giovanni Paolo] , quem ipse Serenitati
[19] vestrae mittit ad suum in eam singularem animi affectum demonstrandum una cum literis
[20] eiusdem [< eiusde] meis iunctis. praeterea cistae imposui nonnulla novi operis mei, quod Pontifex [Alexander VII.] hic
[21] Romae imprimi curavit, exemplaria, et continent Interpretationem hieroglyphicam curiositate con
[22] fertam illius obelisci Aegyptiaci, qui non ita pridem intra rudera veteris Minervae de
[23] lubri detectus fuit et iam summa magnificentia in eius templi foro erigitur Elephanto impositus [schwer lesbar] .
[24] Si Serenitas Vestra [< Ser.tas v.ra] expedire iudicet et non ingratum futurum cognorit, poterit unum ad Serenitatem
[25] Saxioniae Sacri Romani Imperii Electorem [] meo nomine transmittere alterumque Serenissimo Principi et duci Joann Friderico [] . reliqua pro libitu distribuere dignabitur. addidi hisce vasculum Balsamo Apo
[27] plectio, quo Serenitas [< Seren.] vestra delectari audio confertum. utatur eo ad senilis corporis
[28] robur confortandum, contra omnia Reumata remedium potentissimum. Si serenissimae
[29] suae Coniugi placeant aquae odoriferae, chirothecae et ventilabra similiaque Romanarum
[30] deliciarum illecebrae mihi id nutu tantum innuisse sufficiat.
[31] Ad iter Hetruscum et Artem magnam Lucis et Umbrae, quorum utrumque glorioso
[32] Nominis Serenitatis Vestrae [< Seren.tis V.rae] splendori inscripsi, quemadmodum mihi scribit Jansonius [Janssonius van Waesberge] meorum
[33] operum in Hollandia Impressor, propter communem calamitatem statuum, bellorumque tur
[34] bines aliquandiu non sine mea displicentia suspensum fuisse utrumque, cum cessante
[35] omni commercio et chartae summam penuriam habeant, et typothetae, chalcographi
[36] similesque operae militiae asscripti passim diffluant, sperat tamen futurum, ut si quietio
[37] rum temporum spes affulserit, opera Serenitati Vestrae [< Ser.ti v.rae] dicata expediat. Sed ne amplius
[38] Serenitatem Vestram [< Seren. V.am] importuno verborum taedio interpellem, sisto calamum, nil aliud exoptans
[39] quam ut Deus Optimus Maximus [< Opt. Max.] Serenitati Vestrae [< Ser.ti Vrae] longam vitam, in commune Reipublicae [< Reip.] Literariae
[40] emolumentum [< emolomentum] largiatur. Vale Principum munificentissime et literatissime, magnum
[41] Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] fulcimentum. Valeat Domino [< Dmo] , imperio, sibi.

[42] Romae 10 Julii 1666 [ 1666-07-10]
[43] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Seren.mae Celsitudinis V.rae]
[44] Servus humillimus devotissimus et deditissimus
[45] Athanasius Kircherus

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I.] Princeps
[2] et Dux

[3] Fasciculum rerum pretiosarum, videlicet genuinam Effigiem cum tribus Numismatis
[4] aureo et duobus argenteis, queis, pro incredibili et incomparabili benignitate et mu
[5] nificentia, Serenitas Vestra indignam meam personam ditare sibi complacuit, fida
[6] manu accepi. Quae munera quanto penitius considero, toties in me ipso nescio, quo
[7] pudore confundor, atque adeo meae me tenuitatis piget, eo, quod tam munifico
[8] Largitori paria rependere non valeam. Stupent et admirantur omnes ii, quibus mag
[9] nifica illa Numismata ostendi cor grande
[10] et plane regium Serenitatis Vestrae; et plane confitentur, similes in Italia Principes non reperiri. Miratus est
[11] et Reverendissimus Pater Generalis Pater Iohannes Paulus Oliva [Oliva, Giovanni Paolo] , insignes heroicae mentis virtutes,
[12] et magnae mentis in benefaciendo opulentiam, affectumque affluentissimae liberalitatis,
[13] ut proinde Serenitatem Vestram [< Serenit.m V.m] et satis aestimare nequeat, una cum sincerissimae
[14] adfectionis contestatione, nec non honorificentissima eius apud omnes facta
[15] mentione; quod ut luculentius praestaret, unam ex ectypis mihi transmissis
[16] apud se retinere voluit, ut eam Proceribus Romanis, qui eum frequentur visitare
[17] solent, vultus sui venerandam effigiem, Imperio dignam, exhiberet, vere maiesta
[18] te plenam. Ostendi et ea Seren. Cardinali Landgravio [Friedrich, Landgraf von Hessen Kassel] qui, ut Effigiem sui similibus
[19] ostenderet, apud se retinuit; et summopere gavisus est, Principem, proxime sibi
[20] sanguine coniunctum, tanti nominis et celebritatis in Urbe esse. Interim ego tria
[21] numismata orbiculis, ex ebeno artificiose elaboratis, inclusa intra Musei mei rariora
[22] ad aeternam tanti Benefactoris memoriam exponam. et, uti Roma curiosa est, ita,
[23] dum haec scribo, complures, sparso rumore, veniunt ad contemplanda Numismata. Inter
[24] ceteros fuerunt et Aurifices, qui, aureum examinantes, aurum primae notae
[25] Hungarico non inferius, repererunt. Ut proinde Serenitati Vestrae [< V.ae] summopere congra
[26] tuler, de talibus thesauris, quibus divina benignitas Principatum suum {cum} tot tantisque naturae
[27] divitiis locupletarit. Reverentissime PaterOliva Generalis noster [] , vir omnino egregius, et Urbis Oraculum,
[28] uti sinceritate et candore animi germanum pectus gerit, ita, nescio, qua Sympathica actione
[29] feratur in Serenissimam Celsitudinem Vestram [< Ser.mam Celsitudinem V.ram] , ita, ut quo testetur eam, quum Roma non habeat, vel
[30] ex ipsis Indiis adferri curat, forsan suae Serenitati placitura munuscula. Verbo, per
[31] amantem et reverentem ipsi per me omni obsequiorum genere, quae eidem defert, con
[32] fertam salutem impertitur. Atque haec hactenus. Cistam nonnullis reculis Librisque plenam
[33] brevi ad Serenitatem Vestram [< V.m] adpulsum iri confido. Cetera Serenitati Vestrae de 400
[34] Dahler [< Dal.] deputato plenius informabit Dominus d'Anckelen, ob, nescio quam, difficultatem, quae
[35] intercidit. Vale, Serenissime Princeps, meque meaque studia fovere ne desistas. Scripsi hodie
[36] ad Iansonium, ut acceleret Operum, eius glorioso Nomini inscriptorum, editionem.

[37] Romae 24. Julii 1666 [ 1666-07-24]
[38] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< V.rae]
[39] Humillimus, et devotissimus obligatissimusque
[40] Servus
[41] Athanasius Kircherus.

[1] Serenissime Sacri Romani Imperii [< S.R.I] Princeps et Dux

[2] Literas Serenitatis vestrae solita humanitate conditas ter quaterque osculatus summa animi mei
[3] voluptate perlegi. O utinam sicut vellem sic possem semper et in omnibus serenitati vestrae
[4] plenissimam satisfactionem dare; certe in eo me perbeatum reputarem, sed ita rerum
[5] humanarum conditioni comparatum est, ut in rebus magnis exequendis semper sese nescio
[6] quae Remora obiciat, quae desideratum negotiorum nostrorum cursum si non impedit
[7] omnino saltem retardet. Verum est, quod Jansonius [Janssonius van Waesberge] in extracto literarum in Serenitatem vestram
[8] transmisso refert. ITER HETRUSCUM iam in procinctu fuisse ut in Hollandiam missum
[9] praelo subderetur, gloriosissimo nomini Serenitatis Vestrae [< Ser.tis V.rae] inscriptum; Verum opportuit illud primo examinan
[10] dum et studiose censendum tradere Magistro Sancti Palatii Apostoli [Vatikan] eo quod nullus liber hic Romae
[11] compositus alibi extra Romam possit excudi sine dicti magistri Sancti [< S.] Palatii approbatione
[12] cui nemo repugnare potest. Concernit enim opus illud magnam partem Hetruriae summo Pontifici
[13] subiectam et alteram magno duci; magna itaque cautela procedendum est, ne quid in eo occurat
[14] quod aut praeiudiciale esse queat aut offendere. Atque haec est causa tantae morae, spero tamen
[15] me, ubi revisum fuerit, omnem difficultatem facile superaturum; erit opus valde splendidum
[16] et magnificium innumeris figuris confertum, quibus designandis modo totum tempus et sumptus impendo.
[17] Desidero enim, ut opus sit proportionatum splendido et summe magnifico serenitati vestrae ingenio,
[18] cui dictum opus dedicabitur. Ne igitur Serenitas Vestra [< Ser.tas V.ra] meae aut negligentiae aut iniuriae huiusmodi
[19] moram adserebat, sed dictis impedimentis, quae praevideri non potuerunt. ego sane ex candore ger
[20] mano, et ex affectu, quo sum et semper fui in Serenitatem Vestram [< Ser.tem V.ram] , optarem unico die me perficere
[21] posse opus, quod eius glorioso nomini inscriptum est. Sed more humano in hisce procedendum esse nemo
[22] ignorat. quod itaque differtur, non aufertur. Cistula quam 18 Augusti Romae expedivi rebus a Serenitate Vestra [< Ser.te v.ra]
[23] desideratis confertam iam Venetias [Venedig] appulisse intelligo, unde brevi Augustam [Augsburg] , et inde ad desidera
[24] tum portum appulsuram non dubito. Audio res Hollandorum quotidie in peius ruere ob horrida bella
[25] inter eos et Angelos exorta, unde aliam literarii negotii Remoram timeo; accidit omnia itinera Germaniae
[26] ob suspectam pestem, tum Venetii, tum Romae esse interdicta; quae res dici non potest, quantum mutuum
[27] negotiorum commercium impediat. Sed quis {contra} iustas et rectas divinae voluntatis dispositiones? Dominus est
[28] qui quod ordinaverit, non potest non bonum esse, qui solus ex summis malis, summum bonum educere potest.
[29] Scripsi iam Jansono [Janssonius van Waesberge] , ut quamprimum 4 exemplaria omnia illustrata [schlecht lesbar] ad Serenitatem Vestram [< Serenit.m V.m] transmittat ut principibus
[30] solitis ea distribuat. Et cum aliud non occurrat me solito favori et benevolentiae gratiosae Serenitatis vestrae commendo.

[31] Romae 4 Sep. 1666 [ 1666-09-04]
[32] Serenissimae Celsitudinis Vestrae [< Serenis.mae Celsitudinis V.rae]
[33] Servus humillimus et devotissimus et affectissmus
[34] Athanasius Kicherus

Ad Serenissimam ducem Brunsvicensem [< Ser.am ducem Brunsvic.] Wolffenbüttel