de :: en
Permalink: PURL

Suche

Anzeigen als: OAI :: XML :: Print

Beschreibung von Handschrift Wolfenbüttel, NLA WO, VII B Hs, Nr. 185 (Katalogisierung der mittelalterlichen Handschriften im Niedersächsischen Landesarchiv, Abteilung Wolfenbüttel. Beschrieben von Helmar Härtel, Mona Dorn, Katharina Krieg und Anja Schwarzbach. Wolfenbüttel, 2007.)
Helmar Härtel, in: Katalogisierung der mittelalterlichen Handschriften im Niedersächsischen Landesarchiv, Abteilung Wolfenbüttel. Beschrieben von Helmar Härtel, Mona Dorn, Katharina Krieg und Anja Schwarzbach. Wolfenbüttel, 2007.

Missale plenarium. Pars aestivalis

Pergament — 264 Bl. — 34,6 × 23,6 cm

Lagen: I+2 (4). V (14). 3 I (20). II (24). 8 IV (88). III (94). IV-1 (101). II (105). IV-1 (112). 3 IV (136). IV+1 (145). 13 IV (249). II+1 (254). I+1 (257). II+3 (264).

Hellbrauner Lederband des 15. Jahrhunderts mit Streicheisenliniendekor. Einbandstempel: Schunke Rosette 284 (Rosette mit einem Blattkranz, fünfblättrig, Blätter gefiedert: EBDB s006215); Schunke Schwan im Kreis 27 (Schwan: EBDB s008622); Lamm im Kreis (Agnus Dei ohne Kelch, stehend, Kreuzstab gerade: EBDB s005475). Sämtlich aus der Werkstatt "Schwan I Braunschweig" (EBDB w000997). Schließenösen.

Fragment: VS. Notariatsinstrument Rom. 27. Mai 1465. Henricus Bere, clericus Mindensis und imperiali auctoritate notarius beurkundet, daß der Dompropst von Halberstadt Henricus Gerwinus den Propst von Kloster Lüne und Kanoniker des Domstifts St. Blasius in Braunschweig Theodoricus Schaper und Theodoricus Widenbrugge (Rep. Germ. 8, 1816, 5511 und 5531) als Prokuratoren mit allen Rechten und Pflichten eingesetzt hat. In nomine domini amen. A nativitate eiusdem millesimo quadringentesimo sexagesimo quinto Indictione tercia decima die vero lune vicesima septima mensis Maii pontificatus [sanctissimi] in Christo patris et domini nostri domini Pauli divina providentia pape [secundi] anno primo. In mei notarii publici testiumque infrascriptorum ad hoc specialiter vocatorum et rogatorum presencia personaliter constitutus Venerabilis vester dominus Henricus Gherwen in decretis licentiatus ac Halberstadensis et Zwerinensis ecclesiarum prepositus principalis prospero$ principaliter autem etc. omnibus [melioribus] modo via iure causa et forma quibus melius efficacius et validius potuit et debuit fecit constituit [creavit] et solemniter ordinavit suos veros certos legitimos et [indubitatos] procuratores factores negociatoresque suorum infrascriptorum gestores ac [nuncios] speciales et generales. Ita tamen quod specialitas generalitati non deroget nec … et honorandos viros dominos Theodoricum Schaper prepositum monasterii in Lune ac canonicum ecclesie sancti Blasii Brunsvicensis necnon Theodoricum Widenbrugge prepositum vicarium in Lubicensem … ecclesiis absentes tamquam presentes et quemlibet eorum insolid[um] ita tamen quod non sit melior condicio primitus occupantis neque … prosequi valeat mediare et finire ad dicti domini constitutum nomine et pro eo a venerabilibus viris dominis decano et capitulo divine ecclesie Halberstadensis ac aliis interesse habentibus administracionem prepositure Halberstadensis cum omnibus et singulis iuribus pertinentiis libertatibus iurisdictionibus privilegiis ac immunitatibus ad eam rationem ipsius prepositure Halberstadensis tam de iure quam consuetudine quomodolibet spectanti sibi confiteri et assignari ac se dicto nomine ad administrationem … admitti petendum postulandum et obtinendum ac cum eisdem dominis decano et capitulo pacta concordias et convencionem … oportunum licitas et honestas racione administracionis huiusmodi hactenus observatis aut observari solitis et consuetis … tractandis et si eis videbitur acceptandis easque et ea caucionibus aut iuramentis et aliis penis licitis et honestis vallandis et roborandis ac concordias convencionis et pacto fiendas et fienda huiusmodi observare promittendis ac se in et ad corporalem realem et actualem … administracionis huiusmodi iuriumque ei pertinentium libertatum iurisdictionum privilegiorum et immunitatum predictorum necnon quarumcumque terrarum agrorum villarum suburbiorum et aliorum bonorum mobilium et immobilium ad administracionem predictam quorumlibet spectantium et pertinentium peni et iudicii petendi et obtinendi necnon possessionem illarum et illorum capiendum vitandum [nanciscendum] et adipiscendum necnon administracionem huiusmodi cum omnibus et singulis predictis ad eam spectantis regendis gubernandis ac manutenendis aut regi gubernari et … faciendi et permittendi fructusque redditus proventus et emolimenta quamcumque ad administracionem predictam racione … … dignitatis status gradus ve condicionum fuerint emananda exigenda … et percipienda ac ipsos censuris ecclesiasticis et aliis iuris remediis ad solucionem plenariam omnium et singulorum censuum reddituum obvencionum et emolumentorum ad ipsum dominum Henricum p… racione prepositure et administracionis huiusmodi debitoris aut debebdorum compelli et constringi faciendi et providendi ac quoscumque sol… desolutis nil plus petendo … necnon de observandis statutis et consuetudinibus dicte ecclesie Halberstadensis racione … et administracionis huiusmodi solitum vel solita consuetum vel consueta et … alia licita et honesta. Iuramentum vel iuramenta in animam dicti domini constitutis prestandi ad … assignacionem administracionis huiusmodi et a quocumque alio gravarie? illato vel inferendo quam quecumque provocandi et apprehendi amplos? petendi et recipiendi appellacionesque ipsas … publicandas et prosequendum causamque et causas tam … quam … negocii publici huiusmodi ad Romanam curiam devolvendi et devolvi faciendi et procurandi ipsamque et ipsas tractandi et prosequendi. Et pro dicto domino constituendi in permissis omnibus et singulis et coram …si necesse fuerit agendum ipsumque et c… nostra defendit. Et ad omnium et singulorum …orum tam substantialium quam accidentalium in causis huiusmodi in quibuscumque curvis observari solitorum observacionis procedendi et procedi … suam et suas tam … quam dis…as fieri petendi et audiendi ab ea seu eis et a quocumque alio illato vel inserendo provocandi et app…us causamque et causas app…us huiusmodi prosequendi notificandi et publicandi Beneficium absolvimus a quibuscumque … … necnon expensis taxam petendi et obtinendi Et super ap… si fuerit necesser …di unum vel plures procurare seu procura…de quibus dictis suis procuratoribus videlicet loco sui … ad beneplacitum dicti dominum constitentis dumtaxat cum simili aut invitata. Enimque vel eis revocandis et … procuravimus huiusmodi … reassumendi et generaliter omnia et singula faciendi dicendi gerendi exercendi et procurandi que in … … … que ipsemet dominus conscius faceret seu facere posset si promissis … et personaliter interesset… … … promisit insuper idem dominus constituens michi notario publico… … … suos procuratores constitutos aut substituendi vel substituendosab eisdem aut coram al… … actum factum dictum gestum procuratum ne fuerit in …relevans et relevari volemus idem dominus constituens dictos suos procuratores ac substituentes ab ipsis aut coram aquo et coram quibus ab omni onere … coram … …judicio sisti et iudicatum solui sub ypoteca et obli… … singulorum bonorum suorum mobilium et immobilium presentium et futurorum et quamlibet alia ju… et facti … ad hec n… pro xl insuper quibus omnibus et singulis dictus dominus constituens sibi a me notario publico infrascripto unum vel plura publicum vel publica fieri et confici petiit instrumentum et instrumenta. Acta sunt hec Rome in domo Hermannis? dicti domini constituentis sub anno indictione die mense pontificatu et aliis … presentibus ibidem honorabilibus viris Gherardo Schare et Theodorico Frytze clericis Lubicensis civitatis ad premissa vocatis etc. Et ego Henricus Bere … clericus Mindensis diocesis publicus … imperiali auctoritate notarius …

Henrici Handschriftenarchiv, 309–314. — Härting, 44. — Haucap-Nass, 222 Nr. 95. — Haas, 61.

2r–3v (2r–3r). ›De transfiguratione domini introitus‹ … — … (3v) ›collecta‹. Domine deus omnipotens qui nobis per beatum Johannem tuum cunctis gentibus patiencie exemplum ostendisti … – 4 leer.

5ra–16vb (Nachträge:) (5ra) Translatio Thomae martyris… (7ra) De sancta Katherina … (7rb) De sancto Lamberto … (7va) Anne (9va) In depositione beati Bernwardi episcopi et conf[essoris] … (9ra) In festo septem gaudiorum beate Marie virginis … (10va–14vb) leer. In octava Iohannis baptiste. Ad suffragia in missa de vigilia visitacionis beate Marie. Collecta. … (16va) Infra octavam visitacionis sancte Marie virginis exceptis festis incidentibus …
Sequentiae: (5rb) AH 55 Nr. 9. (8vb) AH 9 Nr. 168.

17ra– Officium in festo decem milium militum martyrum.…
Sequentia: (17va) AH 55 Nr. 38.

19ra– De corpore Christi…
Sequentiae: (19rb) AH 50 Nr. 385. (21va) AH 55 Nr. 120.

23ra– Kyrie und Credo… (23vb) De sancto Andrea collecta …

23vb–86vb Proprium de tempore aestivali. ›Dominica prima post festum sancte trinitatis‹ … — … (86rb) ›Feria sexta [post dominicam XXVam]‹.

86vb–105ra ›Incipit communis canonis‹. (88rb) Praefationes mit Notationen. … (100ra) Canon missae. (102va) Pater noster mit Notationen.

105ra–105va (Nachträge:) Kollektengebete.

106ra– Text setzt ein: -it captivitatem. ›Iohannem‹.

107va–229rb ›Incipiunt officia de sanctis post penthecosten. Urbani martyris.‹ (180vb) ›In dedicatione cripte‹. (182ra) ›In dedicatione altaris‹. (216ra) ›In adventu reliquiarum sancti Blasii‹. (227vb) ›Katerine virginis‹.
Sequentiae: (118rb) AH 53 Nr. 163. (123ra) AH 53 Nr. 210. (124va) AH 53 Nr. 228. (129rb) AH 53 Nr. 247. (132va) AH 53 Nr. 229. (134va) AH 50 Nr. 267. (136rb) AH 9 Nr. 169. (138va) AH 50 Nr. 268. (142rb) AH 53 Nr. 228. (147va) AH 53 Nr. 228. (150va) AH 53 Nr. 215. (154ra) AH 55 Nr. 14. (156ra) AH 53 Nr. 173. (160vb) AH 53 Nr. 104. (166rb) AH 54 Nr. 88. (168rb) AH 50 Nr. 241. (170va) AH 53 Nr. 228. (172ra) AH 54 Nr. 88. (173vb) AH 50 Nr. 270. (178ra) AH 53 Nr. 95. (181ra) AH 53 Nr. 247. (184rb) AH 53 Nr. 82. (186rb) AH 53 Nr. 95. (191ra) AH 50 Nr. 267. (192vb) AH 55 Nr. 14. (194ra) AH 55 Nr. 14. (195va) AH 53 Nr. 192. (197rb) AH 54 Nr. 88. (206vb) AH 53 Nr. 228. (208rb) AH 53 Nr. 222. (211rb) AH 53 Nr. 228. (214ra) AH 53 Nr. 112. (219va) AH 53 Nr. 181. (224vb, 228rb) AH 50 Nr. 271.

229rb–236ra ›Incipiunt votive misse. De sancta cruce‹.
Sequentiae: (230va) AH 54 Nr. 216. (230vb) AH 54 Nr. 218.

236ra–244rb ›Incipiunt votive collecte. De sancta trinitate collecta‹.

244rb–250va ›Missa pro defunctis‹. … (248ra) ›Collecta a die obitus usque in crastinum tricesimi‹.

250va– ›Incipit oratio sancti Ambrosii‹. Summe sacerdos … (253ra) ›Incipit oratio devota‹. Indignum me fateor

253vb– ›Missa communis‹.

254ra–rb (Nachtrag:) ›Missa pro pace‹.

254va–vb (Nachtrag:) ›Domine Ihesu Christe qui de celo descendisti ut…

255ra– (Nachtrag:) ›De sancta Eufemia virgine faceres voluntatem…
(255va) Sequentia. AH 34 Nr. 226.

256ra– ›Officium pro pestilentia‹ … — … ›Dominus Clemens papa VIus instituit hanc missam et eam audientibus et dicentibus cco.xl dies indulsit audientes autem debent portare candelam ardentem per v. dies … et eis mors subitanea non nocebit‹. (257ra).

257rb– ›De festo Illacionis beate Marie virginis‹.

257va– ›Officium de conpassione beate virginis‹. (258ra) Sequentia. AH 54 Nr. 201.

259ra– ›Missa pro pace‹.

261va– ›In festo translationis sancti Thome‹.

263ra– ›Missa de facie domini nostri Ihesu Cristi officium‹.


Abgekürzt zitierte Literatur

AH Analecta hymnica medii aevi, hrsg. von G. M. Dreves und C. Blume, Bd. 1–55, Leipzig 1886–1922, Registerbd. 1–3, hrsg. von M. Lütolf, Bern u. a. 1978
EBDB Einbanddatenbank (http://www.hist-einband.de/, besonders die Sammlung Wolfenbüttel)
Haas I. Haas, Leben im Kollegiatstift St. Blasii in Braunschweig. Die liturgischen Stiftungen und ihre Bedeutung für Gottesdienst und Wirtschaft. Braunschweig 2011 (Braunschweiger Werkstücke 113 = Veröffentlichungen aus dem Stadtarchiv und der Stadtbibliothek 54)
Härting M. Härting, Der Meßgesang im Braunschweiger Domstift St. Blasii (Handschrift Niedersächsisches Staatsarchiv in Wolfenbüttel VII B Hs 175). Quellen und Studien zur niedersächsischen Choralgeschichte des dreizehnten und vierzehnten Jahrhunderts, Regensburg 1963 (Kölner Beiträge zur Musikforschung 28)
Haucap-Nass A. Haucap-Nass, Die Stiftsbibliothek von St. Blasius in Braunschweig. Ein Überblick mit einer Handliste der nachweisbaren Handschriften und Drucke aus dem Blasiusstift, in: Die Welfen und ihr Braunschweiger Hof im hohen Mittelalter, hrsg. von B. Schneidmüller, Wiesbaden 1995 (Wolfenbütteler Mittelalter-Studien 7), 205–225
Henrici Handschriftenarchiv E. Henrici, Findbuch und Handschriftenbeschreibungen zu den Beständen Staatsarchiv Wolfenbüttel Hs IV, VI 5, 11, 13, VII B–D, 2 Bde. masch., Berlin 1906–1909 (Handschriftenarchiv der Berlin - Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften)
Rep. Germ. Repertorium Germanicum. Verzeichnis der in den päpstlichen Registern … vorkommenden Personen, Kirchen und Orte des Deutschen Reiches …, Bd. 1–, Berlin 1916–

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Katalogisierung der mittelalterlichen Handschriften im Niedersächsischen Landesarchiv, Abteilung Wolfenbüttel.
Dieses Dokument steht unter einer Creative Commons Namensnennung-Weitergabe unter gleichen Bedingungen 3.0 Deutschland Lizenz (CC BY-SA). Für die Nutzung weiterer Daten wie Digitalisaten gelten gegebenenfalls andere Lizenzen. Vgl. die Nutzungshinweise der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel.